Gemeente Westerkwartier daagt veehouder buurtschap Willemstad voor de rechter
‘Agrarisch natuurbeheer wordt ons onmogelijk gemaakt’
MARUM – De enige veehouder die Willemstad (een buurtschap in Marum) rijk is wilde meer doen aan agrarisch natuurbeheer. Piet Rusken wil een bijdrage leveren aan vergroening én het vergroten van de biodiversiteit. Uit enthousiasme richtte hij twee jaar geleden 1 hectare van zijn 9 hectare grote terrein als natuurgebied in met een grote plas met rondom glooiingen die beschutting bieden aan wilde dieren. Met succes, want inmiddels weten reeën, hazen, aalscholvers en andere dieren de natuurplek te vinden. Toch moet de plek tot groot verdriet van de veehouder verdwijnen. Buren hebben geklaagd bij de gemeente. Het aangelegde natuurgebied zou niet passen binnen het coulisselandschap van de gemeente Westerkwartier. De gemeente verklaarde de bezwaren als gegrond en trok de vergunning in. ‘Agrarisch natuurbeheer wordt ons onmogelijk gemaakt’.
De ellende begon toen Rusken anderhalf jaar geleden nieuwe buren kreeg. Zij vonden de aangelegde plas met de glooiingen eromheen niet passen in het landschap. Om meer mensen mee te krijgen in hun standpunt, hielden ze een handtekeningenactie in het gehucht. Vijf bewoners tekenden. Op basis van volgens de veehouder volstrekt onjuiste argumenten, wisten ze de bezwarencommissie te overtuigen van hun gelijk. Rusken kan er met zijn verstand niet bij. Het kabinet roept boeren op iets te doen aan agrarisch natuurbeheer en de gemeente Westerkwartier zet er een streep door.
Hetze
De emotie loopt hoog op bij de veehouder. Sinds de handtekeningenactie worden hij en zijn vrouw genegeerd door de buurt. Zelfs bewoners op anderhalve kilometer van Ruskens boerderij zijn benaderd om een handtekening te zetten. Dat deden ze niet. Net als een andere buurman die niet wenst mee te doen aan de ‘heksenjacht’ jegens zijn buren. ‘Ik ben hier geboren. Heb de boerderij samen met mijn vader opgebouwd. Dit is de enige boerderij in Willemstad, de rest van de huizen hebben allemaal een woonbestemming. Voordat de nieuwe buren kwamen, konden we prima met iedereen in de buurt. We groetten elkaar altijd. Mijn vader heeft altijd veel voor het buurtschap gedaan. Wij hebben ervoor gezorgd dat het dorpsommetje er kwam. Over ons land en door de Commissieree (van Willemstad richting Jonkersvaart) is een paadje aangelegd om het rondje compleet te maken. Daar wordt dagelijks gebruik van gemaakt door het buurtschap. Ik heb stukjes van mijn grond gegund aan twee buren in de Willemstad zodat zij hier ook een droomplekje kunnen creëren. Dat is wat je graag wil als je hier woont. Iedereen doet hier zijn eigen ding. Dat is altijd zo geweest. Hier woont iemand met een dressuurstal en iemand die in ijzerwerken doet. Daar is geen vergunning voor, maar niemand die zich eraan stoort. Nu wordt er een hetze tegen ons gevoerd. Groeten is er niet meer bij. En waarom? We begrijpen er niets van. Ons woonplezier is kapotgemaakt.’
Agrarisch natuurbeheer
Jaren geleden was Rusken er al mee bezig. Hij wilde iets doen aan agrarisch natuurbeheer en wilde daar graag een stuk van zijn grond voor afstaan. En dat kan ook, er rusten Gemeenschappelijk Landbouwbeleid-rechten (GLB) op zijn perceel. Ook de landschapsarchitect van de gemeente Westerkwartier was enthousiast over de plannen. De gemeente verleende de veehouder vergunning. Het werd zijn levenswerk. Het natuurgebied is inmiddels ontdekt door vele dieren. Het mooiste van alles was nog wel de ree dat met haar jong uit de plas stond te drinken, vindt de vrouw van de boer. Ook insecten hebben het mini-natuurgebied ontdekt. De heuvels zijn ingezaaid met kruiden en bloemenmengsels om het voor bijen, libellen en vlinders aantrekkelijk te maken. ‘Ik heb juist heel zorgvuldig gekeken naar het gebied. Op vier meter afstand van de heuvels heb ik een houtsingel aangelegd. Met een schapenboer heb ik de samenwerking opgezocht. De schapen begrazen het gebied zodat er niet continu gemaaid hoeft te worden.’
‘Drogredenen’
De veehouder vermoedt dat de werkelijke reden om de aangelegde natuur te boycotten een andere is. Hij denkt dat de buren vrij uitzicht willen. ‘Ze zijn naar de bezwarencommissie gestapt met drogredenen. De heuvels zouden 5 meter hoog zijn. Dat klopt niet. De hoogste meet 2.5 meter. De glooiingen hebben een belangrijke functie, ze brengen rust en beschutting in het gebied. Dieren nestelen zich niet in een open vlakte. Ook het Groninger Landschap zou een advies gegeven hebben: ‘heuvels in dit gebied moet je niet willen’. Ik heb gebeld met het Groninger Landschap en om verhaal gevraagd. Ze weten van niets, er is geen contact geweest. Verder zou ik illegaal grond hebben aangevoerd om de heuvels te maken. Onzin. De grond komt uit het gat dat gegraven is om de vijver te maken. Een loonwerker heeft met een kraan de grond verplaatst. Ook zou ik geen boer zijn, maar hobbyboer zonder ‘echt bedrijf’. Van oudsher is dit een melkveehouderij. Ik ben later overgegaan tot het houden van vleeskoeien. We mesten jaarlijks vijftig koeien af. Dat kun je geen hobbyboer noemen. We zijn een familiebedrijf dat inmiddels 60 jaar bestaat.’
Het droevigste van alles vindt de veehouder dat de gemeente de vergunning heeft ingetrokken zonder zelf polshoogte te hebben genomen. ‘Hier is nooit iemand van de bezwarencommissie geweest. Ze hebben zich zo mee laten voeren met de argumenten van de bezwaarmakers. Onvoorstelbaar vind ik het. Ze hadden ook kunnen zeggen: ‘Rusken, wat is er aan de hand? We komen bij je kijken en dan hebben we het erover.’ Hier is helemaal niemand geweest. En omdat we het er niet bij laten zitten, moeten we voor de rechter verschijnen.’
Fractievoorzitter Ytsen van der Velde VZ Westerkwartier: hier schrik ik van
Fractievoorzitter van VZ Westerkwartier Ytsen van der Velde kent de situatie van de veehouder. Zelf is hij meerdere keren op bezoek geweest bij de boerderij. ‘Dat gemeente de boer gedaagd heeft, weet ik niet. Hier schrik ik van. Rusken heeft een prachtig landschapselement aangelegd, dat past helemaal in de lijn van het boerenbeleid wat het kabinet voor ogen heeft. Het zou bizar zijn dat dat teruggedraaid moet worden. Ik weet dat onze landschapsarchitect lovend was over het project. Het kan niet zo zijn dat een minderheid die zich er aan stoort, wint. Uitzicht als reden is onzin. Er ligt een boomwal tussen, dus dat uitzicht was er sowieso niet. We zullen de verantwoordelijk wethouder hierop aanspreken tijdens de fractievergadering. We moeten iets doen.’ Van der Velde erkent dat de gemeente zelf polshoogte had moeten nemen bij de veehouder alvorens de vergunning in te trekken.