Allereerste Internationale Keukenmeidenparade trekt door Roden

Afbeelding
actueel

Havezate Mensinge beleeft Unieke Open Monumentendag

RODEN – Niet alleen de historische gebouwen staan centraal tijdens de Open Monumentendag in Roden. Op Havezate Mensinge staat dit jaar voor het allereerst ook het immaterieel erfgoed in de spotlight. Aandacht voor de belangrijkste schakel op de borgen zo’n 100 jaar geleden: de keukenmeiden. De dames die wisten hoe ze voedsel moesten conserveren en bereiden voor de heer en vrouw des huizes. Onzichtbaar waren ze, maar o zo belangrijk. De managers van de borg, noemt initiatiefneemster en historica Carolina Verhoeven de keukenmeiden van weleer. Verhoeven wil zichtbaarheid voor de alledaagse dingen die tot nu toe verborgen zijn. Op zaterdag 8 september trekt de Internationale Keukenmeidenparade vanaf de Catharinakerk naar Havezate Mensinge waar ouderwets gekookt wordt voor bezoekers van de Open Monumentendag.
Bewustwording van de alledaagse dingen. Dingen die ogenschijnlijk onbelangrijk lijken, de gewoonste zaak van de wereld zelfs, maar het zeker niet zijn. Zelfs een hoofdrol vervullen. Carolina Verhoeven (67) liefkoost de eenvoudige zaken van alledag. Studeerde er zelfs op af aan de Universiteit van Amsterdam. Als historica en culinair etnoloog deelt ze haar kennis op culinair gebied over de hele wereld. Wordt regelmatig door de overheid ingeschakeld om te helpen bij allerlei internationale voedsel gerelateerde projecten. Ze zette een conservenfabriek en een zoutlijn op in Guatemala. Een halalvleesfabriek in Palestina, een ecomuseum in Indonesië. Ook hielp ze in het kerngebied van Oekraïne opnieuw bedrijvigheid te creëren. Een gesprek met Carolina Verhoeven doet je van de ene verbazing in de andere vallen. Ze heeft de fameuze boerenmarkten in Amsterdam opgezet. Met producten van producent rechtstreeks naar consument. Iedere dag stipt 5 uur staat ze op. Luistert naar haar eigen muziek en gaat schrijven. Haar verhalen gaan over tradities en rituelen. Acht boeken heeft ze inmiddels geschreven, het negende is onderweg. Carolina is een aanjager. Staat iets, is ze weg. Op naar het volgende project.
Eerbied voor zware, onzichtbare taken
Terug naar de havezate in Roden. Vijf jaar lang zette Carolina zich in voor het voortbestaan van Havezate Mensinge. Ze kent de historie van A tot Z. Met aandacht voor het immateriële erfgoed wil ze Roden in een ander daglicht stellen. “Er is zoveel moois te vertellen. De havezate heeft veel te bieden. Zeker na al die negativiteit van de afgelopen jaren is er behoefte aan een positieve verhalen”, vertelt Caroline die ook lijnen wil leggen met andere musea. “Keukenmeiden, knechten, stalmeesters, dienstmeisjes en tuinmannen waren het allerlaagst in rang in de periode tussen 1800 en 1900.  Belast met onzichtbare maar zwarte taken.” Keukenmeidenparade als eerbied voor deze sleutelfiguren dus. “Dat is inderdaad het doel.”
Veel boerderijen rond Mensinge werden gepacht, weet Carolina te vertellen. “Een keer per jaar, meestal na de oogst medio september, werd die pacht geint. Mensen die dat niet konden betalen deden dat in natura. Karren vol groeten als brave hendrik, daslook en moes, eieren en wild werden naar de keuken van het landgoed gebracht. De borgvrouw had geen idee hoe ze dat voedsel moest verwerken. Dat deden de keukenmeiden. Zij werkten van plaats tot plaats. Daardoor brachten ze kennis mee. Wisten hoe ze moesten conserveren. Belangrijk in tijden van schaarste. De borg werd destijds bewoond door de familie Kymmell. Wanneer er iemand overleed of trouwde kwam de familie over met paard en wagen en bleef op de havezate overnachten. Zij aten ook van de proviand. Het leuke is dat  laatste Kymmell-telg, Reina Timmermans-Kymmell die samen met haar gezin het landgoed tot 1985 bewoonde, in de jury zit. Zij mag samen met André Delcart en Mia (professionele juryleden uit België), verbonden aan de Academie Streekgebonden Gastronomie (ASG) de mooiste keukenmeid van het jaar kiezen. En weet je wat zo leuk is? Toen ik het KY-hotel (vernoemd naar de Kymmell-familie)  belde om een overnachting te regelen voor de juryleden uit België, was Rolina Bekkema zo onder de indruk van het verhaal, dat ze het initiatief graag wilde steunen. Ze mogen gratis in haar hotel overnachten. Geweldig! Wie doet dat nog?”
Op 8 september is de kelder van Landgoed Mensinge weer gevuld als in vervlogen tijden: eieren ingelegd in azijn en rivierklei, groenten in het zout en weck. Prachtige pasteien sieren de tafels in de verschillende kamers. In gietijzeren ketels worden traditionele groenten –geleverd door het Groene Land in Zevenhuizen- voor bezoekers bereid. In de Keukenmeidenparade die rond elf uur vanaf de Catharinakerk (bij slecht weer vanaf de foyer van het Winsinghhof) op de Brink vertrekt, lopen kinderen en volwassenen mee van de Kinderboerderij, de Treftuin, Museum Kinderwereld en het Scheepstra Kabinet. Om 11:30 luidt wethouder Alex Wekema de Open Monumentendag in door aan de bel te trekken. “Tegelijkertijd klepperen alle bellen. De kerktoren, de bellen van het Scheepstra Kabinet. De bel waarop de keukenmeiden wisten dat ze in actie moesten komen.”
Voor Open Monumentendagen 2018 op zaterdag 8 september is landelijk thema gekozen: ‘In Europa’. Met dit thema sluit de Open Monumentendagen in Roden aan bij het Europese Jaar van het Cultureel Erfgoed. De Open Monumentendag in Havezate Mensinge begint om 11:30 en duurt tot 16:00. Wie graag mee wil lopen in de Keukenmeidenparade kan zich nog aanmelden. Er zijn 3 leeftijdscategorieën: 4 tot 9 jaar, 9 tot 14 jaar en 15 jaar en ouder. Aanmelden en meer informatie kan door een mailtje te sturen naar culinairerfgoedcentrum@gmail.com. Bellen met 06-83272405 is ook een optie wanneer je kans wilt maken om ‘Keukenmeid van het jaar’ te worden.
 

UIT DE KRANT