‘De volgende keer eerst de straat krabben voor je de fiets pakt’

Extra vrije dag door ijzel; de straat als schaatsbaan

REGIO – Kun je nagaan hoe snel alles anders kan lopen. Door freezing rain. IJzel dus. Amper verkeer, behalve mailverkeer. Code Rood. Code Violet. Mensen die niet naar hun werk durfden. Schaatsende kinderen op de straat. Valpartijen met de fiets en benenwagen. Het was dinsdag allemaal aan de orde van de dag. In de nacht van maandag op dinsdag ijzelde het. Daardoor veranderden wegen en stoepen in ijsbanen. Code Rood gold tot ongeveer 12.30 uur, dinsdagmiddag. Daarna waren de doorgaande wegen redelijk schoon, in woonwijken bleef de situatie penibel. De Krant zag het dinsdag allemaal aan. Er was dolle pret bij schaatsende kinderen én er waren balende ondernemers. Niets is sterker dan de natuur.

Je weet dat het glas is, maar toch. Papa en mama waarschuwen continu. Maar toch. Cloey liep nietsvermoedend de voordeur uit. Wilde van de kleine verhoging stappen en gleed pardoes – steil achterover dus- op de grond. De punt van de verhoging maakte een fikse bloedwond. Gelukkig bleek die niet heel diep, waardoor de dokter niet geraadpleegd hoefde te worden. Hard haar, door het bloed, en een beetje hoofdpijn waren wel nare consequenties. Nu gaat het gelukkig weer beter. En ondanks de val was ze best een beetje trots. Ze had amper gehuild.

De openbare scholen in Noordenveld en veel in Leek kozen dinsdag en ook woensdag eieren voor hun geld. Zij besloten geen lessen aan te bieden. Ten eerste omdat het voor leerlingen bijkans onmogelijk bleek school te bereiken én omdat op veel scholen het personeel van ver(der) weg moet komen. ‘We willen geen enkel risico nemen’, mailde Coos Boerma naar alle ouders van Het Valkhof, die waarschijnlijk net gewekt waren door de wekker. Het is dan 07.07 uur. Al snel volgen via de sociale media ook de andere scholen. Allemaal met dezelfde argumentatie: risico uitsluiten. En omdat dit gevaar ook woensdag nog op de loer ligt, mogen de kinderen ook dan thuisblijven. Pierre Baas- raadslid- is dinsdag gewoon van plan naar zijn werk te rijden. Pierre heeft echter één probleem. Hij komt de straat niet uit. ‘Dat wordt dus een dag thuis werken’, laat hij weten.
Code Rood. Code Oranje. Eigenlijk voor het eerst sinds lange tijd deden deze waarschuwingen opgeld. Want de afgelopen periode werd te pas en te onpas met code’s gesmeten. Liet je een harde of onverwachte scheet, dan moest je uitkijken voor windstoten. Werd er een code uitgegeven. Niemand die nog in codes geloofde. Nu wel. En terecht. Albertus Lieffering bereikte rond half acht met pijn en moeite de schuur bij zijn huis. Hij pakte de fiets en besloot in een spoor van een net langsrijdende auto naar z’n werk te fietsen. Zachtjes. Dat ging goed, tot hij de Kanaalstraat op wilde draaien. Dat lukte niet. Albertus viel, zonder zichzelf overigens ernstig te verwonden. Hetzelfde overkwam Geert Willems, ook op de Kanaalstraat. Ook hij maakte op hardhandige wijze kennis met de bevroren neerslag die zich aan de straat had vastgekleefd. Ook Geert kon gelukkig zo weer opstaan. Geen bloed, geen blijvend letsel. Lieffering heeft overigens nog wel een aardige tip voor mensen die op een gladde ondergrond lopen. ‘Nooit met je handen in je jas- of broekzakken lopen’, zegt hij. Doe je dat wel, dan resulteert een valpartij namelijk vaak in letsel aan het hoofd. En dat wil niemand.
Ineke Mollema, werkzaam bij Argo, durft het niet aan, in de vroege ochtend. ‘Zelfs de hond durft niet te lopen’, zegt ze. En dus krijgt de zwarte Citroen een rustdag. De Franse wagen is niet de enige die dinsdag stil blijft staan. Bussen rijden niet of amper. Leerlingen van het speciaal onderwijs worden niet gehaald en ook de rijexamens gaan niet door. CBR vindt dat te riskant. Herman van der Roest rijdt wel. Die durft! De regio is totaal van de leg. Geen bussen. Geen school. Werkende moeders bellen hun werkgever. Ze zijn vandaag bij hun kinderen, want in veel gevallen durft ook de oppas de deur niet uit. Niemand waagt zich op de ‘glijway to hell’. Ondertussen laat de familie Wilner weten zeker voor 12.00 uur niet op de markt in Groningen te verschijnen en hecht de familie Bezu aan de veiligheid van hun personeel. Voor 11.00 uur blijven hun zaken gesloten. En of ze gelijk hebben. Ook ’t Vishuys blijft gesloten deze dinsdag. Anderen gaan wel open. Druk is het niet. ‘Ik denk dat je de zevende klant bent’, zegt de medewerker van Intersport. Het is dan dinsdagmiddag 16.00 uur.

Dirigent Henk Boer vindt het allemaal wel meevallen. ‘In 1987 was het veel erger. Dit stelt niets voor’, zegt hij. ‘Het was toen zó glad, dat we met sokken om de schoenen liepen’, weet Henk nog goed. Anderen denken daar ondertussen anders over en zeggen dat de Elfstedentocht op de weg kan worden verreden. Ook Hans Top uit Hoogkerk laat zijn werkkleding uit vandaag. De dakdekker gaat het gladde dak niet op. Hij is toch zeker Sinterklaas niet.

Ondertussen wordt ook duidelijk dat mensen die op maandagavond hun containers aan de weg gezet hebben, die weer op kunnen halen. Ze worden dinsdag niet geleegd. Ook de Milieuboer in Leek werkt vandaag niet, terwijl de gemeenten Marum en Leek besluiten hun Nieuwjaarsrecepties te annuleren. Die van Leek wordt nu vandaag (dinsdag) gehouden, die in Marum werd slechts twee dagen uitgesteld. Ook Staatsbosbeheer laat ondertussen van zich horen. Zij adviseren mensen om de vaak gedwongen vrije ochtend niet te benutten voor een boswandeling. Door de ijzel zijn de takken namelijk zwaar en bestaat de kans dat takken als luciferstokjes afbreken. De Krant wordt later bezorgd bij het kantoor aan de Gedempte Haven in Roden. Ook de bezorgers zijn verlaat. Gebeurt anders niet vaak, maar lezers lijken er dit keer begrip voor te hebben.
Bekomen van de ergste schrik worden mensen creatief. Ze besluiten massaal te gaan schaatsen op straat. Het gebeurt overal. In Roden – met name in de Vijfde Verloting-, in Haulerwijk, in Tolbert, Leek en zelfs in Peest, zo vernemen we van Femma Bezu (voorheen Dam). Thirza Kregmeier zien we in Leek ook op straat. De knapste meid van Groningen schaatst. Over haar rondetijden wil ze niets loslaten.
Veel mensen zijn dus vrij. Dat geldt niet voor Rene Alberts, hovenier van beroep. Hij zorgt ervoor dat de stoepjes voor de winkels in het centrum van Roden begaanbaar worden. Dat doet hij in opdracht van de Zakenkring. Geweldig natuurlijk, maar druk wordt het geen moment in het centrum. De medewerkster van Vogele staat in de deuropening. Ze kijkt uit op een lege Albertsbaan. ‘Dit wordt een héél lange dag’, zucht ze. Een dag die zal bestaan uit het recht hangen van kleding waarschijnlijk, want meer dan een handjevol mensen bezoekt de winkel dinsdag niet. Wat ook duidelijk wordt: de wegen in de regio zijn beter per schaats dan per voet begaanbaar. In Nietap ligt ondertussen een natuurijsbaan van formaat. Startpunt is het huis van Esmé Keizer, Geert Wolters staat verder met de finishvlag in de hand. Over Wolters gesproken, hij laat zijn kippen kennissmaken met het fenomeen ijzel. Geert lacht heel hard om panikerende kippetjes die werkelijk alle kanten op glijden. Die Geert. Die arme kippen. Maar: kwaad kan het niet. Net zo min als een foto die op Facebook verschijnt van een biggetje dat op het ijs wordt gezet. Ook dit roze beestje glijdt alle kanten op. Hilarisch is het bijschrift: speklap.
Zelfs Code Rood wordt dinsdag overtroffen. Want heel even geldt Code Violet. Het deert Greetje Palmer niets. Ze is zo blij als een kind. Vorig jaar kocht ze nieuwe schaatsen. Vandaag kan ze die voor het eerst gebruiken. Op straat. Mooier kan niet. Of Lidy Doets schaatst, weten we niet. Wel neemt ze een verstandig besluit, haar L&M Haardmode blijft dicht.
IJzig koud is het ook bij de Scapino in Roden. Daar echter niet vanwege ijzel, maar vanwege het zwaard van Damocles (Damascus zou Renze gezegd hebben) dat boven de hoofden van het personeel hangt. Een faillissement dreigt. Niemand van de werknemers heeft zin in schaatsen of andere ijspret. Ouders met pasgeboren baby’s en een afspraak bij het consultatiebureau kunnen dinsdag thuisblijven. Heel erg jammer is dat de festiviteiten op De Tandem in Roden ook geen doorgang vinden. Daar zou de starthandeling van ‘JOGG-gemeente Noordenveld’ plaatsvinden. Een project om jongeren op gezond gewicht te krijgen en te houden. Speciale gast zou Juvat Westendorp zijn. Wie? Een danser en een bekend personage uit Goede Tijden Slechte Tijden, waar het overigens wat minder met hem afliep. Bovendien zou hij later op de dag een dansclinic verzorgen in de Hullen. Maar ook daar gaat dus een ferme streep door. In Hoogkerk wandelen mensen in slakkengang met dozen oud-papier van straat naar huis. Een avond eerder maakten ze de omgekeerde route. HFC’15, voetbalclub, laat dinsdagmorgen namelijk weten dat het oud-papier vandaag niet gehaald wordt. HFC’15 dus, het Excelsior van Groningen. Bijzonder is wel dat behoudens wat valpartijen er amper ongelukken gebeuren. Slechts de mensen die er echt op uit moeten, wagen zich in de stinkende diesel op de weg. Op de A7 bij Leek schaart een vrachtwagen en raakt daardoor twee personenauto’s. De schade aan de wagens is fors, de chauffeurs kunnen op eigen kracht hun wagens verlaten. Als blijkt dat zelfs zwemlessen afgelast zijn, kun je stellen dat werkelijk alles op z’n gat ligt, deze eerste dinsdag van het nieuwe jaar. Sportclubs lassen hun trainingen massaal af. De ijspret is de manier om je goede voornemens glad te vergeten. Even joggen is er niet bij. Je zou wel gek zijn. Wat een pech. Nog even over ongelukken. In de Beukenlaan in Nieuw Roden glijdt een melkboer van de weg af. Hij komt vast te zitten in de berm. Duwen helpt niets. Gelukkig komt er een strooiwagen van de gemeente Noordenveld voorbij. Met vereende krachten wordt de bermtoerist vlot getrokken.

Dat – en nog veel meer- was allemaal dinsdag. Op woensdag kampte de regio nog met heel stevige naweeen. De scholen die dus nog niet open gingen. Afval dat ook toen niet gehaald werd. Sportclubs die hun activiteiten op grote schaal annuleerden. Ook nu weer bleek het verschil tussen de verschillende gemeenten groot als het om de begaanbaarheid van wegen gaat. Dat zit ‘m overigens niet in de mensen. Want dat zijn helden. In alle gemeenten. Ga er maar aanstaan: bij nacht en ontij over onbegaanbare wegen om te strooien. Burgemeester Klaas Smid noemde het helden op zijn Facebook account. Wat wel blijft is bijvoorbeeld het verschil tussen Roden en Leek. Is het in Roden nog een troep op de weg, wie het bordje met daarop gemeente Leek passeert, merkt dat het dan plots aanzienlijk beter is. Daar moet een oorzaak voor zijn. En als er een oorzaak is, is er ook een oplossing. Wellicht kan dat vraagstuk besproken worden deze week, als alles weer normaal is. En wat er verder ook gebeurt in 2016, ijspret hebben we al (een beetje) gehad.