Dama veroorzaakt drama

U zult zich wel afvragen, wie of wat is in vredesnaam Dama en wat is het drama. Welnu, Dama is de Latijnse naam van het Damhert. En om compleet te zijn is het eigenlijk Dama dama. Die dubbele (zelfde) namen komen veel vaker voor, zoals bij de Kievit (Vanellus vanellus), Grutto (Limosa limosa) en de Vos (Vulpes vulpes), om maar een paar te noemen. Het drama is dat er op bepaalde plekken teveel damherten komen. Maar wat is teveel en hoe ga je ermee om?

Het was mijn bedoeling vorige week hieraan nog een alinea te wijden, maar het hoofdthema van toen, zielige huilers (zeehondjes) en de onlosmakelijk daaraan verbonden Lenie ’t Hart, slokten zoveel tekst op dat het er niet van kwam. Toevallig schreef vorige week dinsdag in dagblad Trouw (natuur)columnist Koos Dijksterhuis over damherten en stelde daarbij de vraag of we het dan hebben over natuur of veehouderij. Aanleiding was de beslissing van de Amsterdamse gemeenteraad om een vergunning te verlenen om damherten in de Amsterdamse Waterleidingduinen af te gaan schieten. Van vroeger (ruim veertig jaar geleden) weet ik dat het een prachtig rijk gevarieerd duingebied was en als gevolg daarvan een grote biodiversiteit kende. Maar helaas, hoe het zover is gekomen weet ik niet, maar op een bepaald moment kwamen daar damherten (foto, kinderboerderij Roden). Of het ontsnapte dieren waren of dat ze zijn uitgezet doet er niet toe. Feit is wel dat ze bij gebrek aan natuurlijke vijanden enorm in aantal zijn toegenomen, zodanig dat andere natuur eronder lijdt. Het is een drama geworden, want ze vreten zoveel dat er niets voor andere dieren overblijft. Daardoor is de biodiversiteit hollend achteruitgegaan.

Dijksterhuis heeft het dan ook over een gebied (grasland) dat overbegraasd is. Door honger gedreven trekken de herten zelfs woonwijken in om in tuinen iets van hun gading te zoeken. Dat wordt door velen bepaald niet op prijs gesteld, maar anderen zijn erg op de dieren gesteld, al was het maar (volgens Dijksterhuis) vanwege hun schattige Bambi-oogjes. Dat er heel veel dieren vanwege voedseltekort sterven wordt door dierenbeschermers dan ook zeer betreurd en het liefst ziet men dan ook dat ze worden bijgevoerd. Waar deze mensen aan voorbijgaan is dat ze hier goedbeschouwd niet thuishoren en dat ze andere, hier wel thuishorende organismen verdrijven. Maar ja, voor insecten, bloemen en ander klein spul heeft men dan geen oog. De vergelijking met de Oostvaardersplassen dringt zich op. Ook daar zijn dieren in een door omheining afgezet gebied uitgezet. De eerst kleine aantallen dieren namen in de loop der tijd explosief toe, waarna het ’grote sterven’ begon. Het is een gevolg van teveel dieren op een te klein oppervlak waardoor er weliswaar een vorm van ’natuurlijke selectie’ plaatsvindt, maar waar je, bij gebrek aan natuurlijke omstandigheden, het eigenlijk dus niet over mag hebben. Wat dat betreft ben ik het met Dijksterhuis eens dat het ook hier een soort veehouderij betreft.

Wanneer je hiervan uitgaat kun je in een natuurlijke omgeving ervoor kiezen over te gaan tot echt extensieve ’veehouderij’. Zo kun je voorkomen dat in natuurgebieden een kaal landschap ontstaat en dieren er bij bosjes sterven. Alleen al in de maand februari stierven in de Oostvaardersplassen 344 Edelherten en 93 Konikpaarden. Je kunt er ook toe overgaan de aantallen dieren substantieel terug te brengen. In plaats van ruim 2000 Edelherten denk ik dan aan een paar honderd van deze dieren en geen 1000 Konikpaarden, maar enkele tientallen. In het najaar kun je dan een deel weg selecteren (oogsten), want daar is belangstelling genoeg voor. Over de Heckrunderen heb ik het hier maar niet. Zo kan een gevarieerder landschap ontstaan, maar houden de grazers ook nog grote delen open. Goed voor de biodiversiteit. Je kunt er ook (puur natuur) een paar roedels Wolven loslaten en Lynxen uitzetten, maar dat gaat toch niet gebeuren. En van de Damherten in de duinen mogen er, als curiositeit (zeg maar als natuur beherende uitheemse grazer) best wel een (klein) aantal blijven. We zijn en blijven immers een tolerant volkje…