‘De zaak L.’ vertelt het verhaal over ‘de Schrik van Roden’
actueel
Jacob Luitjens was een fanatiek NSB’er en werd in oorlogstijd de ‘schrik van Roden’ genoemd. In de oorlog was hij lid van de landwacht en spoorde hij vele Joden en verzetsmensen op. Zijn naam doet vandaag de dag nog steeds veel mensen huiveren, die de verhalen rondom zijn persoon kennen. Het onderwerp voor de voorstelling, kan dan ook gerust gewaagd worden genoemd. ‘Het is uit het perspectief van de dader geschreven’, vertelt Elly. ‘Het zat in mijn hoofd en liet me niet meer los. De toneelspelers hebben ook veel invloed en dachten mee over het stuk.’ Cees van der Kooij is de huishistoricus van de Stichting. Hij hielp schrijver Elly aan de informatie over Luitjens. Daarnaast bezocht Elly de Historische Vereniging Roon, waar veel historische expertise kan worden gevonden. ‘Toen ik daar binnenkwam en vroeg naar Luitjens, zie je ze direct opveren. “Wat? Luitjens?”, riepen ze in koor. Dat was wel grappig om te zien.’
Het is een belangrijk verhaal om te vertellen, vindt regisseuse Fenna Besijn. ‘De geschiedenis is nooit zo zwart-wit als mensen doen vermoeden. Je moet de huidige situatie niet katapulteren naar die tijd. Het ligt ook niet zo eenvoudig dat alle NSB’ers per definitie foute mensen waren.’ Hinne vult haar aan. ‘Het is goed om een discussie te voeren. Zo’n toneelstuk kan daar aan bijdragen.’
De verhalen over Luitjens zijn nog steeds vrij bekend. Neem nu de verhalen over bloedploeg Norg, die zetelden in een huis aan de Langeloërweg. De naam Luitjens was daarnaast een hele bekende. Zijn vader had eerst een dierenartsenpraktijk en pikte die handel na de oorlog ook weer op. ‘De vader van Luitjens was een hele bekende man in Roden. Hij schijnt ook een heel goede dierenarts te zijn geweest. Hij kon heel goed met de boeren in de omgeving Roden. Vandaar dat hij na de oorlog nog steeds zijn brood kon verdienen als dierenarts’, zegt Elly.
De impact die Jacob Luitjens voor het dorp Roden heeft gehad, mag niet worden onderschat en vergeten. ‘Iedereen kende hem op den duur’, vertelt Elly. Tot in lengte van jaren was zijn naam bekend en leden zelfs zijn nazaten hier onder. ‘Dat kan heel ver gaan’, zegt Fenna. ‘Na een show sprak ik eens met iemand, wiens vader NSB’er was. Dat had ze nooit durven zeggen. Er zit zoveel schaamte bij.’ Fenna hoopt dat hier later anders over gedacht wordt. ‘Je wil dat mensen door de loop der jaren anders tegen bepaalde zaken gaan aankijken. Het moet bespreekbaar worden.’ En daar kan dit toneelstuk aan bijdragen. Stichting Herdenken Noordenveld werd eind 2017 opgericht, als opvolger van het 4 Mei Comité. Er werd gekozen voor een stichting, met een nieuwe naam. ‘Stichting Herdenken Noordenveld is wat breder dan het 4 Mei Comité. Anders moet je je aan één dag binden’, zegt Fenna. ‘Daar komt bij dat herdenken veel meer is dan alleen de Dodenherdenking op 4 mei.’ Hinne vult aan: ‘We zijn onze activiteiten uit gaan breiden en willen met een Stichting fondsen werven. De gemeente financiert de Dodenherdenking, maar voor andere activiteiten hebben we geld nodig. Dat kan op deze manier.’
Het toneelstuk wordt gefinancierd door de Rabobank, die eerder ook toneelstukken financierden. Dit jaar ging het wat lastiger, zo laat Elly weten. ‘Ze waren wat terughoudend met de financiering. Dat heeft met het onderwerp te maken, dat natuurlijk controversiëler is dan voorgaande jaren.’ Hinne: ‘En de Rabobank staat nog steeds in goed contact met de boeren. Misschien dat ze hierdoor een beetje afwachtend waren. Er zit toch een hele geschiedenis achter.’ Opmerkelijk is dat de Rabobank uiteindelijk toch besloot om het stuk wél te financieren. ‘Dat een bank zich bedenkt valt zeer te prijzen. Dat zie je niet vaak hoor’, meent Hinne.
Stichting Herdenken Noordenveld is in ieder geval klaar voor de voorstelling. ‘Het is wat moeilijker om te spelen, aangezien het een zwaar onderwerp is. Maar ik heb er wel zin in’, zegt Fenna. Leuk is waarschijnlijk niet het goede woord, maar het belooft een goed stuk te worden. Een stuk dat ook zeker wat los zal maken. De stichting hoopt op een mooie opkomst en dat mensen de discussie aangaan. Herdenken is namelijk nog steeds een belangrijk deel van onze cultuur, zo menen zij. ‘Dat merk je de laatste jaren ook aan de opkomst bij de Dodenherdenking. Die ligt steeds wat hoger’, zegt Elly. Opmerkelijk toch, aangezien het verleden steeds verder achter ons komt te liggen. ‘Het is een soort cultureel erfgoed vind ik. Dan is het mooi dat het nog zo leeft.’
Het toneelstuk ‘De zaak L. – Verhalen rondom een dader’ is op 3 en 4 mei te bewonderen in Theater de Winsinghhof. Op 3 mei vindt deze plaats om 20:15 uur en op 4 mei om 21:00 uur. Entree kost elf euro en kaarten zijn verkrijgbaar via www.theaterroden.nl/kaarten.
Controversieel stuk moet discussies ontlokken
RODEN – Dit jaar verzorgt de Stichting Herdenken Noordenveld een bijzondere voorstelling op vrijdag 3 en zaterdag 4 mei. Een voorstelling over Jacob Luitjens, misschien wel de grootste oorlogsmisdadiger in de gemeente. Een gevoelig onderwerp, zo geven Elly van Pagée, Fenna Besijn en Hinne Riddersma aan. ‘Het is een belangrijk verhaal, dat gaat veel stof doen opwaaien. Het stuk is bedoeld om een reactie uit te lokken’, zegt Elly, die het stuk schreef.Jacob Luitjens was een fanatiek NSB’er en werd in oorlogstijd de ‘schrik van Roden’ genoemd. In de oorlog was hij lid van de landwacht en spoorde hij vele Joden en verzetsmensen op. Zijn naam doet vandaag de dag nog steeds veel mensen huiveren, die de verhalen rondom zijn persoon kennen. Het onderwerp voor de voorstelling, kan dan ook gerust gewaagd worden genoemd. ‘Het is uit het perspectief van de dader geschreven’, vertelt Elly. ‘Het zat in mijn hoofd en liet me niet meer los. De toneelspelers hebben ook veel invloed en dachten mee over het stuk.’ Cees van der Kooij is de huishistoricus van de Stichting. Hij hielp schrijver Elly aan de informatie over Luitjens. Daarnaast bezocht Elly de Historische Vereniging Roon, waar veel historische expertise kan worden gevonden. ‘Toen ik daar binnenkwam en vroeg naar Luitjens, zie je ze direct opveren. “Wat? Luitjens?”, riepen ze in koor. Dat was wel grappig om te zien.’
Het is een belangrijk verhaal om te vertellen, vindt regisseuse Fenna Besijn. ‘De geschiedenis is nooit zo zwart-wit als mensen doen vermoeden. Je moet de huidige situatie niet katapulteren naar die tijd. Het ligt ook niet zo eenvoudig dat alle NSB’ers per definitie foute mensen waren.’ Hinne vult haar aan. ‘Het is goed om een discussie te voeren. Zo’n toneelstuk kan daar aan bijdragen.’
De verhalen over Luitjens zijn nog steeds vrij bekend. Neem nu de verhalen over bloedploeg Norg, die zetelden in een huis aan de Langeloërweg. De naam Luitjens was daarnaast een hele bekende. Zijn vader had eerst een dierenartsenpraktijk en pikte die handel na de oorlog ook weer op. ‘De vader van Luitjens was een hele bekende man in Roden. Hij schijnt ook een heel goede dierenarts te zijn geweest. Hij kon heel goed met de boeren in de omgeving Roden. Vandaar dat hij na de oorlog nog steeds zijn brood kon verdienen als dierenarts’, zegt Elly.
De impact die Jacob Luitjens voor het dorp Roden heeft gehad, mag niet worden onderschat en vergeten. ‘Iedereen kende hem op den duur’, vertelt Elly. Tot in lengte van jaren was zijn naam bekend en leden zelfs zijn nazaten hier onder. ‘Dat kan heel ver gaan’, zegt Fenna. ‘Na een show sprak ik eens met iemand, wiens vader NSB’er was. Dat had ze nooit durven zeggen. Er zit zoveel schaamte bij.’ Fenna hoopt dat hier later anders over gedacht wordt. ‘Je wil dat mensen door de loop der jaren anders tegen bepaalde zaken gaan aankijken. Het moet bespreekbaar worden.’ En daar kan dit toneelstuk aan bijdragen. Stichting Herdenken Noordenveld werd eind 2017 opgericht, als opvolger van het 4 Mei Comité. Er werd gekozen voor een stichting, met een nieuwe naam. ‘Stichting Herdenken Noordenveld is wat breder dan het 4 Mei Comité. Anders moet je je aan één dag binden’, zegt Fenna. ‘Daar komt bij dat herdenken veel meer is dan alleen de Dodenherdenking op 4 mei.’ Hinne vult aan: ‘We zijn onze activiteiten uit gaan breiden en willen met een Stichting fondsen werven. De gemeente financiert de Dodenherdenking, maar voor andere activiteiten hebben we geld nodig. Dat kan op deze manier.’
Het toneelstuk wordt gefinancierd door de Rabobank, die eerder ook toneelstukken financierden. Dit jaar ging het wat lastiger, zo laat Elly weten. ‘Ze waren wat terughoudend met de financiering. Dat heeft met het onderwerp te maken, dat natuurlijk controversiëler is dan voorgaande jaren.’ Hinne: ‘En de Rabobank staat nog steeds in goed contact met de boeren. Misschien dat ze hierdoor een beetje afwachtend waren. Er zit toch een hele geschiedenis achter.’ Opmerkelijk is dat de Rabobank uiteindelijk toch besloot om het stuk wél te financieren. ‘Dat een bank zich bedenkt valt zeer te prijzen. Dat zie je niet vaak hoor’, meent Hinne.
Stichting Herdenken Noordenveld is in ieder geval klaar voor de voorstelling. ‘Het is wat moeilijker om te spelen, aangezien het een zwaar onderwerp is. Maar ik heb er wel zin in’, zegt Fenna. Leuk is waarschijnlijk niet het goede woord, maar het belooft een goed stuk te worden. Een stuk dat ook zeker wat los zal maken. De stichting hoopt op een mooie opkomst en dat mensen de discussie aangaan. Herdenken is namelijk nog steeds een belangrijk deel van onze cultuur, zo menen zij. ‘Dat merk je de laatste jaren ook aan de opkomst bij de Dodenherdenking. Die ligt steeds wat hoger’, zegt Elly. Opmerkelijk toch, aangezien het verleden steeds verder achter ons komt te liggen. ‘Het is een soort cultureel erfgoed vind ik. Dan is het mooi dat het nog zo leeft.’
Het toneelstuk ‘De zaak L. – Verhalen rondom een dader’ is op 3 en 4 mei te bewonderen in Theater de Winsinghhof. Op 3 mei vindt deze plaats om 20:15 uur en op 4 mei om 21:00 uur. Entree kost elf euro en kaarten zijn verkrijgbaar via www.theaterroden.nl/kaarten.