‘De productie zou eigenlijk terug moeten komen, meer werk geeft reuring’

Afbeelding
actueel

Nieuw werk Fokko Rijkens in Museum Thijnhof



RODERWOLDE – Eindelijk kan kunstenaar Fokko Rijkens uit Roderwolde zijn werk weer tonen aan het publiek. Tot en met 29 augustus is in Museum Thijnhof in Coevorden zijn solo-expositie ‘Restauration 3.0’ te zien, met werk dat is gebaseerd op lege fabrieken en gebouwen. Bij de tentoonstelling verschijnt een nieuwe monografie met dezelfde titel.


Fokko Rijkens studeerde schilderkunst aan kunstacademie Minerva in Groningen, waar hij les kreeg van docenten als Wout Muller, Matthijs Röling en Ger Siks. Samen met onder andere Pieter Pander, Sam Drukker en Herman van Hoogdalem wordt hij gerekend tot de vierde generatie van ‘De Groep’.


De kunstenaar voelt zich verwant met de kunstenaars van de Neue Leipziger Schule, die zeer gelaagde werken maken en waarin het verleden en de sociaal-politieke wereld van vandaag samenkomen. Rijkens noemt zichzelf een ‘signalerend realist’ en lijkt de kijker iets duidelijk te willen maken in zijn werk. Hij signaleert iets, zonder een oordeel te vellen.


Ook in Restauration 3.0 verbindt Rijkens het verleden, het heden en de toekomst met elkaar. ´De aanleiding vormden de fabrieken in Groningen. Dat zijn prachtige gebouwen, die ook heel mooi zijn gemaakt,´ geeft de kunstenaar aan. ´Dat fascineerde mij. In Groningen is een enorme bedrijvigheid geweest, maar dat is allemaal verdwenen en daardoor worden wij wel kwetsbaar.´ Als voorbeeld noemt Rijkens de strokarton en het turf, die zorgden voor enorme werkgelegenheid in Oost-Groningen. De Pekela´s waren in die tijd groter zelfs groter dan Assen. Rijkens lacht: ‘Dat heeft misschien niet veel met schilderen te maken, maar ik vind dat wel interessante gegevens om inspiratie uit te halen.’


De coronacrisis bevestigde Rijkens’ zorg dat de samenleving overgeleverd is aan de willekeur van de markt van vraag en aanbod in Lage Lonenlanden. Ook merkt hij dat mensen rust missen om na te denken in de huidige maatschappij. De kunstenaar vindt het daarom tijd voor een restauratie van de wereld en de industrie. ‘De productie zou eigenlijk terug moeten komen, meer werk geeft reuring,’ aldus Rijkens.


Deze gedachten vertaalden zich naar een serie, die tot nu toe uit zes schilderijen bestaat, en waarin thema’s als de kwetsbaarheid van de samenleving centraal staat. Op één van de schilderijen is bijvoorbeeld de voormalige Groninger fabriek De Toekomst te zien. Een ander doek toont een voormalige uitgeverij in Leipzig, waar nauwelijks nog iets van over is. Het gebouw is losgeweekt uit de omgeving en is deels verpakt met een verkleurde Duitse vlag. ‘Daarmee wil ik eigenlijk waarschuwen voor nationalisme,’ geeft Rijkens aan. ‘Het is wel goed dat dingen weer worden opgebouwd, maar ik wil er ook een kanttekening bij plaatsen. Dogmatisme is levensgevaarlijk.’


Zo bevatten de enigszins vervreemdende schilderijen van Rijkens vele betekenislagen. Het schilderij met het Kretenzer Arkadi-klooster verwijst bijvoorbeeld naar rust. ‘Ik zie dat mensen rust missen. Het zou fijn zijn als dat weer terugkomt.’  Ook zijn er twee schilderijen met bielzen van rails. ‘Daar kun je van alles in zien,’ aldus Rijkens. ‘Het ene schilderij is een gebouw in België, waar de rails gebruikt werden voor aanvoer in de Eerste Wereldoorlog, terwijl de bielzen in het andere schilderij verwijzen naar de Holocaust.’ Het verdwenen Joodse erfgoed is dan ook een onderwerp waar Rijkens interesse in heeft en waar hij in de toekomst meer mee zou willen doen.


Naast de schilderijen van gebouwen exposeert Rijkens in Museum Thijnhof ook werk uit de serie ‘Messages’. Dit zijn portretten van mensen met een mobiele telefoon in hun hand. In de serie zijn ook twee IC-verpleegkundigen te zien, die beschermende kleding tegen het coronavirus dragen. Zij zijn de enige twee mensen die de kijker recht aankijken, de andere mensen kijken allemaal op hun telefoon. ‘Portretten alleen vind ik niet interessant,’ geeft Rijkens aan. ‘De telefoon is een verwijzing naar Vermeers ‘Brieflezende vrouw’, waarbij de kijker zich ook afvraagt wat zij leest. Dat heb je ook bij de telefoon.’


Wie nieuwsgierig is geworden naar het nieuwe werk van Rijkens kan tot en met 29 augustus terecht in Museum Thijnhof in Coevorden. Daarna zijn twee schilderijen uit de serie Restauration 3.0 te zien bij Festival Wat’n Kunst, dat in het weekend van 3 tot en met 5 september plaatsvindt rondom Havezate Mensinge.

UIT DE KRANT