Afvallen tijdens het slapen
Met de winter breekt voor een aantal mensen een zware tijd aan. Ze houden niet zo van het koude, gure winterweer en de korte sombere dagen. Ze grijpen de winter aan om lekker lang op bed te blijven liggen. Een soort ‘luxe winterslaap’ om de winterdagen in te korten in een lekker warm huis. Anderen vertrekken naar warme oorden om te overwinteren.
Veel dieren doen hetzelfde. Ze trekken weg of gaan in winterslaap of winterrust. Voor een aantal dieren is winterslapen of -rusten echter bittere noodzaak. Voor hen is het de overlevingsstrategie om de winter door te komen. Ze bouwen een vetvoorraad op en beperken vervolgens hun activiteiten tot een minimum om krachten te sparen. De een kiest daarna voor een winterslaap, de ander gaat in winterrust.
Zit er dan verschil in winterrust en winterslaap? Jazeker, egels, vleermuizen, muizen maar ook insecten, reptielen en amfibieën houden een winterslaap. Andere dieren, zoals dassen en eekhoorns houden een winterrust.
Winterslapers slapen de hele winter door. Het zijn bijvoorbeeld insecteneters. Die kunnen tijdens de winter geen eten vinden. Tijdens de zomermaanden en het najaar vreten ze zich lekker vol en bouwen een dikke vetlaag op. Die vetlaag gebruiken ze als energiebron om de winter door te komen. Tijdens de winterslaap brengen ze hun lichaamstemperatuur flink naar beneden en de ademhaling en het hartritme worden heel traag. Ze verbranden tijdens de winterslaap de vetreserves en vallen daardoor enorm af.
Bij winterrusters daalt de hartslag en ademhaling licht en daalt de lichaamstemperatuur hoogstens een paar graden. Winterrusters slapen niet de hele winter en worden tussendoor wakker om wat te eten. Ze leggen daarom in het najaar vaak enkele wintervoorraden aan in of in de buurt van het nest.
Een mooi voorbeeld is de Das. In het najaar legt ook hij een flinke vetreserve aan. Ze kunnen wel 40% zwaarder worden. Als de grond door de vorst bevroren raakt trekt hij zich terug in zijn hol en komt er vrijwel niet meer uit tijdens de winter. Onder de grond valt hij opgerold tussen bladeren en mos in slaap. Zo nu en dan worden ze wakker en scharrelen ze rond in de gangen van hun burcht om te eten uit de voorraadkast. In deze gangen komt de temperatuur niet onder de 7 graden hebben onderzoekers ontdekt. Het is ook bekend dat dassen bij stevige vorst de openingen van de burcht soms dichtstoppen met plantaardig materiaal. Een soort isolatie dus. Bij dooi en eind januari / begin februari komen de Dassen weer uit hun burcht om te drinken en vers voedsel te zoeken.
Ik denk dat er wel mensen zijn die met jaloerse blik richting winterrusters kijken. Hoe mooi zou het voor hen zijn om na de Kerst in winterrust te gaan? Een maandje slapen en ondertussen afvallen na een stevige kerst.. Nee, laat mij maar schaatsen en sneeuwballen gooien. Maar of dat er nog van komt….
