Alke en Willem van der Velde over vader Peter

actueel
Peter van der Velde: invloedrijke twijfelaar
PEIZE – In het kader van het ‘Peter van der Velde jaar’, bracht de Krant een bezoek aan de vrouw en oudste zoon van de man die zoveel voor de Drentse taal en de regio betekent heeft. Vrouw Alke en zoon Willem halen herinneringen op aan een getalenteerde, bescheiden en soms wat onzekere man, die met zijn uitgebreide repertoire aan gedichten en liederen, veel lof oogstte in deze regio. ‘Mijn vader  leerde Drents op de lagere school. Dat heette destijds de school van Steenbergen, maar die stond toch echt in Roderesch. Van kleins af aan was mijn vader in ieder geval al met het Drentse dialect in aanraking gekomen en eigenlijk was hij direct gek van taal. Niet alleen van het Drents, ook het Nederlands vond hij schitterend.’ Peter begon ergens in de jaren ’50 met het schrijven voor verscheidene kranten. Dat deed hij vanzelfsprekend in het Drents. Ook het Westerkwartiers was Peter machtig, waardoor hij ook enkele keren in dat dialect gepubliceerd heeft.  ‘Zijn stukken waren altijd een beetje opvoedend’, lacht Alke. Niet zo verwonderlijk ook, aangezien Peter bijna zijn hele leven voor de klas heeft gestaan. Alke, die zelf ook voor de klas stond, herinnert het haar nog levendig. ‘Peter was het schoolhoofd van Roderwolde en in die tijd was het gebruikelijk dat je als schoolhoofd naast de school woonde. Iedereen kende hem in de buurt dan ook. Daarnaast was hij in het verenigingsleven ontzettend actief. Hij was dan ook vaak van huis’, zei Alke, die thuis veel regelde en Peter altijd van kritische feedback voorzag. Willem: ‘Mijn vader heeft jaren in het verenigingsleven gezeten en zat dan vaak in het bestuur. Hij werd dan gevraagd om mee te denken, of stapte zelf ergens in. Wanneer hij er een paar jaar zat en alles op rolletjes liet, trok hij zich weer terug. Dat was zijn stijl.’ Neem nu de toenmalige korfbalclub van Roderwolde. ‘Mijn vader had eigenlijk niets met korfbal, maar op een gegeven moment vroegen ze hem om daar voorzitter te worden. Dat heeft hij toen opgepakt en uiteraard zorgde hij ervoor dat alle kinderen van de basisschool lid werden van de vereniging. Hierdoor is het niveau van de vereniging erg verhoogd en werd de club steeds beter. Toen dit eenmaal draaide, vertrok hij weer. Zo was hij.’ Peter vertelde vaak verhalen in het Drents. Op een gegeven moment kwam daar zang bij. Alke speelde hierin een belangrijke rol. ‘Mijn man was soms wat onzeker. Toen hij verhalen vertelde, kwam het idee om er bij te gaan zingen. Dat zou wellicht wel leuk zijn. Van Peter hoefde dat niet per se, hij was wat terughoudend met verandering.’, vertelt Alke. Uiteindelijk ging Peter toch overstag en werd er bij optredens ook gezongen. De liedjes schreef Peter vaak zelf, en het werd een groot succes. ‘De liedjes wonnen aan bekendheid in de regio.’ Ten tijde van de oorlog, begon Peter met cabaret. Willem, die van de culturele carrière van zijn vader een studie heeft gemaakt, vertelt hierover. ‘In de oorlog was er behoefte aan gezelligheid en humor. Vandaar dat hij het Bonte Bitse Cabaret oprichtte, met een knipoog naar de Engelse BBC. Dit is jarenlang ontzettend bekend geweest in de regio. De populariteit was ongekend’, zegt Willem. De meesten zullen het cabaret beter kennen onder de naam de ‘bekkentrekkers’. ‘Dit is vernoemt naar de eerste bloem die tot bloei komt in het voorjaar. Hiervan is de vrucht zo bitter, dat wanneer je hem eet, je hele gezicht vertrekt.’ Alke trad altijd met Peter op, en kent nog veel van het toenmalige repertoire. ‘Laatst moest ik voordragen in Peest. Dat doe ik allemaal uit het hoofd. Te meer omdat mijn zicht niet optimaal meer is’, zegt zij. De gedichten van Peter zijn in 2013 gebundeld in het boekje ‘Trekwaark’. Hierin staan gedichten van Peter, vaak met een melancholische ondertoon. ‘Zijn beste werk maakte mijn vader in de jaren ’80 en ’90. Hij werkte daarnaast mee aan een reeks boeken, waarvan een enkele zelfs aan de toenmalige kroonprins Willem-Alexander werd aangeboden. Binnen de schrijverskring was hij bekend.’ Zijn bekendheid reikte zo ver, dat hij uiteindelijk zelfs Beatrix ontmoette. Dat was tijdens de inhuldiging van de nieuwe Koningin. Peter was een schrijver in hart en nieren. Hij had het er dan ook altijd maar druk mee. Willem: ‘Hij zat vaak tot ’s avonds laat te tikken op zijn tikmachine. Van een computer wilde hij niets weten. Ik heb hem er eens kennis mee willen laten maken, maar dat was geen succes. Hij was gewenst de toetsen hard in te drukken, maar dat is op een toetsenbord van een computer natuurlijk niet nodig. Hij begon met de ‘a’, maar in plaats van één ‘a’, stonden er direct een stuk of tien. “Dit is niks voor mij”, bromde hij toen. Sindsdien heeft hij geen computer meer aangeraakt.’ Over de nalatenschap van Peter, hoeven Willem en Alke niet lang na te denken. ‘Hij heeft veel voor de streektaal en de regio betekend. Het Drents is een mooie taal, die erg verschilt binnen de provincie. Zo vonden mensen uit Midden-Drenthe dat wij in Noord-Drenthe geen Drents spreken. Die vonden het eerder een soort Gronings. Dit was voor mijn vader een extra reden om het streekdialect in kaart te brengen.’
Meester
Vanzelfsprekend kwam Willem, die in Roderwolde naar school ging, op den duur in de klas van zijn vader terecht. Hier had Willem naar eigen zeggen geen problemen mee. ‘Ik weet nog dat mijn vader thuis zei: “Willem, volgend jaar kom je bij mij in de klas. Jij mag kiezen: wil je me papa of meester noemen?”. Nou, ik wist het wel. Ik heb hem altijd “meester” genoemd, anders lag ik eruit bij mijn vriendjes!’
 
 

UIT DE KRANT