‘De samenleving als oplichterij’

RODEN – Geert Willems is de luis in de pels van politiek Noordenveld. Hij bezoekt alle politieke bijeenkomsten en vormt zich vervolgens een eigen mening.

Waarom gebruiken mensen woorden? Om elkaar beter te begrijpen. Op schrift of gesproken... Het maakt niet uit. De ene wil de ander verstaan. Als het goed is. Sommige mensen gebruiken woorden om het effect. Ze willen de werkelijkheid bezweren... Of u op andere gedachten te brengen. U voor hun karretje spannen. Als lastdier of als volgeling. Je komt ze vaak tegen. Als politicus, ambtenaar, predikant, evangelist, handelsreiziger of zakenman. Ze willen iets van u. U moet het eens zijn met wat ze zeggen. Of nog beter, het niet begrijpen, wat ze zeggen. In het laatste geval ook nog met zo’n meewarige blik van: “had je maar beter op school op moeten letten, dan kon je me volgen”... Ik noem dat altijd gewoon dikdoenerij. Je heb eigenlijk niks te zeggen en daarom hul je je maar in ‘dikke’ woorden. Een jaar geleden hing er zo eentje in de raad rond. Druk bezig dik te doen om indruk te maken. Pech dat ik het opschreef. Meneer was niet blij. “Weet je wel waarom ik moeilijk praat” vroeg hij me eens... ”ik heb veel geleerd” Zal ik je eens wat vertellen, zei ik, ik ook... En is het te horen? “Nee” zei hij... nou, zei ik, bij jou wel. Weinig mensen hebben de man nog teruggezien.
Wel kreeg ik tijden later nog te horen, dat ik die man niet dikdoener had moeten noemen. Terwijl hij publiekelijk dik deed...
Aan dit gebeuren moest ik de laatste tijd weer denken. Vooral toen ik een oud boek in handen kreeg van mijn studievriend Bart Tromp. Het is van 1977 en is uitgegeven bij de Arbeiderspers. Het heet “De samenleving als oplichterij”. Voor de mensen, die hem hebben gekend, geen wonderlijke titel. Typisch Bart Tromp. Scherp en duidelijk formuleren, daar ging het om. Het boek ging daar ook over. Geen wonder. In onze studietijd waren wetenschappers al Karl Marx, Karl Popper en Herbert Marshall McLuhan in de mode. Bart en ik spraken er urenlang over. Popper en zijn wetenschapskritiek. Een bewering als “Alle zwanen zijn Wit” werd volkomen weerlegd, als er een zwart exemplaar opdook. Popper noemde de zwarte zwaan dan een falsificatie. De stelling bleek een aanname indien die snel weerlegd kon worden. Marshall McLuhan was bekend om zijn boek “The medium is the message” De media zijn zelf de boodschap... Een beetje cryptisch, vooral als je bedenkt dat message door deze denker ook wel massage werd genoemd. De boodschap werd er door de media ook wel “ingemasseerd”. Reclame of propaganda... Daar dacht je dan aan...
In de politiek struikel je niet zelden over de ingewikkelde begrippen, die in overdosis over ons uitgespoeld worden. Niet alleen in de politiek trouwens. Onlangs kwam ik via de linked-in side “sociaal domein” een rapport tegen over zoals ze dat noemen e-dienstverlening. Oftewel, hoe moeten de overheden via de sociale media hun “burgers” voorlichten. Het bureau heet SIMgroep en is, zo werd trots gemeld in 10 jaar tijd gegroeid van 1 tot 80 werknemers. Ze hadden heel wat overheden tot klant. Ze wilden behulpzaam zijn bij de communicatie bij de ophanden zijnde “decentralisaties” in het Sociaal domein... overheid... ook gemeente Noordenveld, hou ze op afstand. Niks communicatie. Misverstanden krijg je dr van. Daar is dat dikdoenertje van vorig jaar nog een kleine jongen bij vergeleken...  Men heeft het over burgers, maar ook over klanten of erger clienten, zo gauw ze richting Werkplein redeneren. Informatievraagstuk, aandachtspunten en -velden, over digitale frontoffice, goede beslisbomen, breed terrein of draagvlakken. Oplossingsgericht denken... U merkt het al. Hier kunnen de raadsleden en ambtenaren van Noordenveld niet tegenaan. Ook niet proberen. Hou ze buiten de deur. Die Simgroep. De verwarring kan er alleen maar groter door worden... Reken maar, dat er nog een prijskaartje aan hangt ook. Dure snelle jongens weg ermee. Nee, ik wou maar zeggen.
De gemeente Noordenveld doet haar uiterste best zo helder mogelijk de zaken te gaan formuleren. Niet altijd lukt dat. Ook probeert het college zo kort en bondig mogelijk te zijn. Uitstekend. Ga zo door, maar hou die dikdoenerige adviesbureautjes zo veel mogelijk  buiten de deur. Verpak Uw boodschap van bezuinigingen zoveel mogelijk in algemeen beschaafd Nederlands. Breng het zo aan de man. De gemeente Noordenveld als oplichterij? Daar moet je niet aan willen, ook niet als je een pijnlijke boodschap moet verkopen. Spreek duidelijke taal. Dan helpen we elkaar allemaal...
Nee Bart Tromp maakte de nieuwste ontwikkelingen zelf niet meer mee. Hij is een van de vele vrienden, die ik de laatste tijd ben verloren. 7 jaar geleden alweer. Hij zou volgende week donderdag de 16de 70 jaar zijn geworden. Net als ik schreef hij ook columns. Hij voor Elsevier, Parool en Gelderlander. Hij had zijn studie sociologie wel afgemaakt. Cum laude geslaagd nog wel. Ook hij bij bleef lid van de PvdA. Ook hij was kritisch over die partij. Dat werd hem niet in dank afgenomen. Mij ook niet! Als je maar hard genoeg klapte en chauvinistisch deed, kon je heel wat openbare functies krijgen. Ons niet gezien. Wij hielden de geest helder en onafhankelijk... tot het eind. Voor hem kwam dat eerder dan voor mij. Niet alleen de samenleving is oplichterij. De dood doet er net zo hard aan mee...