‘De oorlog... over een keutel en andere fouten’

Gemeente Noordenveld

RODEN – Geert Willems is de luis in de pels van politiek Noordenveld. Hij bezoekt vrijwel elke politieke bijeenkomst en vormt zich vervolgens een eigen mening.

Stank... dat was het eerste dat de inwoners van onze streken merkten van de binnentrekkende Duitsers. Naast de school op de Roderesch woonde toen de fietsenmaker Harm Posthuma. Beter bekend stond hij als Harm Fodde. Hij en zijn familie kwamen van Foddeburen, aan de Drentse kant van de Oostindische wijk, nabij Blauw. Vandaar die bijnaam. In 1937 vestigde Harm Fodde zich met Griet en 4 kinderen in het huis aan de oostkant van de school. Achter dat huis in een schuurtje was Harm een fietsenmakerij begonnen. Op een lemen deel. Die tiende mei trokken er eindeloze rijen troepen over de Norgerweg richting Stad. Tanks, voetvolk, motoren en de ouwerwetse cavallerie. Een zo’n ruiter sloeg de dam in naar Harm Fodde’s werkplaatsje. “Wat moj hier?” Vroeg Harm. “Closet, closet” bracht de Duitser moeizaam uit. Harm snapte het niet. “Moj thee?” Vroeg t’ie... “Jaja... thee” bracht de Duitse ruiter uit, waarop Harm naar de keuken verdween om thee te zetten. Toen ie terug kwam rook hij het al. De Duitser had in groeiende nood de uniformbroek op zijn stevels laten zakken en achter hem lag een beste keutel. Klein voorproefje van wat de Duitsers zouden achterlaten, dan wel aan vuiligheid zouden uithalen met het Nederlandse volk. Het waren vooral bepaalde groepen, waarop ze het hadden voorzien. Achtereenvolgens werden communisten, joden, zigeuners, homo’s en invaliden, geisoleerd, gevangengenomen en uiteindelijk afgevoerd voor vernietiging. Dat deden ze niet alleen. Ze hadden heel wat handlangers, die hand en spandiensten voor de vijand verrichten. Dat waren in de eerste plaats de NSB’ers en de veel fanatiekere SS’ers die ze meehielpen. Ook het ambtenarenapparaat hield de handen noodgedwongen niet schoon. Ook veel niet foute Nederlanders deden er vrolijk aan mee. Bij het opsporen van onderduikers werd veel gebruik gemaakt van berichtjes onder de bevolking waar joden of andere onderduikers zich verstopten. Zij werden ‘Kopgeldjagers’ genoemd. Kop sloeg dan meestal op een Joods hoofd, waarop eerst een rijksdaalder en later, toen er niet zo veel meer waren zelfs wel 25 gulden uitgekeerd werd... Verzet werd er wel geboden. De communisten waren daarbij de eersten. Die waren er redelijk veel. Na de Duitse inval in communistisch Rusland werden er een aantal gearresteerd. Zo maakten de Duitsers onder deze groep de eerste slachtoffers. De raadsleden Jan Piek en Wolter Aalders werden eerst de raadzaal uitgejaagd. Daarna samen met Henk Otter uit Nietap gearresteerd en afgevoerd naar Duitse vernietigingskampen. Henk Otter en Wolter Aalders uit Alteveer overleefden Neuengamme niet. De Roner Jan Piek overleefde kamp Buchenwald wel en keerde terug... hij werd na de oorlog zelfs wethouder, tot groot ongenoegen van Pieter Deodatus, varkensfokker uit de Zulthe, die voor, in en na de oorlog nog altijd de dienst uitmaakte. Samen met het gereformeerde volksdeel onder leiding van het hoofd der Christelijke school Troelstra gooiden ze het vlak voor de Canadezen kwamen, op een akkoordje met de NSB burgemeester Spijkerman. Dit kwam ze duur te staan. Het militair bestuur na de oorlog schorste zowel Deodatus en de plaatselijke AR voor een half jaar. Samen wisten ze jaren na de oorlog de communistische wethouder Jan Piek het politieke leven onmogelijk te maken. Ze deden dit door het op te nemen voor de foute hoofdonderwijzer van de Scheepstraschool Hilberts. Die was op bevel van de inspectie ontslagen, maar vocht dit aan met behulp van Deodatus en de gereformeerden. Met Deodatus liep het heel wat beter af. Deze naoorlogse leider van Gemeentebelangen werd later gelauwerd voor zijn lange staat van dienst. Dat half jaar dat ie buitenspel stond werd vakkundig onder de mat geveegd... De gereformeerden zijn vrijwel verdwenen, maar zijn ieder jaar weer prominent aanwezig bij de 4 mei herdenking. Zelfs met de gebruikelijke foutjes in de organisatie. Wethouder Henk Kosters werd onder een totaal andere naam aangekondigd als de man, die dit jaar de stille tocht gaat toespreken. Niet zo erg als die foute keutel, die op de lemen deel viel in de werkplaats van Harm Fodde. Maar fout is het wel. Ver na de oorlog...

UIT DE KRANT