Al bijna dertig jaar aansterkvakanties voor kwetsbare Wit-Russen

Werkgroep Tsjernobyl naarstig op zoek naar gastgezinnen

RODEN/LEEK – Al bijna dertig jaar organiseert de Werkgroep Tsjernobyl aansterkvakanties voor kinderen uit Wit-Rusland. Deze kinderen worden dagelijks blootgesteld aan straling, ten gevolge van de Tsjernobylramp in 1986. Om even bij te komen is een vakantie van vier weken zeer welkom. Het aantal gastgezinnen valt echter wat tegen, waardoor het zomaar zou kunnen zijn dat een beperkt aantal kinderen naar Nederland kunnen komen. En dus trekt de werkgroep aan de bel.

De werkgroep Tsjernobyl is onderdeel van de Stichting Oost West Kontakten. De stichting is de laatste tijd veelvuldig in het nieuws geweest, vanwege gedoe rondom subsidies voor uitwisselingen met het Tsjechische Litomysl. Ondanks dat wij onderdeel zijn van de stichting, staat dit er helemaal los van’, weet Jenny Klerk voorzitter van de Werkgroep Tsjernobyl. ‘De vakanties gaan gewoon door.’

Het is al bijna dertig jaar geleden dat men in de omgeving van Roden en Leek begon met deze vakanties. ‘Vrij kort naar de ramp riepen we deze vakanties in het leven’, zegt Jenny. ‘Nu, dertig jaar later, speelt het probleem rondom Tsjernobyl nog steeds.’ De kinderen die hier vakantie vieren, zijn afkomstig uit Bychov, een streek in Wit-Rusland ten noorden van Tsjernobyl.  ‘Na de Tsjernobylramp kwam er veel straling in de lucht. Even later kwam die straling via regen neer in delen van Wit-Rusland. De straling zit in die delen nog steeds in de grond.’

En zo kan het dat men in Wit-Rusland nog steeds dagelijks te maken heeft men straling. ‘Komende zomer komt alweer de derde generatie kinderen naar Nederland voor een aansterkvakantie. En nog steeds zijn deze vakanties keihard nodig’, aldus Jenny. ‘Dat komt omdat men in Wit-Rusland veelal eten van eigen bodem. En die bodem is juist zo vervuild. Zeker in een gebied als Bychov, waar ontzettend veel besmetting heeft plaatsgevonden, levert dat grote problemen op. Je ziet bijvoorbeeld veel kinderen met groeiachterstanden of andere gezondheidskwalen zoals staar bij baby’s.’

De problemen zouden zich oplossen, meent Jenny, als Wit-Rusland er in economisch opzicht op vooruit gaat. ‘Dan hoeven ze niet meer zelf eten te verbouwen op hun vervuilde grond en kunnen ze naar de supermarkt. Ik ben al drie keer in Wit-Rusland geweest. Er staan twee prachtige supermarkten, helemaal niks mis mee. Maar alleen de rijkere inwoners kunnen hier hun eten halen, de rest is toch van hun eigen tuintje afhankelijk.’

Doordat de meeste kinderen in dit gebied op dagelijkse basis worden blootgesteld aan straling, brengen velen van hen een groot gedeelte van de winter in het ziekenhuis door. ‘Ze hebben weinig weerstand en de winters zijn er erg streng. Daar kennen ze bovendien geen huisartsen zoals wij, waardoor ze al snel in het ziekenhuis belanden. Maar wanneer ze een aansterkvakantie in Nederland hebben gehad, zie je dat de kinderen minder snel naar het ziekenhuis hoeven. De vakanties hebben een bewezen effect.’

En dus kunnen Wit-Russische kinderen ook dit jaar weer vier weken naar Nederland. Een lange vakantie, beaamt Jenny. ‘Maar dat is ook nodig om enig effect te genereren. Twee weken is hiervoor simpelweg te kort.’ De aansterkvakanties worden gefinancierd vanuit de opbrengsten van de Roder Boekenmarkt. ‘We hebben daarmee dit jaar weer een uitstekend gedraaid met de boekenmarkt. Dat is prachtig, want daarmee kunnen wij nu de vakanties financieren. Maar nu lopen we er tegenaan dat we te weinig gastgezinnen hebben. Erg vervelend.’

Zoals het er nu voor staat kunnen er slechts 12 kinderen naar Roden, Leek en omstreken komen. ‘Dat is jammer, want er waren jaren dat we rond de 25  kinderen naar Roden haalden. Maar je merkt dat mensen het drukker hebben, dat ze minder snel geneigd zijn om zich als gastgezin aan te melden. Of dat ze vier weken toch te lang vinden.’

Om dat probleem op te lossen, kan het een mogelijkheid zijn dat gastouders kinderen twee weken opvangen in combinatie met een ander gezin. Dan logeren ze twee weken bij het ene adres en dan twee weken bij een ander adres. De voorwaarde is dan dat de gastouders wél twee kinderen in huis nemen. Anders wordt voor hen die verandering te groot. Het is voor de kinderen namelijk al best spannend om bij vreemden te logeren. Als de kinderen dan met z’n tweeën zijn, is die overgang minder groot en hopelijk minder spannend.’

Bij voorkeur zoekt de werkgroep dan ook gastgezinnen die de kinderen daadwerkelijk vier weken in huis kunnen hebben. Zelf is Jenny al acht jaar gastouder. Ze vindt het prachtig. ‘Je doet iets voor een ander en ziet de kinderen echt opbloeien. Ze spelen hier veel buiten, hebben het echt naar hun zin. Na een week krijgen ze al een gezonde blos op hun wangen. Ik vind het een verrijking voor ons gezin’, stelt zij. ‘Daarnaast bouw je in korte tijd een band op met de kinderen. Met velen van hen heb ik nog contact. Dat is toch wel heel bijzonder. En je ziet dat de kinderen die hier komen ieder jaar beter Engels kunnen.’

De kinderen zijn tussen de negen en twaalf jaar oud. Doordeweeks hebben ze overdag een programma, waardoor ze alleen ’s avonds  en in de weekenden thuis zijn. ‘Je ziet dat de gastouders in de weekenden onderling vaak ook afspraakjes met hun kinderen plannen. Die appen met elkaar en houden zo contact.’

Zoek een kind dat bij je past

In de maand juni komen de Wit-Russische kinderen weer naar Nederland. De gehele maand zullen zij een weekprogramma hebben. In de avond- en weekenduren zijn ze bij het gastgezin. Een tip heeft Jenny zeker. ‘Zoek als gastouder een kind dat bij je past. Heb je zelf twee meiden van negen jaar? Vraag dan om een meisje in die leeftijdscategorie. Ouders mogen hun voorkeuren doorgeven, zodat het verblijf zo aangenaam mogelijk wordt. Dat is het belangrijkst.’

Werkgroep Tsjernobyl is druk bezig om alles rond te krijgen. ‘Als we voor juni klaar willen zijn, moeten we in februari toch wel beginnen met de organisatie. De meeste kinderen hebben bijvoorbeeld nog geen paspoort, dat soort dingen moeten allemaal geregeld worden’, aldus Jenny. Aanmelden kan bij Anneke Buitenwerf, via tsjernobylrodenleek@gmail.com    of via de telefoon 050-5015870.