‘De psychische belasting voor artsen en verpleegkundigen is enorm’

actueel

Gepensioneerde IC-arts biedt luisterend oor en helpende hand


PEIZE – De inmiddels gepensioneerde Hans Bams was één van de drie artsen die betrokken was bij het opzetten van de Thorax Intensive Care in het UMCG. De 66-jarige Peizenaar was van 1984 tot 2005 fulltime intensivist. In november 1987 werd de Thorax IC opgericht en was hij daar Medisch hoofd van tot april 2003. Ondertussen biedt hij een luisterend oor voor anderen die vragen hebben omtrent het coronavirus. ‘Al is het maar om de huisartsen te ontlasten.’


Zijn hele werkzame leven bracht Hans door in het UMCG. Het opzetten van de Intensive Care was daar een noviteit. ‘We kenden het eigenlijk alleen van het buitenland, in Nederland was het nog iets nieuws.’ In mei 1984 stond hij, samen met twee Nederlandse collega’s onder leiding van een Portugese intensivist , aan de basis van de IC . ‘We waren met drie fulltime Nederlandse intensivisten en er waren nog maar tien IC-bedden. Het enige wat we in het beginstadium konden doen, was kennis vergaren. We werden de drie musketiers genoemd, omdat we nauw samenwerkten en allemaal onze eigenschappen hadden.’


De samenwerking beperkte zich niet tot de intensivisten. ‘De IC is een werkplek waar je bij uitstek met de verpleegkundigen een eenheid moet vormen’, zegt Hans. ‘Verpleegkundigen die bij ons op de IC werkten, werden overal dan ook nauw bij betrokken. En ze mochten uitgebreid feedback geven over hoe ze de samenwerking vonden. Dat gaf een enorm saamhorigheidsgevoel.’ Ook nu, bijna veertig jaar na het opzetten van de IC, is dat gevoel er. ‘We hadden vorig jaar een reünie met de artsen en verpleegkundigen van de IC in de jaren ’80. Er kwamen 110 mensen. Heel bijzonder.’


Hans maakte werkweken van 60 tot 80 uur. ‘Daarnaast was ik altijd bereikbaar. 365 dagen per jaar, 24 uur per dag. Je pleegt roofbouw op je lichaam. Op de IC werken is sowieso heel zwaar.’ En dus ging Hans twee jaar geleden met pensioen. ‘Ik ken het nieuwe hoofd van de IC UMCG goed en weet dan ook hoe hectisch het op dit moment is.’


Hans weet dat dit de komende weken niet anders zal zijn. ‘Het hoofd van de IC zei dat het nu nog relatief meevalt. Alles loopt nog soepeltjes. Maar ondertussen worden er wel maatregelen genomen. Het UMCG had voor de coronacrisis 44 IC bedden, dat moeten er straks 112 zijn.’ Verder is het UMCG volgens Hans verpleeglocaties aan het vrij maken voor de opvang van extra coronapatiënten. ‘In Nederland streven we nu ongeveer zo’n IC 2400 bedden en hopen van ganser harte dat dit aantal voldoende is om deze crisis het hoofd te bieden. Anders moeten er, in dit zwartste scenario, keuzes gemaakt worden.


‘Ondertussen is de psychische belasting van de verpleegkundigen en doktoren enorm’, zegt Hans. ‘Zij moeten familieleden teleurstellen omdat ze niet op bezoek mogen bij hun zieke familielid of dat hun familielid het niet zal redden.’


Ik vind het mooi om te zien dat Nederland zich eindelijk lijkt te beseffen hoe belangrijk het werk is dat verpleegkundigen doen. Al is het eigenlijk triest dat daar een crisis voor nodig is.’ Het sterkt de oud-intensivist in de gedachten dat zorgpersoneel meer moet verdienen. ‘Als ik zie wat verpleegkundigen verdienen, dan is dat schrikbarend. Zij hebben wat mij betreft gewoon recht op meer.’


Ondanks zijn jarenlange ervaring heeft Hans een pandemie van deze omvang niet meegemaakt tijdens zijn loopbaan. ‘We hebben natuurlijk SARS, HIV en MRSA meegemaakt. Enige ervaring is er zeker, maar dit is een horrorscenario’, benadrukt hij. ‘Er gaan zelfs al baby’s dood in andere landen. Een verspreiding die zo snel gaat, dat hebben we nog niet meegemaakt.’ Wat het virus zo hardnekkig maakt, is dat het zich hecht aan het slijmvlies van de luchtwegen. ‘Mensen met een verminderde weerstand komen dan aan de beademing te liggen, hetgeen met name  voor long- en hartpatiënten zeer heftig is met een verhoogde kans op overlijden’, weet Hans. ‘Tevens is gebleken dat mensen met obesitas een hoger risico hebben om aan de beademing te komen door het virus dan mensen met een normaal gewicht. Naar de exacte oorzaak daarvan wordt momenteel onderzoek gedaan.’


Wie dagenlang aan een beademingsapparaat ligt en het weet te overleven, wacht een lange revalidatie. ‘Allereerst moet je zelf weer leren ademen. Dat moet opgebouwd worden. Daarnaast is er geen conditie meer. Je hebt dagenlang stil gelegen. Vaak worden patiënten namelijk in slaap gehouden. Hoe ouder je bent, hoe langer de revalidatie dan duurt.’


Maar ook jongeren moeten zeker niet te licht over het virus denken, meent Hans. ‘Ook jongeren kunnen aan het virus doodgaan’, zegt hij stellig. ‘Kijk maar naar België waar deze week nog een 12-jarig meisje is overleden.’


Hoe heftig de strijd tegen het virus is, blijkt wel uit de ziekenhuizen die jubelen na ‘kleine overwinningen’. ‘Kijk maar naar Scheemda, waar twee patiënten genezen zijn verklaard en weer terug konden naar Brabant. Zorgprofessionals putten moed uit deze relatief kleine overwinningen. Het geeft de artsen en verpleegkundigen de broodnodige kracht om weer door te gaan en er een tandje bij te zetten.’


Dienstbaar


Deze tijd biedt Hans mensen een luisterend oor en voorziet ze van advies gebaseerd op de actuele standpunten van het RIVM en het kabinet rondom het coronavirus. ‘Veel mensen zijn bang en onzeker. Zij willen antwoorden. Voor mij is het dan heel normaal dat ik mijn hulp aanbied. Ik weet er namelijk toch wat van af.’ De telefoon staat nog niet roodgloeiend, maar toch wordt Hans haast iedere dag minstens één keer gebeld. ‘Zelfs door mensen die zelf bij het UMCG werkzaam zijn. Er heerst grote onzekerheid.’


Vragen over het coronavirus? Hans staat een ieder dagelijks na 13:00 uur graag te woord. Telefoonnummer: 0651884979. 

UIT DE KRANT