“De geschiedenis van Joden in Westerkwartier en Noordenveld wordt hier vastgelegd”

Afbeelding
Cultuur
Het Joodse Schooltje in Leek is echt een heel bijzonder museum
Leek heeft – nog te weinig mensen, uit de regio maar zelfs uit de gemeente Leek zelf weten dat niet - een heel bijzonder museum. Dat is Het Joodse Schooltje, een in Joodse stijl ontworpen gebouwtje waarin via de Samuel Levie Stichting de geschiedenis van de Joden in het Westerkwartier en Noordenveld in woord, beeld en memorabilia is ondergebracht. Het gebouwtje staat sedert 1995 aan de Samuel Leviestraat 10, centrum Leek, vlak bij de plek waar in vroeger dagen de Joodse synagoge stond. Aan een van de muren buiten het gebouw hangen een paar plaquettes met de namen van de 61 Joodse burgers die de verschrikkelijke oorlog niet hebben overleefd; 23 Stolpersteine vóór de plek waar ze woonden vormen er een blijvende getuigenis van. ”We willen ook de overige 38 vermoorde Joden met zo’n steen herdenken,”zegt Fenna van der Zwaag (foto links) die samen met Anneke Michel het duo-voorzitterschap van de Stichting vormt. Allebei wonen ze in Leek en bijna dagelijks zijn ze met het Schooltje bezig. “Als het museum ’s middags op werkdagen is geopend, is er altijd wel iemand van de 14 vrijwilligers aanwezig om geïnteresseerden een gratis rondleiding te geven,”vult Anneke Michel aan.
Jaarlijks trekt Het Joodse Schooltje tussen de 500 en 600 bezoekers. “Dat zouden er veel meer kunnen en ook moeten zijn,”zegt het voorzittersduo. “Want de geschiedenis van de Joodse inwoners – deze regio telde er destijds enkele honderden – verdient dat. Met name Leek werd in de volksmond wel Het Jeudendörp genoemd. We proberen ook de schooljeugd hier te krijgen, bijvoorbeeld middels een speciale lesdoos en een daarop volgend museumbezoek. Daar wordt aardig op gereageerd, ook van buiten Leek. Maar we willen dat nog meer stimuleren. Het is belangrijk dat, laten we het kort zeggen, we deze verschrikkelijke periode niet vergeten. Veel bezoekers komen ook van verder weg, het zijn vaak nazaten van Joodse families die hier hun roots hebben. Maar nogmaals: vooral voor de hele regio Westerkwartier en Noordenveld is dit een historische plek, waar de Joodse geschiedenis zich samenbalt,” klinkt het bijna synchroon uit beider monden.
Regelmatig krijgt de rijke collectie van Het Joodse Schooltje aanvulling. Van Joodse voorwerpen uit de regio. Maar ook van mondeling vertelde verhalen van Joden, die de oorlog hebben overleefd. Zoals de in 1942 in Leek geboren Freerk oftewel Frits van Dam, die als onderduikkind bij pleegmoeder Henny Smit in de stad Groningen liefdevol werd verzorgd. Freerk woont nu in Den Haag, maar kwam vorig jaar bij het Joodse schooltje terecht nadat eerst hij op de Borg Nienoord de expositie Shalom en Moi had bezocht. Hij vertelde zijn levensverhaal, dat ook in een groot boekwerk van de J.H. de Vey Mesdagstichting over de Joden in Groningen staat opgetekend. Anneke Michel zocht er zijn stamboom vanaf medio 1700 bij. Dat is een indrukwekkend onderwerp geworden. “Zo komen er steeds meer verhalen die we boekstaven bij,”zegt Fenna van der Zwaag. “En we krijgen ook steeds meer memorabilia in bruikleen. De Joodse geschiedenis van deze regio komt hier helemaal tot leven. Wij zijn er zo langzamerhand gepassioneerd door geraakt; het uitdragen daarvan willen we waar mogelijk stimuleren. Dat doen we door bijvoorbeeld een Loofhut na te bouwen. Die heeft hier in de maand oktober tijdens het Loofhuttenfeest, het oogstfeest en een belangrijke periode in de Joodse religie, gestaan. Zo organiseren we meer specials, aangepast aan de Joodse feestdagen. Maar alleen al onze standaardcollectie met regionale memorabila die zich steeds verder uitbreidt, is indrukwekkend en voor iedereen het bezichtigen meer dan waard.”
Bezoekers hebben op de middagen van dinsdag tot en met vrijdag gratis toegang; voor groepen tot maximaal 15 personen kan er een afspraak worden gemaakt. Voor 15 euro in totaal krijgen ze dan een deskundige rondleiding in het museum én over de Joodse begraafplaats in Leek. “Op zondag 27 november is het 74 jaar geleden dat de grootste groep Joodse Leeksters werd opgepakt en weggevoerd naar Westerbork. Volgend jaar hopen we daar in het bijzonder bij stil te staan. Maar nogmaals: Ook op andere dagen is iedereen hier welkom. De Joodse geschiedenis, hun verleden hier en hun cultuur verdienen het.”
Meer info vindt u op www.museumjoodseschooltje.nl
 
 
 
 
 

UIT DE KRANT