‘Gewone oldtimers zijn ook mooi, maar deze voertuigen hebben diepere betekenis’
PEIZE – Onlangs was het 76 jaar geleden dat de Canadezen Peize bevrijdden van de Duitse bezetter in de Tweede Wereldoorlog. Bij het monument aan de Esweg stonden de 17-jarige Age Veldman en zijn vader Ruurt met hun historische oorlogsvoertuigen stil bij de herdenking.
De interesse voor oldtimers en de Tweede Wereldoorlog is Age Veldman met de paplepel ingegoten. ‘Mijn vader was altijd al geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog,’ vertelt hij. ‘Daardoor kreeg ik er ook belangstelling voor.’ Zijn interesse in oude auto’s werd ook gewekt doordat zijn opa oldtimers had. Daarnaast handelde zijn overgrootvader vlak na de oorlog al in legervoertuigen die door de geallieerden in Nederland waren achtergelaten. Het lijkt haast alsof de liefde voor voertuigen genetisch bepaald is, maar Age nuanceert dat: ‘Mijn broertje heeft er niks mee, dat is een voetballer.’
Op zijn veertiende begon Age met het sleutelen aan oude oorlogsvoertuigen en inmiddels hebben vader en zoon een Willys Jeep, een aanhangwagen en een Harley Davidson WLC uit 1943. Die zijn toevalligerwijs ook nog van The Black Watch of Canada, het Canadese regiment dat in 1945 Peize en ook Leek bevrijdde. Ook hebben de Veldmans nog een Duitse motorfiets uit 1935. De voertuigen hebben zij weten te vinden doordat zij lid zijn van Keep Them Rolling (KTR), een vereniging die zich inzet voor het in stand houden van militaire voertuigen. ‘In Zuidlaren zijn ook mensen met dit soort auto’s,’ vertelt Age. ‘Ook zijn er websites die gespecialiseerd zijn in oorlogsvoertuigen. De jeep kwam bijvoorbeeld uit Antwerpen. Daarvan zijn in de oorlog 700.000 gebouw, nu zijn er nog maar 4000 van over.’
De techniek vindt Age het mooist aan de oude voertuigen. Hij studeert werktuigbouwkunde aan het MBO, waar hij ook al eens een lezing heeft gegeven over de techniek in de Tweede Wereldoorlog.
‘In de vijf jaar van de oorlog is zoveel techniek ontwikkeld die er anders niet zou zijn, dat is machtig interessant,’ zegt Age. ‘Aan de auto’s van tegenwoordig kun je bijna niks zelf meer doen. Oude auto’s hebben een simpelere techniek. Als je een beetje handig bent kun je er heel veel aan sleutelen.’ Er zit jaren werk in om een auto uit elkaar te halen en te restaureren, aldus Age: ‘Eén uur rijden is twee uur sleutelen, maar dat is minstens zo leuk. Het vereist specifieke kennis.’ In het begin was de jeep niet goed afgesteld en kreeg hij hulp van twee oudere mannen in Hoogkerk. Nu komen mensen bij Age om technische hulp vragen.
‘Het wordt wel het groene virus genoemd,’ lacht Age. ‘Als je hiermee besmet raakt kom je er nooit meer vanaf. Gewone oldtimers zijn ook mooi, maar deze voertuigen hebben diepere betekenis. Alle krassen en deuken hebben een verhaal. Je kunt de geschiedenis aanraken.’ Volgens Age is het belangrijk om het rijdend erfgoed in stand te houden en ook te laten werken. ‘Je moet het ruiken en horen, dan gaat het leven. Dit is een goede manier om de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog over te dragen, vooral ook voor de jeugd. Straks zijn de veteranen er niet meer en lijkt de oorlog ver weg, terwijl het nog niet zo lang geleden is. Dan moeten we andere manieren vinden om de kennis te delen en over te brengen.’ Dat lukt aardig, aangezien de ledenaantallen van Keep Them Rolling nog altijd stijgen. Volgens Age komt dat onder andere doordat er tegenwoordig meer over de oorlog wordt gesproken dan vroeger en doordat er veel oorlogsfilms zijn. ‘Iedereen bij de club vindt het leuk dat jongeren ook interesse tonen. De jeugd heeft de toekomst,’ aldus Age.
Met de oude legervoertuigen doen Age en zijn vader mee aan evenementen, zoals de herdenking 75-jaar D-day in 2019. ‘Toen hebben we over de stranden gereden waar in 1944 de landing van de geallieerden plaatsvond,’ vertelt Age. ‘Daar reden toen zo’n 1000 jeeps. Dat is een kwart van wat er wereldwijd is. In Frankrijk kan ook veel meer, daar mag je ook met wapens op de auto rijden.’ Bij dergelijke evenementen gaat Age gekleed in een uniform uit de oorlog. Ook heeft hij een tent en een veldbed uit de oorlog om in stijl te kunnen overnachten. ‘Het is geen reënactment,’ vertelt Age. ‘We spelen niet oorlogje, maar het moet historisch wel kloppen. Je kunt niet in spijkerbroek of modern uniform aankomen.’
Vorig jaar had de familie Veldman een lijst gemaakt van evenementen waar zij naartoe wilden in het kader van 75 jaar vrijheid. Er zou zoveel te doen zijn dat zij bijna iedere dag wel ergens naartoe konden. ‘We zouden onder andere naar Ede, voor de herdenking van operatie Faust,’ zegt Age. ‘Dat is een relatief onbekende operatie, bedoeld voor het sturen van voedsel naar het westen van Nederland.’ Helaas gingen veel evenementen vanwege de coronapandemie vorig jaar niet door en ook dit jaar gaat de herdenking van operatie Faust niet door. De vakantie was echter al geboekt, dus trok de familie Veldman afgelopen weekend via allemaal binnenwegen alsnog met de jeep richting Ede en Arnhem. Vooraf zocht Age al naar interessante bezienswaardigheden op de website www.tracesofwar.nl, waar hij onder andere een speciale jeeptunnel bij Wolfheze vond. Die moest uiteraard worden bezocht, en ook een bezoek aan de Muur van Mussert stond op het programma. ‘Het gaat om de rit,’ aldus Age. ‘Je hebt geen stuurbekrachtiging of navigatie en kan maar 80 kilometer per uur rijden. Daardoor is het veel minder gehaast, dat is heel fijn.’
De afgelopen jaren heeft Age veel gesleuteld aan de historische voertuigen. In de toekomst wil hij er nog meer van genieten en ook meer historische plekken bezoeken. Volgend jaar gaat de reis alsnog naar de herdenkingen van operatie Faust in Ede en Market Garden in Arnhem. Age: ‘Hopelijk gaat het dan wel door.’
