Over exoten
Niet zo lang geleden mijmerde ik vanwege het koude voorjaar over een verblijf in andere (warmere) streken. Echt heel ver hoef je dan niet te gaan, want in Zuid-Spanje kun je goed vertoeven wanneer het hier koud is. Nog verder weg, in zogenaamde ’exotische streken’, kun je van nog hogere temperaturen genieten. Voor mij hoeft dat niet per se, maar je blik eens verleggen lijkt me wel wat. Nu de weerprofeten eindelijk beter (voorjaars)weer voorspellen wordt het mijmeren al minder. Goed beschouwd zijn april en mei qua natuur de mooiste maanden om te beleven, met de aantekening dat april het ditmaal heeft laten afweten.
Ondanks de kou zag je wel dat allerlei ontwikkelingen in de natuur doorgingen, zij het met de rem erop. Dat gold bijvoorbeeld voor de in april teruggekeerde Bonte vliegenvangers. Ze zijn wel gepaard, maar niet tot broeden overgegaan. Dat is een gevolg van gebrek aan voedsel. Eieren leggen kost een hoop energie en als dat niet voorradig is houdt het op. Nu het warmer wordt zullen ze wel spoedig op eieren zitten. Of de Nijlgans (foto: Bertus v.d. Velde) al aan het broeden is weet ik niet, maar vermoedelijk wel. Maar ja, dat zijn planteneters. In mijn telgebieden (waar ik broedvogels inventariseer) kom ik enkele paartjes tegen, maar broeden doen ze daar niet. Herrie maken ze wel en dat doet een andere exoot, de Canadese gans die we hier steeds vaker zien, ook. Die laatste kan zo te keer gaan, en vaak langdurig, dat ik mijn best moet doen om de geluiden van andere vogels te horen. Dan mopper ik wel eens: ”Vlieg even gauw terug naar waar je vandaan komt”.
Deze twee exoten verblijven hier nu al zo lang dat ze deel uitmaken van de Nederlandse avifauna. Ik zie het niet gebeuren dat alsnog een poging wordt ondernomen om van ze af te komen. Hooguit worden ze bij al te veel hinder in toom gehouden. Overigens geldt dat laatste tevens voor inheemse soorten. Omdat de Nijlgans een exoot is (was) leidde dat menigmaal tot verwarring. Ze werden namelijk in de meeste vogelgidsen niet afgebeeld en minder ervaren waarnemers gaan dan kennelijk op zoek naar een afbeelding waarvan zij vinden dat het dat dan wel zou kunnen zijn. Meerdere keren ben ik eropuit getrokken na een melding dat een Grote trap was gezien. In Nederland is het een zeldzame gast waarvan vogels van een Oost-Duitse populatie bij strenge winters enkele keren hiernaartoe trokken. Strenge winters hebben we al lang niet meer en die trappen, die sowieso in hun leefgebieden in aantal afnemen, krijgen we dan niet te zien. De meldingen die ik kreeg waren altijd in een periode die de juistheid van de waarneming bij voorbaat al uitsloot, maar ja, je weet maar nooit. Wel vroeg ik na de eerste foutmelding bij de volgende keren of men zeker wist dat het geen Nijlgans was. Toen kreeg ik te horen dat men er zeker van was dat het geen Nijlgans betrof, echter ter plekke aangekomen bleek het daar toch om te gaan.
Inmiddels zijn er door de jaren heen heel wat exoten bijgekomen; vogels, planten en ook zoogdieren. De Wasbeer, een ingevoerde Amerikaanse soort, komt steeds vaker voor in Nederland. Die is in Duitsland ingeburgerd en wordt in ons land regelmatig gespot en het is niet denkbeeldig dat hij zich hier definitief vestigt. Ook de Wasbeerhond wordt steeds vaker gezien. Dit is een totaal ander dier dat misschien wel iets lijkt op de Wasbeer, maar daarvan goed is te onderscheiden door zijn niet geringde staart. Oorspronkelijk komt hij uit Azië, maar werd vanwege zijn pels in Europees Rusland ingevoerd en is vandaaruit verwilderd en westwaarts getrokken. Enkele jaren geleden kreeg ik uit Steenbergen al eens een melding van twee wasbeerhonden en nu blijkt dat een exemplaar zich ophoudt in De Onlanden. Op de A7 bij Lettelbert was er één doodgereden en het vermoeden bestond dat het een al eerder waargenomen dier uit De Onlanden was. Recente filmbeelden (te zien op de website van De Onlanden: waarnemingen, 26 april) tonen aan dat er nog een exemplaar aanwezig is. Feit is dat het gebied qua omgeving redelijk voldoet aan zijn eisen en ook voedsel, bijvoorbeeld jonge roerdompjes, is voorhanden. Het is de vraag of we blij moeten zijn met deze exoot.
