‘De problemen zijn groot en de oplossingen ingewikkeld’

Onrust binnen gemeente Noordenveld: ondernemingsraad opgestapt

NOORDENVELD – Het rommelt intern bij de gemeente Noordenveld. De ondernemingsraad (OR) is vorige week maandag per direct opgestapt. De omvangrijke personele problemen binnen de gemeente, het structurele gebrek aan deskundige mensen en de uitzichtloze situatie zijn de voornaamste redenen waarom de OR heeft besloten om het werk neer te leggen. ‘De problemen zijn groot en de oplossingen ingewikkeld’, schrijft de OR in een brief aan de gemeenteraad. Burgemeester Klaas Smid is verrast door het besluit van de ondernemingsraad.

In de brief geeft de ondernemingsraad aan dat er, net als van het managementteam, iets onredelijks wordt gevraagd. ‘Veel vakgroepen, afdelingen en leidinggevend kader werken met minder mensen aan reguliere taken en oplossingen voor problemen ontstaan in het verleden. Er is een duidelijke strategie en denkkracht nodig om deze problemen het hoofd te bieden’, zo schrijft de OR in de brief aan de raad. Er zou meer capaciteit moeten komen en sneller geacteerd moeten worden volgens de OR. Volgens de schrijvers van de brief vertrekken er bij de gemeente op dit moment zoveel capabele medewerkers, dat het reguliere werk bijna niet meer uit te voeren is. In november stuurde de ondernemingsraad een brandbrief met een verzoek om extern onderzoek om de oorzaak van de problemen die er binnen de organisatie spelen op tafel te krijgen. Dat onderzoek kwam er niet. Het ontbrekende perspectief  brak de OR maandag op. ‘Deze situatie duurt te lang en wij zijn bang dat het de onderlinge relaties schaadt als wij op deze voet verder gaan.’

‘Piept en kraakt’

Voor burgemeester Klaas Smid kwam het plotselinge vertrek van de OR als een volslagen verrassing. Hij noemt de situatie ‘betreurend.’ ‘De ondernemingsraad is een belangrijk orgaan. Medewerkers praten mee over belangrijke zaken in de organisatie. Dat het de laatste tijd ‘piept en kraakt’ hebben we wel gemerkt. De periode waarin we nu zitten is niet gemakkelijk. De werkdruk is hoog, vacatures zijn moeilijk in te vullen en de arbeidsmarkt is overspannen. Met name op de afdelingen vergunningen en ruimte en wonen is het lastig om deskundige mensen te krijgen. Er is veel beweging en concurrentie. Daarbij komt het ziekteverzuim binnen onze organisatie hoog ligt. Hoger dan bij andere gemeenten. En we hebben de pech dat een aantal mensen langdurig ziek zijn. Daardoor hebben ambtenaren dubbele taken. Naar mijn idee waren we daarover goed in gesprek met elkaar. We proberen het zo goed mogelijk op te lossen maar dat het moeilijk is geef ik toe. De kern van het verhaal is dat het niet snel genoeg gaat. We zijn op bepaalde problemen gewezen en er is nog steeds geen oplossing. Wat ook niet helpt is dat we elkaar weinig fysiek gesproken hebben. We hebben de afgelopen periode gecommuniceerd via intranet en filmpjes, we hebben elkaar niet in de ogen kunnen kijken. Dat is een wezenlijk verschil. Voor goed structureel overleg is elkaar lijfelijk zien hard nodig.’

Dat het uitzonderlijk is dat een OR opstapt, erkent Smid. ‘Samen met de leden van het managementteam maken we de komende weken een rondje door de hele organisatie. We willen weten hoe mensen erin staan. Iedereen krijgt de gelegenheid om zijn hart te luchten. De knelpunten moeten in kaart gebracht worden. En we moeten kijken hoeveel budget er nodig is om de situatie te verbeteren’, zegt Smid die vindt dat er onder andere opleidingsbudget moet komen. ‘We zullen bij de gemeenteraad moeten terugkomen met een goede onderbouwing om die extra middelen te vragen. De komende tijd is het alle hens aan dek. We zullen nieuwe kandidaten moeten vinden om zo snel mogelijk een nieuwe OR op te tuigen.’

Reactie OR

Volgens de OR heeft het feit dat er veelvuldig digitaal gecommuniceerd is niets te maken met het besluit om te stoppen, laat ze weten in een schriftelijke reactie op vragen van de Krant. ‘De heer Smid is niet de gesprekpartner van de OR, dat is de gemeentesecretaris. De gemeente Noordenveld was één van de eerste werkgevers die iedereen had voorzien van een laptop en telefoon, waardoor thuiswerken en communiceren via de digitale weg goed was gefaciliteerd.’ Ook geeft de OR aan het jammer te vinden niet betrokken te zijn rondom het vertrek van gemeentesecretaris Marinus van der Wal. Hij zat sinds zijn vakantie in juli 2021 ziek thuis. In december kondigde gemeente zijn vertrek aan. ‘Ook bij de inrichting van de ‘tijdelijke’ situatie zijn we niet betrokken. De procedure voor de aanstelling van een nieuwe gemeentesecretaris laat lang op zich wachten. Terwijl er grote vraagstukken liggen. In september heeft de burgemeester de ondernemingsraad geïnformeerd dat de toenmalige gemeentesecretaris ziek was. Er is destijds ook aangegeven dat het zittende MT deze taken tijdelijk zou waarnemen maar de situatie niet maanden kon duren. Daarom denken wij dat er meer ondersteuning van het MT of een interim-directeur nodig is. Nodig om ook de medewerkers de aandacht te geven die ze nodig hebben en structurele problemen op te lossen. Waaronder de personele vraagstukken.’

Hiërarchische cultuur

Ook wordt gesproken over een ‘hiërarchische cultuur’ binnen de gemeente. ‘In onze brief van 22 oktober 2021 aan de loco-secretaris (die de OR in cc. naar de gemeenteraad heeft gezonden) geven we aan hoe de hiërarchie en loyaliteit van medewerkers in de organisatie er toe leidt dat er geen automatische dialoog tussen leidinggevend kader en medewerkers plaats vindt.  Recent is er een nieuwe RI&E uitgevoerd door een externe organisatie. Hierin komt naar voren dat 55% van de medewerkers vindt dat de leidinggevende onvoldoende op de hoogte is van wat de op afdeling speelt.  Dat wijst er meer op dat er sprake van een kloof tussen medewerkers en leidinggevend kader. Daarnaast geeft 28% aan zich vaak/zeer vaak leeg te voelen aan het einde van een werkdag. Dit zijn signalen die al veel langer spelen alleen nu door een externe partij zijn opgeschreven. Het ziekteverzuim van Noordenveld is ook structureel hoger dan landelijk gemiddeld.’

Werkdruk

‘De OR heeft bijna maandelijks aandacht gevraagd voor het vraagstuk werkdruk in 2021. Begin 2021 werd het probleem niet herkend, gedurende het jaar werd het probleem wel erkend maar werd de oorzaak op de verschillende afdelingen vooral gezocht bij externe oorzaken. Ondanks dat het probleem erkend werd zijn er geen maatregelen genomen. De functie van Manager bedrijfsvoering (onder andere verantwoordelijk voor Personeelszaken) is al een jaar vacant, de teamleider personeelszaken is ziek en bij de begroting voor 2022 was geen geld gereserveerd om te investeren in personeel en personeelsbeleid te doen.

Als de signalen van de medewerkers en ondernemingsraad niet worden opgepikt en er geen acties worden uitgezet om erkende problemen op te lossen wordt het lastig in gesprek te blijven. Als er dan ook nog zonder visie op de gehele organisatie besloten wordt, ondanks negatief advies van de ondernemingsraad, een afdeling uit te besteden is de ondernemingsraad tot de conclusie gekomen dat zij niet de woorden heeft kunnen vinden om bovenstaande zaken op de juiste wijze te adresseren dat er perspectief lonkt op korte en middellange termijn.’

Dat deskundige ambtenaren weglopen bij de gemeente Noordenveld heeft niets met geld of concurrentie te maken, meent de OR. ‘Op een krappe arbeidsmarkt is het altijd lastig om mensen te vinden. Veel mensen bij de gemeente Noordenveld hebben een groen hart (gemeentekleur). Toch zijn er veel mensen vertrokken. Dit zijn kundige mensen die niet weg wilden. Toch hebben deze mensen besloten de organisatie te verlaten en dat was niet voor het geld. Deze mensen hebben allemaal een eindgesprek gehad met het bestuur en MT. De vraag aan de organisatie zou moeten zijn: wat heeft de organisatie er aan gedaan om deze mensen te behouden? En waarom zijn deze mensen vertrokken terwijl ze niet weg wilden?’