An de praot
Het Huus van de Taol in Beilen hef een project dat ‘Heksen en Blauwvarven’ het. Wat wilt ze daor met?
Een koppel jaor leden gaf Tea Nijnuis (streektaolambassadeur gemiente Noordenveld) een lezing in een mooi restaureerd gebouw. Tea markte op dat gebouwen as ze achteruutgaon restaureerd worden – daordeur kuw kathedralen nao zeuvenhonderd jaor nog bewondern in alle schoonheid en kuw genieten van de heldere kleuren op olde schilderijen – maor bij achteruutgang van immaterieel arfgoed, zoas taol, giet dat niet zo.
Dizze achteruutgang is niet zo zichtbaar in het dagelijks leven, dus verneem we het zowat niet. Toch hew ok binnen het cultureel arfgoed – onze taol – slietaogie. Diels is dat logisch. Sommige woorden past niet meer bij de tied waorin we leeft. Zoas een zwao (zeis). Die gebruuk we niet meer. Aandere woorden bent zo wied vortzakt, dat het gien realistisch nut meer hef ze nei leven in te blaozen. Met schienvat in de haand op hozevörrels over de beun lopen is echt wat van vrogger. Maor dommiet evenpies een aandere boks andoen – dan doew nog aal. En niet op een nostalgische manier – dizze woorden bent nog niet uut de samenleving verdwenen. En juust dizze woorden die nog niet echt verdwenen bent, daor wiw wat met.
Hierveur hef het Huus van de Taol de samenwarking opzöcht met het Drents Archief. Samen met het Drents Archief heb ze beschikking over een schat an materiaol en kennis.
Met project Heksen en Blauwvarven wilt het Huus van de Taol en het Drents Archief Drèentse woorden en uutdrukkingen vanneis op batterij brengen en nei leven inblaozen. Het giet hierbij um woorden die nog prima gebruukt worden kunt. Zoas seins veur soms, scheuveln veur schaatsen (en niet het vernederlandste schaotsen), iene half staon veur steunen.
Ien van de dingen die daon wordt veur dat project bent gesprekken met inwoners die van veur 1945 bent, die nog aal in hetzölfde dörp woont en Drèents praot. En zo praot ik met een koppeltie Eeners. Want daor bent nog wel een paor van. Microfoon op taofel, de laptop an. Een liesie met vraogen, een riegie foto’s met daoran vast de vraog: hoe nuum ie dat?
En daor heb ik toch een plezier an! Ik beleef mooie tieden an die taofels, met vrouw- en manlu die hiel wat metmaakt hebt in het leven. En daor gloedvol over vertellen kunt in heur eigen taol.
En wat mij aal weer blek is dat die taol veur mèensen veul betekent, dat die heur leven kleurd hef. Met schiere woorden die nog lang niet verdwenen bent.
En iens kuj al die gesprekken beluustern bij het Drents Archief. En dan heur ie hoe mooi dat Drèents klinkt. Het Drèents van lu die groots bent op heur taol!
Anne Doornbos
