Begint met Scapino én de komst van FOC en Primark de misère?

Einde lijkt echt nabij voor Scapino in Roden, CdK voor komst FOC in Assen

RODEN – Nog heel even en we weten wat de raad van Assen nou eigenlijk wil. Wil het de plannen voor de komst van een Factory Outlet Center met zo’n tachtig winkels en een verwacht bezoekersaantal van 2,2 miljoen mensen per jaar bij de TT-baan aan de A28 voortzetten, of gaat er een streep door de plannen? Wethouder Henk Kosters van de gemeente Noordenveld zei ongeveer een maand gelden dat hij niet verwacht dat Assen deze kans laat lopen. Kosters zou wel eens gelijk kunnen krijgen. Want pal na de jaarwisseling bleek Jack Tichelaar, Commissaris van de Koning in Drenthe, nadrukkelijk vóór de komst van het FOC. En de CdK heeft, dat weet iedereen, achter de schermen, in achterkamertjes en eigenlijk in heel Drenthe nogal wat in de melk te brokkelen. Als hij zich hard maakt voor de komst van een FOC, dan moeten ook ondernemers in Roden vrezen met de hoofdletter V. Want behalve voor het centrum van Assen heeft de komst van een FOC ook consequenties voor Roden. Ondertussen lijkt Scapino al op korte termijn uit Roden te verdwijnen. Moederbedrijf Macintosch is failliet en vroeg ook uitstel van betaling voor dochter Scapino aan. Hamvraag is of het mogelijke verdwijnen van Scapino het begin is van de misere.

Eerst maar eens Tichelaar. De vlot van de tongriem gesneden commissaris maakte tijdens zijn Nieuwjaarsspeech bijkans gehakt van tegenstanders van de komst van een FOC in Assen. ‘Ik kijk er van op hoe conservatief er in ondernemerskringen op wordt gereageerd’, zei hij. ‘Niet alleen door de plaatselijke middenstand die volledig in de stress schoot, maar ook door winkeliers in de omgeving (ook dus uit Noordenveld en Leek, red). Zelfs de gemeenteraad in Emmen, 45 kilometer verderop, bemoeit zich er mee. Hier zie je de oude, primaire, ‘Drentse’, Pavlov-reactie. ‘Kan niet, mag niet’. Tegenstanders zeggen dat het dunbevolkte Noorden een FOC niet aan kan. Dat de binnensteden het niet aankunnen. De winkeliers kunnen het niet aan. En zelfs de klanten kunnen het niet aan. Dit gedoe doet me denken aan de teloorgang van V&D. Cor Molenaar, hoogleraar marketing, zegt daarover ‘als je geen onderscheidend vermogen hebt, als je niet investeert in achterstallig onderhoud en je assortiment. Als je geen lef toont, dan ben je niet meer relevant.’ Ik zou de tegenstanders van het FOC willen oproepen: kom aan tafel. Maak er een win-win situatie van. Want het moet toch zeker ook kansen bieden, als de navigatiesystemen van tienduizenden consumenten voor het eerst eens op Assen worden ingesteld.’

Een win-win situatie zegt Tichelaar dus. De vraag is alleen hoe. Praktijkvoorbeeld. Mocht het FOC er komen, dan lijken zaken als Intersport en de zaken van de familie Bezu grote concurrentie te krijgen. Zeg maar gerust oneerlijke concurrentie. Ga maar eens na. Wat doet u als u dezelfde merkbroek een kilometer of twintig verderop tegen dertig procent korting aan kunt schaffen in een omgeving waar het ook nog eens goed toeven is met tal van andere aantrekkelijke winkels? Wat doet u, in tijden waarin u nog steeds op de centjes moeten passen? Juist ja, dan maar even in de auto naar Assen. Ander voorbeeld. Precies dezelfde trui of broek ligt bij een FOC na drie maanden al tegen dertig procent korting in de schappen. Dat is een soort van vuistregel. Zaken in Roden kunnen dat niet. U zou gek zijn om die trui of broek dan niet in Assen te kopen. Toch? De komst van een FOC zou met name de schoenen- en modebranche keihard treffen. Mochten de gevolgen echt niet te overzien zijn, zoals wordt beweerd en is onderzocht, dan bestaat de kans dat Roden het straks doet zonder Intersport. Zonder bijvoorbeeld Molenkamp, zonder Joy en Jopper. Hoe ziet het centrum van Roden er dan nog uit, als ook Scapino dan al verdwenen is. Het eventueel verdwijnen van dit soort zaken heeft invloed op de rest van het winkelaanbod. Het sorteert een domino-effect. Leegstand, een onaantrekkelijk winkelcentrum. Wat doet dat met de aantrekkingskracht voor Noordenveld als woongemeente? De komst van een FOC heeft desastreuze gevolgen voor Roden. En ook leek. Zeggen de tegenstanders.
Voorstanders zien vooral werkgelegenheid. Volgens studie zou het FOC ongeveer driehonderd banen opleveren. Anderen vragen zich hardop af waarom het consortium juist naar het Noorden wil. Want is dat gebied niet veel te dunbevolkt? Weer anderen menen dat het een schaakspel is. Het consortium wil grond tegen een bodemprijs in Assen, er een gunstige bestemming op om het vervolgens zo weer – met winst uiteraard- van de hand te doen. Wellicht blijken het complotdenkers, maar toch. Er hangt nogal wat van af. Meer in elk geval dan Tichelaar zegt. Hij stapt volgens de tegenstanders wel erg gemakkelijk over de nadelen heen. Tegenstanders willen best praten, maar zien geen enkele win-win situatie. Echte Roners en Leeksters hebben sympathie voor de plaatselijke middenstand. Dat zal in het begin zeker meetellen. Feit is echter dat je je euro maar één keer uit kunt geven. Hoe sympathiek een ondernemersfamilie dan ook is.

Feiten. Op dit moment zijn er drie FOC’s in Nederland. In Lelystad, Roermond en Roosendaal. Feit is dat het in en om die plaatsen wat betreft de middenstand slecht gaat. Lelystad zelf bijvoorbeeld, is een spookstad geworden waar – aldus beweren boze tongen- winkeliers gesubsidieerd worden om hun zaakje in het centrum toch vooral open te kunnen houden. Schone schijn dus. En behalve de mogelijke komst van een FOC, liggen er nog twee serieuze concurrenten op de loer. De eerste in Groningen, waar gewerkt wordt aan de komst van een Primark, boven de de Media Markt. Primark is een buitengewoon populaire modezaak waar je alle zeilen bij moet zetten om bij de kassa meer dan honderd euro af te rekenen. Zó voordelig is het niet eens gedateerde assortiment. Ook dat wordt een geduchte concurrent van zaken in Leek en Roden die vergelijkbare kleding proberen te verkopen. Tenslotte is er nog de ontwikkeling van de online aanbieders. De grote jongens (Wehkamp, Bol.com) zijn van plan hun dienstverlening nog verder uit te breiden. Is het nu vaak zo dat als je vandaag bestelt, je morgen geleverd krijgt, die levering is straks nog sneller. Er wordt gewerkt aan een variant waarbij de klant z’n spullen nog dezelfde dag krijgt, mits die het voor 12.00 uur bestelt. Concurreer daar maar eens tegen.
Scapino viel overigens niet om door het personeel in Roden. De zaak ging ten onder aan het schijnbare wanbeleid van moeder Macintosch. Scapino laat weten dat alle vestigingen voorlopig open blijven. Ze zeggen er niet bij voor hoe lang. Ondertussen zijn bewindvoerders bezig met gesprekken met overnamekandidaten. Kandidaat om Scapino voor Nederland te behouden, zouden Henk en Bert Ziengs kunnen zijn. Saillant detail: zij verkochten ooit het door hun vader opgerichte bedrijf voor miljoenen euro’s. Alleen Ziengs lijkt Scapino dus te kunnen redden, al zullen er vervolgens ongetwijfeld zaken afgestoten worden en zal nauwkeurig naar het personeelsbestand gekeken worden. En dus heerst er onzekerheid aan de Heerestraat, zoals de betrokken ondernemer zich toch al grote zorgen maakt over de toekomst. Het kan zijn dat Roden straks een prachtig, gesubsidieerd centrum heeft met een schitterende gerenoveerde Albertsbaan, maar zonder winkels. Zonder aantrekkelijke winkels. Doemdenken? Niet eens. Zegt de Asser gemeenteraad straks ja tegen het FOC, dan zijn de gevolgen voor Roden niet te overzien.