‘De verhalen zijn van mij, maar in zekere zin ook universeel’
Eigenzinnige Peizenaar schrijft voor fijnproevers
PEIZE – De in Peize woonachtige Gerard Stout is naar eigen zeggen de meest productieve Drentse schrijver van dit moment. De eigenzinnige auteur, die vooral schrijft voor de fijnproevers, is bovendien een fanatiek uitgever. Uitgeverij Ter Verpoozing (‘voor de lol dus’) gaf al menig boek uit. ‘Wie een boek wil maken, kan naar mij toe komen’, zegt hij daarover. Eén van de laatste boeken die Ter Verpoozing uitgaf, is een verzameling werken van Gerard zelf. Literaire vriend Martin Koster koos vijftien werken van Gerard uit en liet ze bundelen in het boek ‘Beperkt houdbaar’.
Een onderhoud met Gerard Stout krijgt al snel een literaire inslag. De selectie die vriend Martin Koster maakte, is een dwarsdoorsnede van 35 jaar literatuur. ‘Het zijn korte verhalen’, zegt Gerard. ‘Ik ben begonnen met schrijven na het overlijden van mijn vader. Mijn eerste verhaal heette ‘Steunzolen van mien va’. Eerst deed ik alles in het Drents, maar sinds een jaar of tien schrijf ik alleen nog in het Nederlands of Engels.’
Als reden hiervoor noemt Gerard de tanende populariteit van het Drentse geschreven woord. ‘Wie leest er nog Drents? Dat wordt steeds minder.’ De schrijver, die oorspronkelijk uit Erica komt, heeft zo zijn eigen ideeën over het Drents. ‘Ik botste in het verleden wel eens met het Huus van de Taol over de manier waarop het Drents aan de man wordt gebracht. Ik ben er mee gestopt, omdat het knap ingewikkeld is om Drentse verhalen aan de man te brengen. En je wil toch een beetje publiek hebben. Dat is het mooist.’
Waar de eerste verhalen van Gerards hand nog dikwijls anekdotisch waren, is dat de laatste jaren steeds minder het geval geworden. In de verhalen van de schrijver is ruimte voor eigen interpretatie en wordt ook de lezer aan het werk gezet. ‘Als je het zo opschrijft dat de lezer zich af gaat vragen wat de schrijver hiermee bedoelt, dan zet je de lezer ook aan het werk.’ Zijn schrijfstijl is dan ook niet voor mensen die zomaar wat willen lezen en dat geldt ook voor de verhalen bundel ‘Beperkt houdbaar’. ‘Het is een boek voor de fijnproevers. Je moet het met aandacht lezen, voor een grappig verhaaltje ben je hier niet aan het juiste adres. Ik wil juist de lezers aan mij binden.’ Daarbij is enkele ‘culturele bagage’ zeer welkom. ‘Des te aangenamer worden mijn verhalen voor de lezer.’
Eén van de betere verhalen die in de bundel zijn opgenomen, vindt samensteller Martin het laatste verhaal, ‘Reiger’ geheten. Het boek gaat over de terugweg vanuit Den Bosch naar het noorden. In het stuk kan het Lijdensverhaal vanuit de Bijbel kunnen worden herkend. Over een zelfrijdende auto die op den duur beslissingen gaat nemen voor de stervende Rolf Reiger. Een knipoog naar een grotere, filosofische vraag: wie zit er nu eigenlijk aan het roer?
Het is zomaar een element waarmee de Peizer schrijver graag speelt. Zijn productiviteit kent haast geen grenzen. Minstens één boek per jaar komt er van zijn hand, al vindt hij dat niet eens zo bijzonder. ‘Arnon Grunberg gaf laatst in een interview aan dat hij in een maand een boek kan schrijven. Kan ik ook.’ Sterker nog: dat deed hij ook. Gerard schreef een pastiche op ‘De Avonden’ van Gerard Reve. Hij begon, net als het origineel, op 22 december met schrijven. Binnen een maand was het grotendeels klaar.
De woorden, de zinnen, de verhalen: ze komen Gerard zo aanwaaien. ‘Ik hoef er niks voor te doen’, zegt hij. En ja, natuurlijk is één en ander dan autobiografisch te noemen. ‘Mensen die mij kennen, mij écht goed kennen, die zien dingen terugkomen die uit mijn leven zijn gegrepen. Een verhaal is in zekere zin en tot op zekere hoogte mijn biografie, maar ook die van iedereen. De conflicten in mijn verhalen zijn universeel.’
De verhalenbundel ‘Beperkt Houdbaar’ is beperkt houdbaar via boekhandel Daan Nijman te verkrijgen. Van de vijftien verhalen zijn vijf in het Drents en tien in het Nederlands geschreven. Het boek kost 12,50 euro.