‘De puzzel wordt steeds ingewikkelder’

RODEN/LEEK – 0 op het rekest. De onderwijsstaking van afgelopen woensdag heeft geen structureel extra geld opgeleverd. Het blijft bij de eenmalige toezegging van 460 miljoen euro. En dat is te weinig om de problemen in het onderwijs op te lossen, stellen de onderwijsbonden. Er moet snel iets veranderen in het onderwijs, wil het kwaliteit kunnen blijven bieden, zeggen ook scholen in Roden en Leek. De rsg de Borgen scholen in Leek staakten, de Ronerborg bleef open, OPO Noordenveld scholen trokken met 100 collega’s naar Leeuwarden om vreedzaam te protesteren en gbs De Rank staakt niet. “We zien de problemen in het onderwijs, maar staken vinden we niet het juiste middel”, zegt directeur Jolande Verbree.

Te weinig handen, leraren tekort en een te hoge werkdruk

De problemen in het onderwijs rijzen inmiddels de pan uit. Een te kort aan handen in de klas, te weinig goede docenten, te grote klassen, een te hoge werkdruk en geen vervanging bij ziekte waardoor soms hele klassen naar huis gestuurd worden. Nog een punt: het significante verschil in salaris tussen primair onderwijs en voortgezet onderwijs. Scholen luiden massaal de noodklok. Tachtig procent van de scholen gaf gehoor aan de staking van afgelopen woensdag. Geen lessen op de Lindenborg, Nijeborg en Oldeborg in Leek. De rsg de Borgen vestiging de Ronerborg in Roden bleef wel open.

Algemeen directeur van rsg de Borgen Margriet van Zonneveld heeft een dubbel gevoel bij de staking. “Onze medewerkers zetten de stap, wij geven ze de ruimte. Of staken het juiste middel is, blijft een lastige. Je gunt mensen het recht om ergens iets van te vinden, versus de verantwoordelijkheid naar leerlingen en ouders. Ik ben zelf een voorstander van het goede gesprek. Maar op een gegeven moment beland je in een situatie dat dat niet meer voldoende is. ‘Overweeg het goed, het doet iets met de lesuitval’, luidt ons advies aan docenten. Het deel van de leerkrachten dat gehoor wilde geven aan de staking was te groot om de lessen overeind te kunnen houden in Leek. De gebouwen waren wel open. Sommige docenten grepen de dag aan om achterstanden weg te werken of om in alle rust dingen af te maken.”

Krapte

Ook rsg de Borgen kampt met de nodige problemen, erkent Van Zonneveld. “De beschikbaarheid van het aantal  docenten voor bepaalde vakken wordt steeds krapper. Biologie, scheikunde en techniek is zo’n vak. We hebben er driekwart jaar over gedaan om een goede docent voor de klas te krijgen. Ook bij kernvakken als Duits is het inmiddels lastig om vakbekwame leerkrachten te vinden. De puzzel wordt steeds ingewikkelder. Onderwijs is belangrijk voor de ontwikkeling van jonge kinderen. Daarom moet er iets gebeuren.” Dat er op de Ronerborg wél les gegeven werd woensdag, is te danken aan de leerlingen. “Ze hebben gevraagd of de lessen door konden gaan. Dat zien we als een mooi compliment waar een aantal docenten graag gehoor wilden geven. Niet alle lessen konden doorgaan, maar wel een groot deel. Vandaar een aangepast rooster op de Ronerborg.”

Zorgwekkend

José Wolters van obs de Marke in Roden heeft haar mouwen opgestroopt. Samen met honderd OPO Noordenveld collega’s vertrok ze woensdagochtend per touringcar vanaf de Brink naar het WTC in Leeuwarden. “Wij staken voor de toekomst van onze leerlingen. Zij verdienen meer dan ze nu krijgen”, vindt Wolters. Er zijn bijna geen invallers meer te krijgen, zegt ze. “Bij plotselinge ziekte moet het bemiddelingsbureau allerlei constructies bedenken. Soms moeten we groepen naar huis sturen. Dat is zorgwekkend.” In geval van nood staat de directrice zelf voor de klas, verzorgt onderwijsassistent de lessen en soms staat zelfs de IB’er (intern begeleider) voor een groep. “Dat betekent dat haar werk blijft liggen. Geregeld moet er in het weekend doorgewerkt worden om achterstanden weg te poetsen. Ik pleit voor extra handen in de groep. Investeren in opleiding is belangrijk voor de toekomst van onze kinderen.”

Salariskloof

Op gbs de Rank werd niet gestaakt. De school had al ver van tevoren een ‘meester- en juffen-dag’ ingepland, een dag waarop alle docenten gezamenlijk hun verjaardag vieren. Maar ook al stond –ie niet op de agenda, staken is geen optie op de Rank, vertelt directeur Jolande Verbree. “We zien echt de urgentie wel. Maar of staken dan het middel is? Niet richting ouders en leerlingen in elk geval. De werkdruk ligt hoog, ook bij ons. Bovendien is de salariskloof tussen PO en VO groot. Een collega die vanuit het voortgezet onderwijs hier op school terecht kwam zei het heel treffend: ‘in het basisonderwijs heb je meer verschillende niveaus, je hebt te maken met combigroepen, je krijgt minder betaald en je bent vaak niet voor half vijf klaar’. We zijn inmiddels veel goede leerkrachten kwijtgeraakt aan het VO.” De Rank beraadt zich op andere acties richting het kabinet.

Hoeveel verdienen leraren nu precies? Een gemiddelde basisschoolleraar die fulltime werkt, verdiende volgens de economische denktank OESO in 2017 bruto 47.870 euro per jaar. Docenten in het voorgezet onderwijs verdienen als ze fulltime werken jaarlijks 60.297 euro. De meeste leerkrachten werken parttime en verdienen dus minder dan bovenstaande bedragen. Gemiddeld verdient een basisschoolleraar 4.200 euro bruto per maand. Een docent in het voortgezet onderwijs krijgt gemiddeld 5000 euro bruto per maand. Die bedragen zijn inclusief vakantiegeld en een eindejaarsuitkering.

Doel van de staking is structureel meer geld. Het eenmalig toegezegde bedrag van 460 miljoen euro is niet voldoende om de problemen te verhelpen. Volgens de onderwijsbonden is er 423,5 miljoen euro per jaar nodig. Het grootste gedeelte van dat geld, ruim 241 miljoen euro, moet volgens hen naar het basisonderwijs. Met dat geld kan de werkdruk worden verlaagd en kunnen de salarissen omhoog. Op die manier zou de loonkloof met het voortgezet onderwijs kunnen worden gedicht. Alle argumenten ten spijt, minister van Onderwijs Arie Slob is niet van plan om structureel meer  geld uit te trekken voor het onderwijs. Er ligt volgens hem al een ‘mooi aanvullend pakket’.

De teleurstelling is groot bij de leraren. “We waren met 5000 leerkrachten in Leeuwarden. Een vreedzame manifestatie in gemoedelijke sfeer. Het heeft helaas niks opgeleverd, geen geld voor de langere termijn. Er moet wat gebeuren om kwalitatief goed onderwijs te blijven geven. Waarschijnlijk zullen nog meer stakingen volgen”, liet het team van obs de Marke weten.