Gras

Afbeelding
Puur natuur
”Volgens mij heb ik hier de Bochtige smele”. Het was afgelopen donderdag dat één van de leden van de Florawerkgroep IVN Roden met een miezerig grasstengeltje met een verfrommelde, samengetrokken bloeiwijze aan kwam zetten. In deze tijd is de jeu er af en is het af en toe schier onmogelijk een naam aan de verschillende grassoorten te verbinden. Nadere bestudering volgde met de ’Heukels’ Flora van Nederland’ in de hand, waarna de conclusie luidde dat we hier hadden te maken met Buntgras, een soort van schrale heideterreinen die hier beslist niet werd verwacht.
Dat ’hier’ slaat op Roderwolde waar we met onze werkgroep dit jaar de wilde (inheemse) flora in een kilometerhok tijdens vier bezoekjes in kaart hebben gebracht. Veel soorten kwamen er op deze dag niet meer bij en ik verwacht dat het seizoen er mee afgesloten kan worden. In totaal kwam de score hier uit op 277, een totaal waar we best tevreden mee mogen zijn. Dat Buntgras is een beetje een vreemde eend in de bijt, want die groeit uitsluitend op voedsel- en humusarme, droge zandgronden in het binnenland, de duinstreek en de Waddeneilanden en floreert vooral als er geen concurrentie van andere plantensoorten is te duchten. Roderwolde ligt op een zandrug en hoewel ik zelf de groeiplaats niet heb gezien zal het inderdaad een kaal stukje zandgrond zijn geweest waar hij is gevonden. Hoe dan ook, deze soort is er nog nooit eerder gezien. Vaak is de determinatie van een grassoort een waar gepiel en worden pincet en loep in stelling gebracht om tongetjes, knopen, lemma’s en kelkkafjes van de verschillende grassoorten te onderscheiden. Daarbij worden andere begrippen gebruikt waar ik u verder maar niet mee lastig zal vallen. Het is goed te weten dat de Grassenfamilie pakweg 175 vertegenwoordigers in Nederland kent die worden onderverdeeld in maar liefst 70 verschillende geslachten.
Vaak kent een geslacht maar één soort, zoals de bij iedereen bekende Maïs (Zea mays). Een andere die eenieder wel kent is Riet. Minder bekend zal het Borstelgras zijn en nog onbekender het zeer zeldzame Rijstgras. Het Pijpenstrootje zal wel weer bekend in de oren klinken, want als je het over de vergrassing van heideterreinen hebt is dat de kwade pier. Het zijn allemaal grassen die in Nederland uniek zijn binnen hun geslacht. Dat geldt niet voor het Engels raaigras waar veeboeren zo gek op zijn. Nou ja, hun koeien zijn er gek op en de boeren zijn er tuk op vanwege de grote opbrengst, want dat is iets waar ’de moderne boer’ vooral oog voor heeft. Grassen zijn wereldwijd met afstand het belangrijkste gewas. Alle graangewassen zijn immers ook grassoorten en was men er niet achter gekomen dat je er lekkere broodjes van kan bakken dan zou de wereld er nu heel anders hebben uitgezien. Er is nog een andere grote groep mensen voor wie een bepaalde graansoort ’van levensbelang’ is, namelijk de bierdrinkers, want wat is een bierdrinker zonder gerstenat? Overigens denk ik dat er wellicht andere graansoorten zijn waar bier van kan worden gemaakt, maar of dat wordt gepruimd door de echte liefhebber is de vraag.
Zelf heb ik een soort haatliefdeverhouding met grassen. Als florist zie ik beslist de schoonheid van de verschillende ’grassen’. Wie een bloeiende maïsplant van dichtbij bekijkt zal dit onderkennen, maar als je uitgestrekte percelen er van ziet vervloek je het. En ook van de monotone percelen met Engels raaigras word ik niet vrolijk. Waar ik verder niet vrolijk van word is van een steeds maar weer opduikende soort in mijn tuin, zoals Kweek. Er zijn nog andere soorten die wortelstokken vormen die, als je er ook maar een klein stukje van laat zitten, je een tijdje later weer aan het werk zetten en soms bijkans tot wanhoop drijven, zo hardnekkig blijft het weer verschijnen. De soort op de foto kan ook woekeren als je niet oppast, maar dat doe ik dus wel door op tijd de bloeiwijzen te verwijderen waardoor het geen zaad kan verspreiden. Het is de Geelrode naaldaar, een vrij algemene soort in Nederland. En heeft u wel eens gehoord van het Straatliefdegras. Die groeit niet alleen in de ’rosse buurten’ maar misschien ook wel bij u in de straat, zo algemeen komt hij voor. Leuke soorten zijn Parelgras, Handjes- en Tandjesgras en ook het Kruipertje mag er best wezen.

UIT DE KRANT

Lees ook