Gasland en Schokland: twee boeken over de ‘gasgijzeling’

Cultuur
Rodense schrijver donderdag in Het Wapen van Drenthe
 
RODEN - Donderdag 18 oktober treden de schrijvers Saskia Goldschmidt en Louis Stiller op in Het Wapen van Drenthe. Beiden schreven een boek over de perikelen rond de gaswinning en de bevingen: Goldschmidt de roman Schokland en Stiller het non-fictieboek Gasland.
Stiller bracht zijn jeugd in Roden door en Roden speelt ook een belangrijke rol in zijn boek Gasland. ‘Met mijn moeder – die hier nog steeds woont – heb ik het uitgebreid gehad over de vorige energietransitie: die van kolen naar gas. Ik herinner me nog dat de kolenboer langskwam en dat we ’s ochtends met de kolenkit naar de schuur aan de Boskamp gingen om het warm te krijgen.’
Wat Stiller zich minder goed herinnerde was hoe snel die overgang destijds ging. Daarvoor ging hij te rade bij Rodenaar Johan Kroep, een van de eerste Gasunie-medewerkers in de jaren zestig. Met een ploegje andere Rodenaren hielp Kroep het fijnmazige aardgasnetwerk van Nederland te ontwerpen. ‘In totaal zou er die eerste vijf jaren van de Gasunie bijna 6.000 kilometer aan aardgasbuis de grond in gaan: een enorme prestatie, zeker als je bedenkt in welke omstandigheden en met welke strenge veiligheidsnormen er gewerkt werd.’
Vier jaar lang werkte Stiller aan zijn non-fictieboek Gasland dat als ondertitel draagt: ‘Nederland wordt wakker geschud.’ Dat laatste is iets waar hij inmiddels van overtuigd is. ‘De problemen in Groningen en Drenthe zijn de voorbode van wat de rest Nederland nog zal merken: dat we een energieprobleem hebben. Dat we aan het eind van het gastijdperk zijn gekomen en dat we in de afgelopen jaren geen echt alternatief hebben ontwikkeld. Dan zal de rest van Nederland de komende jaren meemaken wat wij hier in het noorden al heel wat jaren weten: dat de overheid weinig daadkrachtig is op dit gebied en nauwelijks iets oplost.’
Als de overheid achterblijft moeten we het maar zelf doen, is Stillers idee. Stiller sprak met dorpelingen in energiecoöperaties en naar boeren op het Hogeland die hun energievoorziening proberen te verduurzamen. Maar wil je echt een grote sprong maken met verduurzaming dan zul je veel groter moeten denken, is Stillers conclusie. Bijvoorbeeld aan windmolenparken op de Noordzee die groene waterstof kunnen maken die bij de Eemshaven aan land zou kunnen komen. Samen met biogas zouden ze van Noord-Nederland en Nederland een nieuw groen Gasland kunnen maken.
Waar Gasland een analyse en een pamflet is, is Schokland een roman, waarin je kunt lezen, voelen en proeven hoe het is om gegijzeld te worden door de bevingen en de gaswinning. Een boerenfamilie op het Hogeland probeert zich staande te houden, terwijl de keuken onbewoonbaar is verklaard en de stallen steeds verder scheuren. Wat zijn de toekomstverwachtingen van dochter Trijn, eindelijk overtuigd van haar ambitie als boer?
De lezing en het debat rond de Gasgijzeling van Saskia Goldschmidt en Louis Stiller wordt georganiseerd door Noordenveld Leest en is op donderdag 18 oktober bij te wonen in het Wapen van Drenthe, vanaf 20:00. Kaarten à € 7,50 zijn te koop bij boekhandel Daan Nijman.

UIT DE KRANT