‘Er is gewoon behoefte aan ander onderwijs. Dat hoor je overal’
actueel
Interview Marjan Kolk, oprichtster van de nieuwe basisschool in het Mensingebos
RODEN – Zoon Stijn speelde de hoofdrol in het hele project. Het mannetje dat in november 4 wordt moet in september naar de basisschool, zoveel is zeker. Maar hoé dan, dacht moeder Marjan Kolk. Stijn is een buitenkind. En dat is best lastig in een tijd waarin alles draait om cognitieve ontwikkeling en prestatie. Jarenlang liep ze rond met het plan om zelf een school te starten. Voor kinderen en ouders die –net als zij –snappen hoe belangrijk sociale en emotionele ontwikkeling van een kind is. Het belang van connectie met de natuur, net als de ontwikkeling van creativiteit. Haar droom wordt werkelijkheid. Na de schoolvakantie is Noordenveld een nieuwe basisschool rijker: de Verwondering. Te midden van bos, blubsie en water.
Heel veel toekomstige leerlingen heeft Marjan nog niet. Een stuk of 3 slechts.
Intentieverklaringen van enthousiaste ouders des te meer. 13 om precies te zijn. Papa’s en mama’s van koters die allemaal nog 4 of 5 moeten worden. Ouders zat die snappen dat hun kleuter er nog niet aan toe is om de voetjes keurig onder de schoolbanken te steken. Laat staan alle opdrachten in de maan- en/of zonboeken in rap tempo te maken. Of die in de plusboekjes, de extra taken voor de heel ijverige leerlingen. Alles draait om scores en prestaties. Dat begint al bij de kleuters. Maar juist buitenspelen en ravotten is voor jonge kinderen zó belangrijk, vindt Marjan. “Ik zocht en school met connectie met de natuur en aandacht voor de sociale en emotionele ontwikkeling van een kind. En er moest ruimte zijn voor creativiteit. In die volgorde. Dat bleek een lastig verhaal. ‘Gewone’ basisscholen zijn vooral gericht op cognitieve ontwikkeling en prestaties. Na het voeren van vele gesprekken knapte ik af. Was verdrietig. Waar moet Stijn nu naar toe, dacht ik. Voor de Vrije School in Groningen was een enorme wachtlijst.”
Alles veranderde toen de schoonzus van Marjan belde. Zij is leerkracht op een reguliere basisschool. “Haal dat plan van je om een school te beginnen maar eens uit de ijskast. Ik ga je helpen, zei ze. Samen hebben we het helemaal uitgewerkt. Zij is er inmiddels uitgestapt, een eigen school past op dit moment niet in haar leven. Te druk met andere dingen. Maar het is zo ver. De school komt er! De Verwondering heet onze school dat is gebaseerd is op het schoolplan van de Vrije school. Een Vrije school bekijkt wanneer een kind er zelf aan toe is om te leren. De Verwondering is een brede basisschool. De cognitieve vaardigheden zijn onderdeel van het onderwijs, maar niet enkel het hoofddoel. De balans tussen hoofd, hart en handen staat centraal. Op die manier creëer je breder onderwijs. Van de verschillende scholen die we bezocht hebben, pikken we de leukste onderwijsmethoden eruit. We willen geen vaste programma’s. Leerkrachten bedenken zelf de lessen. We hebben een groep enthousiaste ouders die het initiatief steunen én groen licht van de gemeente. Het is nu concreet. De locatie is bekend, we hebben een leerkracht gecontracteerd. We huren twee lokalen van de scoutingclub in het Mensingebos. Een prachtige locatie midden in de natuur. Precies zoals we het voor ogen hadden.”
De Verwondering start eerst met een kleutergroep. Die kinderen kunnen doorgroeien naar klas 6. Klas 6, want de school werkt niet met de gebruikelijke groepen. Maakt onderscheid tussen kleuters en basisschoolleerlingen. Ondanks dat er veel ruimte is voor natuur, sociale en emotionele ontwikkeling en creativiteit, garandeert Marjan dat de leerlingen, wanneer ze eenmaal van school af zijn, alle lesstof hebben meegekregen. “Wij willen voldoen aan de leerplicht. We krijgen controle van de onderwijsinspectie en de leerplichtambtenaar. Die stellen eisen en daar houden we ons aan. Of die eisen passen binnen de ideologie van onze school? Voor dit soort scholen gelden andere voorwaarden dan voor reguliere scholen. Twee dingen zijn verplicht: we moeten beschikken over een bevoegde leerkracht en we moeten de cognitieve ontwikkeling van het kind volgen in een leerlingenvolgsysteem. Dat hoeven geen Cito’s te zijn. We bouwen een waarborg in dat kinderen de cognitieve einddoelen hebben behaald.”
Brede basisschool de Verwondering gaat uit van de intrinsieke motivatie van het kind. Leren gebeurt op eigen tempo. “Het is niet erg wanneer een kind iets langzamer in het ene is en iets sneller in het andere. Er is geen kind gelijk. We leggen niet tien keer op dezelfde manier uit wanneer het iets niet snapt. We leggen het nog een keer uit, maar dan op een andere manier. De één is een woorddenker, de ander een beelddenker. Rekenen met barbies? Moet kunnen. Leren tellen met kastanjes, dát.” De school wil één volledige dag met de koters naar buiten. De natuur in. “We leren kinderen de natuur te ontdekken, leggen uit hoe dingen ontstaan, vertellen over de seizoenen én bouwen hutten met elkaar. Deze kinderen kunnen veel meer als ze eenmaal klaar zijn. Kennen zichzelf beter, waardoor ze beter in staat zijn om zich staande te houden in de maatschappij. Daar ben ik van overtuigd.”
Punt is nog de financiering. De staat steunt dit soort initiatieven namelijk niet, weet Marjan. “We betalen de school als ouders met elkaar. De leerkracht verdient hier niet zo veel als op een gewone basisschool. Maar ik ga nog wel in gesprek met de gemeente. Voor hen is het ook een visitekaartje. We zijn een groene school die alles samen doet. Dat sluit goed aan bij de visie van de gemeente. In Scandinavische landen is buitenonderwijs heel gewoon. Hier is het relatief bijzonder. Misschien dat er toch ergens een subsidiepotje is. We willen ook graag samenwerken met lokale ondernemers. Gezond en biologisch eten vinden we belangrijk. We willen zelf een moestuintje en samen met de kinderen het eten klaarmaken. Het zou leuk zijn wanneer de bakker het brood levert, of de groenteboer de appels.”
Het is de bedoeling dat de school start na de schoolvakanties. Voor iedereen die nieuwsgierig is naar de Verwondering, houdt de school op 9 en 11 mei informatiebijeenkomsten. Aanmelden kan via de website www.bbsdeverwondering.nl.
Stijn is in ieder geval verzekerd van een plek. Met dank aan het initiatief van zijn eigen moeder. “Er is gewoon behoefte aan ander onderwijs. Dat hoor je overal.”
RODEN – Zoon Stijn speelde de hoofdrol in het hele project. Het mannetje dat in november 4 wordt moet in september naar de basisschool, zoveel is zeker. Maar hoé dan, dacht moeder Marjan Kolk. Stijn is een buitenkind. En dat is best lastig in een tijd waarin alles draait om cognitieve ontwikkeling en prestatie. Jarenlang liep ze rond met het plan om zelf een school te starten. Voor kinderen en ouders die –net als zij –snappen hoe belangrijk sociale en emotionele ontwikkeling van een kind is. Het belang van connectie met de natuur, net als de ontwikkeling van creativiteit. Haar droom wordt werkelijkheid. Na de schoolvakantie is Noordenveld een nieuwe basisschool rijker: de Verwondering. Te midden van bos, blubsie en water.
Heel veel toekomstige leerlingen heeft Marjan nog niet. Een stuk of 3 slechts.
Intentieverklaringen van enthousiaste ouders des te meer. 13 om precies te zijn. Papa’s en mama’s van koters die allemaal nog 4 of 5 moeten worden. Ouders zat die snappen dat hun kleuter er nog niet aan toe is om de voetjes keurig onder de schoolbanken te steken. Laat staan alle opdrachten in de maan- en/of zonboeken in rap tempo te maken. Of die in de plusboekjes, de extra taken voor de heel ijverige leerlingen. Alles draait om scores en prestaties. Dat begint al bij de kleuters. Maar juist buitenspelen en ravotten is voor jonge kinderen zó belangrijk, vindt Marjan. “Ik zocht en school met connectie met de natuur en aandacht voor de sociale en emotionele ontwikkeling van een kind. En er moest ruimte zijn voor creativiteit. In die volgorde. Dat bleek een lastig verhaal. ‘Gewone’ basisscholen zijn vooral gericht op cognitieve ontwikkeling en prestaties. Na het voeren van vele gesprekken knapte ik af. Was verdrietig. Waar moet Stijn nu naar toe, dacht ik. Voor de Vrije School in Groningen was een enorme wachtlijst.”
Alles veranderde toen de schoonzus van Marjan belde. Zij is leerkracht op een reguliere basisschool. “Haal dat plan van je om een school te beginnen maar eens uit de ijskast. Ik ga je helpen, zei ze. Samen hebben we het helemaal uitgewerkt. Zij is er inmiddels uitgestapt, een eigen school past op dit moment niet in haar leven. Te druk met andere dingen. Maar het is zo ver. De school komt er! De Verwondering heet onze school dat is gebaseerd is op het schoolplan van de Vrije school. Een Vrije school bekijkt wanneer een kind er zelf aan toe is om te leren. De Verwondering is een brede basisschool. De cognitieve vaardigheden zijn onderdeel van het onderwijs, maar niet enkel het hoofddoel. De balans tussen hoofd, hart en handen staat centraal. Op die manier creëer je breder onderwijs. Van de verschillende scholen die we bezocht hebben, pikken we de leukste onderwijsmethoden eruit. We willen geen vaste programma’s. Leerkrachten bedenken zelf de lessen. We hebben een groep enthousiaste ouders die het initiatief steunen én groen licht van de gemeente. Het is nu concreet. De locatie is bekend, we hebben een leerkracht gecontracteerd. We huren twee lokalen van de scoutingclub in het Mensingebos. Een prachtige locatie midden in de natuur. Precies zoals we het voor ogen hadden.”
De Verwondering start eerst met een kleutergroep. Die kinderen kunnen doorgroeien naar klas 6. Klas 6, want de school werkt niet met de gebruikelijke groepen. Maakt onderscheid tussen kleuters en basisschoolleerlingen. Ondanks dat er veel ruimte is voor natuur, sociale en emotionele ontwikkeling en creativiteit, garandeert Marjan dat de leerlingen, wanneer ze eenmaal van school af zijn, alle lesstof hebben meegekregen. “Wij willen voldoen aan de leerplicht. We krijgen controle van de onderwijsinspectie en de leerplichtambtenaar. Die stellen eisen en daar houden we ons aan. Of die eisen passen binnen de ideologie van onze school? Voor dit soort scholen gelden andere voorwaarden dan voor reguliere scholen. Twee dingen zijn verplicht: we moeten beschikken over een bevoegde leerkracht en we moeten de cognitieve ontwikkeling van het kind volgen in een leerlingenvolgsysteem. Dat hoeven geen Cito’s te zijn. We bouwen een waarborg in dat kinderen de cognitieve einddoelen hebben behaald.”
Brede basisschool de Verwondering gaat uit van de intrinsieke motivatie van het kind. Leren gebeurt op eigen tempo. “Het is niet erg wanneer een kind iets langzamer in het ene is en iets sneller in het andere. Er is geen kind gelijk. We leggen niet tien keer op dezelfde manier uit wanneer het iets niet snapt. We leggen het nog een keer uit, maar dan op een andere manier. De één is een woorddenker, de ander een beelddenker. Rekenen met barbies? Moet kunnen. Leren tellen met kastanjes, dát.” De school wil één volledige dag met de koters naar buiten. De natuur in. “We leren kinderen de natuur te ontdekken, leggen uit hoe dingen ontstaan, vertellen over de seizoenen én bouwen hutten met elkaar. Deze kinderen kunnen veel meer als ze eenmaal klaar zijn. Kennen zichzelf beter, waardoor ze beter in staat zijn om zich staande te houden in de maatschappij. Daar ben ik van overtuigd.”
Punt is nog de financiering. De staat steunt dit soort initiatieven namelijk niet, weet Marjan. “We betalen de school als ouders met elkaar. De leerkracht verdient hier niet zo veel als op een gewone basisschool. Maar ik ga nog wel in gesprek met de gemeente. Voor hen is het ook een visitekaartje. We zijn een groene school die alles samen doet. Dat sluit goed aan bij de visie van de gemeente. In Scandinavische landen is buitenonderwijs heel gewoon. Hier is het relatief bijzonder. Misschien dat er toch ergens een subsidiepotje is. We willen ook graag samenwerken met lokale ondernemers. Gezond en biologisch eten vinden we belangrijk. We willen zelf een moestuintje en samen met de kinderen het eten klaarmaken. Het zou leuk zijn wanneer de bakker het brood levert, of de groenteboer de appels.”
Het is de bedoeling dat de school start na de schoolvakanties. Voor iedereen die nieuwsgierig is naar de Verwondering, houdt de school op 9 en 11 mei informatiebijeenkomsten. Aanmelden kan via de website www.bbsdeverwondering.nl.
Stijn is in ieder geval verzekerd van een plek. Met dank aan het initiatief van zijn eigen moeder. “Er is gewoon behoefte aan ander onderwijs. Dat hoor je overal.”