‘Ik zie weinig heil in dit project’
actueel
Ook GS Drenthe wil weidevogels beschermen, maar Johan Baard is kritisch
REGIO – Als iemand kan weten dat het minder en minder wordt met de weidevogelstand, dan is het wel Johan Baard. Al een jaar of 75 beweegt de Roner zich over de landerijen, als vinder van het eerste kievitsei maakte hij ondertussen meer dan furore. Meer dan dertig keer vond hij als eerste zo’n ei. Of de tachtiger nog lang naar het eerste ei kan zoeken, is maar de vraag. ‘ Ik zie de toekomst somber in. Het gaat minder en minder, je ziet steeds minder weidevogels. En of de maatregelen die de provincie wil nemen gaan helpen, ik vraag het me echt af.’
In een beperkt aantal gebieden, vier of vijf- zal met inzet van een maatregelenmakelaar- gericht worden gewerkt aan samenwerking tussen partijen. Een flexibele pot moet organisaties ruimte geven om gedurende het seizoen compensatie te bieden aan gebruikers van grond voor maatregelen die nodig zijn voor herstel en behoud van populaties. Ook komt er aandacht voor medicatie en draagvlak en een meer gestructureerde aanpak van monitoring. Daarnaast wordt in vijf aangeduide gebieden gestart met een predatiebeheerplan, op basis van een protocol predatiebeheer. Ruimte in de regelgeving wordt benut om maatwerk en innovatieve aanpakken mogelijk te maken en tot slot wordt ook bekeken in hoeverre bestaand beleid bijgesteld moet worden en welke mogelijkheden er zijn om via natuur inclusief landbouw bij te dragen aan herstel van de akker- en weidevogelpopulaties. Hoewel het mooi klinkt allemaal, loopt Baard niet de polonaise over de weilanden. ‘In mijn optiek is het prima dat men probeert wat aan het probleem te doen. Maar doe het dan overal. Eenheid. Niet in maar vijf gebieden. Weer je in die vijf gebieden de vos, dan zoekt die zijn heil elders, in zeg maar gebied zes. Dat is dus niet meer dan het probleem verschuiven.’ Baard zegt dat een groot deel van de problematiek aangaande weidevogels veroorzaakt wordt door die vos. ‘Er zijn teveel vossen. In veel gebieden is daar echter niets aan te doen, want de vos lijkt wel een beschermd dier. Jachtvergunningen worden niet zomaar uitgegeven. De macht van dierenpartijen reikt steeds verder. Te ver als je het mij vraagt. Heb je een vleermuis onder je dakpan, dan mag je niets aan je huis doen. En ondertussen leggen we voor miljoenen euro’s tunnels onder wegen aan voor dassen. Bovendien is er een stuk onwetendheid. Ik sprak laatst iemand van zo’n dierenpartij en die vond een vos zo’n leuk beestje. Die had geen enkel benul welke schade het aan kan richten als de populatie te groot is.’
Ander probleem is, volgens Baard, het injecteren van mest in de grond. ‘Ze pompen de mest tegenwoordig zo de grond in. Gevolg? Geen weidevogel meer te bekennen. Geen mollen meer, alle voedsel weg. Boeren gaan bovendien steeds vroeger het land op, ook een bekend probleem waardoor de populatie weidevogels afneemt. Vroeger werd er pas in mei of juni gemaaid en geoogst, nu gaat men het land al op als het gras er net doorkomt. Ik begrijp de boeren overigens wel hoor. Het is hun brood, er moet geld verdiend worden.’
Baard ziet zelf wel iets in de Friese methode. Die methode behelst het inzetten van broedmachines. ‘Probleem is dan wel weer dat de eieren dus weer geraapt moeten worden. Vervolgens kunnen de eieren met behulp van machines uitgebroed worden en kunnen de kuikentjes in beschermd gebied uitgezet worden. Maar ook dat plan is voorlopig slechts een plan. Ook dat is nog niet echt geconcretiseerd.’
Baard ziet het met lede ogen aan. ‘Ik wandel al 75 jaar over de landerijen. Het is anno nu zo veel anders. Het wordt minder, de laatste twintig jaar gebeurt dat bovendien in razend tempo. Zag ik vroeger in oorden als Langelo, Lieveren, Steenbergen of Roderwolde op een land zomaar vijftien paartjes kieviten, tegenwoordig moet ik blij zijn als ik één paartje tref. En het kan wel. Ik was dit jaar op Ameland, op pad met een beschermer. Ik heb daar in één dag meer eieren gezien dan hier in een jaar. Daar heb je geen vossen, wél jagers. De boeren denken mee en er zijn twee vogelgroepen die heel actief zijn. Het kan dus wel, ik was in elk geval blij verrast.’
Dit jaar zal Baard eind februari weer op zoek gaan naar het eerste ei. ‘Dan oriënteer ik me. Kijk ik waar de vogels komen en ik houd ze dan in de gaten. Half maart verwacht ik zo ongeveer het eerste ei weer te vinden. De komende jaren zullen we in dit gebied zeker ook nog wel eieren vinden, maar over de langere termijn durf ik niets te zeggen. Je keert het niet. Zoals ik al zei zijn er verschillende oorzaken. Dierenpartijen spelen ook een rol. Natuurlijk doen ze goede dingen, maar aan de andere kant slaat men soms ook door. Zoals we in Nederland toch al doorslaan. Laatst werd het nieuws in Friesland beheerst door het neerschieten van een zeearend. Dat incident kreeg bijkans meer aandacht dan een moordzaak. We moeten de kerk wel een beetje in het midden houden. Er zijn teveel vossen, de rol van de boeren is anders. Weet je waar ik me ook wel wat zorgen over maak? Over de ooievaar. Een prachtige vogel, maar ook daar zijn er teveel van. En teveel is niet goed. Ik vind het lovenswaardig dat de provincie Drenthe iets wil doen. Wat mij betreft moeten ze het dan echter wel overal doen, niet her en der. Dit gaat mijns inziens zo niet werken.’
In een beperkt aantal gebieden, vier of vijf- zal met inzet van een maatregelenmakelaar- gericht worden gewerkt aan samenwerking tussen partijen. Een flexibele pot moet organisaties ruimte geven om gedurende het seizoen compensatie te bieden aan gebruikers van grond voor maatregelen die nodig zijn voor herstel en behoud van populaties. Ook komt er aandacht voor medicatie en draagvlak en een meer gestructureerde aanpak van monitoring. Daarnaast wordt in vijf aangeduide gebieden gestart met een predatiebeheerplan, op basis van een protocol predatiebeheer. Ruimte in de regelgeving wordt benut om maatwerk en innovatieve aanpakken mogelijk te maken en tot slot wordt ook bekeken in hoeverre bestaand beleid bijgesteld moet worden en welke mogelijkheden er zijn om via natuur inclusief landbouw bij te dragen aan herstel van de akker- en weidevogelpopulaties. Hoewel het mooi klinkt allemaal, loopt Baard niet de polonaise over de weilanden. ‘In mijn optiek is het prima dat men probeert wat aan het probleem te doen. Maar doe het dan overal. Eenheid. Niet in maar vijf gebieden. Weer je in die vijf gebieden de vos, dan zoekt die zijn heil elders, in zeg maar gebied zes. Dat is dus niet meer dan het probleem verschuiven.’ Baard zegt dat een groot deel van de problematiek aangaande weidevogels veroorzaakt wordt door die vos. ‘Er zijn teveel vossen. In veel gebieden is daar echter niets aan te doen, want de vos lijkt wel een beschermd dier. Jachtvergunningen worden niet zomaar uitgegeven. De macht van dierenpartijen reikt steeds verder. Te ver als je het mij vraagt. Heb je een vleermuis onder je dakpan, dan mag je niets aan je huis doen. En ondertussen leggen we voor miljoenen euro’s tunnels onder wegen aan voor dassen. Bovendien is er een stuk onwetendheid. Ik sprak laatst iemand van zo’n dierenpartij en die vond een vos zo’n leuk beestje. Die had geen enkel benul welke schade het aan kan richten als de populatie te groot is.’
Ander probleem is, volgens Baard, het injecteren van mest in de grond. ‘Ze pompen de mest tegenwoordig zo de grond in. Gevolg? Geen weidevogel meer te bekennen. Geen mollen meer, alle voedsel weg. Boeren gaan bovendien steeds vroeger het land op, ook een bekend probleem waardoor de populatie weidevogels afneemt. Vroeger werd er pas in mei of juni gemaaid en geoogst, nu gaat men het land al op als het gras er net doorkomt. Ik begrijp de boeren overigens wel hoor. Het is hun brood, er moet geld verdiend worden.’
Baard ziet zelf wel iets in de Friese methode. Die methode behelst het inzetten van broedmachines. ‘Probleem is dan wel weer dat de eieren dus weer geraapt moeten worden. Vervolgens kunnen de eieren met behulp van machines uitgebroed worden en kunnen de kuikentjes in beschermd gebied uitgezet worden. Maar ook dat plan is voorlopig slechts een plan. Ook dat is nog niet echt geconcretiseerd.’
Baard ziet het met lede ogen aan. ‘Ik wandel al 75 jaar over de landerijen. Het is anno nu zo veel anders. Het wordt minder, de laatste twintig jaar gebeurt dat bovendien in razend tempo. Zag ik vroeger in oorden als Langelo, Lieveren, Steenbergen of Roderwolde op een land zomaar vijftien paartjes kieviten, tegenwoordig moet ik blij zijn als ik één paartje tref. En het kan wel. Ik was dit jaar op Ameland, op pad met een beschermer. Ik heb daar in één dag meer eieren gezien dan hier in een jaar. Daar heb je geen vossen, wél jagers. De boeren denken mee en er zijn twee vogelgroepen die heel actief zijn. Het kan dus wel, ik was in elk geval blij verrast.’
Dit jaar zal Baard eind februari weer op zoek gaan naar het eerste ei. ‘Dan oriënteer ik me. Kijk ik waar de vogels komen en ik houd ze dan in de gaten. Half maart verwacht ik zo ongeveer het eerste ei weer te vinden. De komende jaren zullen we in dit gebied zeker ook nog wel eieren vinden, maar over de langere termijn durf ik niets te zeggen. Je keert het niet. Zoals ik al zei zijn er verschillende oorzaken. Dierenpartijen spelen ook een rol. Natuurlijk doen ze goede dingen, maar aan de andere kant slaat men soms ook door. Zoals we in Nederland toch al doorslaan. Laatst werd het nieuws in Friesland beheerst door het neerschieten van een zeearend. Dat incident kreeg bijkans meer aandacht dan een moordzaak. We moeten de kerk wel een beetje in het midden houden. Er zijn teveel vossen, de rol van de boeren is anders. Weet je waar ik me ook wel wat zorgen over maak? Over de ooievaar. Een prachtige vogel, maar ook daar zijn er teveel van. En teveel is niet goed. Ik vind het lovenswaardig dat de provincie Drenthe iets wil doen. Wat mij betreft moeten ze het dan echter wel overal doen, niet her en der. Dit gaat mijns inziens zo niet werken.’
