‘De kerk is nu een plek waar je meer contact hebt met elkaar’

|||||||
||||||| Foto: |||||||
actueel

De kerk van Peize na verbouwing



PEIZE - De kerk van Peize is in trek. Na een verbouwing, die afgelopen voorjaar werd afgerond, vertoeft men graag in het opgefriste onderkomen. “De kerkzaal voelt meer als een geheel, als een plek waar je meer contact hebt met elkaar”, aldus Ann Scholten, scriba van de kerk. “Dit komt omdat de boogopening breder is en datgene wat er in het ‘koor’ plaatsvindt beter wordt overgedragen naar het ‘schip’”.


Ann vertelt dat er vooral door mensen van buiten meer gebruik wordt gemaakt van de kerk. Zo was er de atelierroute, maar wordt de kerk nu meer gevonden door muzikanten voor een concert en vinden er meer huwelijksvoltrekkingen plaats. Dit komt mede doordat het audiovisueel systeem verbeterd is. “Via de beamer zijn nu beelden te tonen en kan datgene wat er plaatsvindt, worden opgenomen.” En doordat de zitplaatsen nu flexibeler zijn in te zetten, is er meer keuze om ceremonies of concerten op een andere manier te laten verlopen. “Dezelfde kerk, maar heel anders te gebruiken”, zegt Ann trots.


Janneke de Valk, echtgenote van dominee Chris de Valk, vertelt dat ze in mei samen twee korte Pinkstervieringen in de vernieuwde kerk hebben gedaan. Chris ging hier voor en Janneke speelde piano. “Het was wel een beetje bedenkelijk om meteen een vuurtje te stoken tussen de net opgefriste muren”, zegt Janneke lachend, “maar dit hoort bij het Pinksterritueel.” Helaas werd Chris daarna ziek en is hij op dit moment nog steeds herstellende. Het echtpaar De Valk kwam in 2003 vanaf Ameland naar Peize om hier te oreren. Janneke ging later naar Emmen, maar is hier altijd gebleven om Chris muzikaal bij te staan. Waarom er verbouwd moest worden? Janneke laat weten dat het toilet en het keukenblok zo verouderd waren dat deze moesten worden opgeknapt om deze met goed fatsoen te kunnen gebruiken. De tweede reden, zoals al genoemd, was dat het geluid in het koor bleef hangen. De kaasschaaf moest over de boog. “De derde reden, maar misschien is dit wel de eerste reden, de laagdrempeligheid. Hoe verbouwen we de kerk dat willekeurige mensen hier hun weg weten te vinden.” De kerk werd letterlijk laagdrempelig, want de drempel werd ook weggehaald.


Historie van de kerk van Peize


In de 13e eeuw is het een katholieke kerk, tot het oprukkende protestantisme ook Drenthe weet te bereiken. In de 16e eeuw zat deze kerk gemiddeld vol met 12 mensen. De meeste Peizenaren waren boeren, vaak erg arm, die hard moesten werken om hun hoofd boven water te houden. Ze hadden helemaal geen tijd om naar de kerk te gaan. “Bovendien”, zegt Chris, “haalden ze er meer voeding dan dat ze katholiek of protestants waren.” Een van de overgrootvaders van Willem van Oranje die het bewind voerde over Drenthe verordeneerde in die eeuw dat Peize vanaf heden protestants was. Hoewel de pastoor in Peize zakte voor z’n examen voor de Heidelbergse cathechismus besloot een regent dat hij toch mocht blijven met de woorden: “Maar vanaf dit moment zijn we protestants.” Er veranderde verder helemaal niets, alleen dat de pastoor dominee werd. “De bijbel was onbetaalbaar en waardoor de dominee zich destijds liet inspireren, dat is maar de vraag.”


Janneke denkt dat Peize door de eeuwen heen kerkelijk niet heel groot is geweest. In de jaren ’70 van de vorige eeuw werd er in Peize enorm gebouwd. Er kwamen mensen uit de stad naar het dorp waarvan een gedeelte wel naar de kerk ging. Ze ontdekten dat Peize een hervormde kerk was geworden, waardoor katholieken en gereformeerden naar Roden gingen. De gelovigen kwamen met elkaar in gesprek en vonden het raar om de kerk in Peize voorbij te fietsen. En zo ontstond de oecumenische kerk. Er kwam ruimte voor alle stromingen en ze oefenden om in alle rust met elkaar in gesprek te gaan. “Niet in hokjes denken, maar wezenlijke interesse tonen in wat je drijft”, aldus Janneke.


Janneke heeft in de kerk al vele mooie herinneringen liggen. “Vooral in een aantal rituelen”, vertelt ze. Zo vond ze het jaarlijkse ritueel voor Pasen, waarin katholieken een askruisje krijgen, heel fijn. Het is het moment dat men stilstaat bij de eindigheid van het bestaan en dat symbolisch gezien de liefde van de Eeuwige blijft. Ze mocht ook eens een absoute doen, het zalven van de overledene met wierrook. “Met het zegenen van het lichaam kan de overledene het lichaam loslaten om hiermee op aarde te vertrekken.”


Toen het domineesechtpaar in 2003 naar Peize kwamen werd hun verteld dat Peize het meeste heidense dorp zou zijn. Toch streken ze hier neer. Chris kon hier namelijk ook uit de voeten met z’n passie, het schrijven van theaterstukken. Zo werd onder andere de kerstblues een theaterstuk dat door veel mensen uit Peize werd gespeeld. De kerk zat vol, zoals ook bij jaarlijkse kerstspel gespeeld door kinderen. “Een supergoed initiatief, want daar bereik je veel ouders en kinderen mee.”


Hoewel Chris vandaag vooral toehoorder is, wil hij toch graag vertellen dat hij ook goede herinneringen heeft aan de discussie. “Tijdens het oreren stelde ik soms een vraag, waarna we met elkaar in discussie gingen.” Janneke vindt dit in klein gezelschap goed werken en vindt deze interactie passend binnen een oecumenische kerk.


Janneke verwacht niet dat de kerk op zondagochtend meer bezocht gaat worden. “Of het moet al zo zijn dat er iets speciaals is, zoals die keer dat Chris samen met schrijver Anne Doornbos een dienst in het Drents hield, waarbij de kerk toen vol zat.” Ze hoopt samen met haar echtgenoot gauw weer actief te zijn in en om de kerk. Ze vertelt dat het de plek is waar ze graag zijn, waar Chris voorgaat, meestal ondersteund door haar spel op de vleugel. “Het is de plek waar mensen geraakt worden en een meer tastbare verbinding kunnen maken.” “Wij willen graag vanuit onze kunstzinnige achtergrond het oecumenische gevoel in de kerk naar voren laten komen.”


Ook Ann kijkt uit naar nog meer beleving in de kerk. Wie de sfeer wil proeven, even rond wil kijken of er even stil wil zijn, is de kerk sinds kort op donderdagmiddag voor publiek geopend.


|||||||
|||||||
|||||||
|||||||
|||||||
|||||||
|||||||

UIT DE KRANT