Hanna als levend symbool van kracht en hoop

‘Ontzettend fijn dat ze zo haar gedachten kan verzetten’

RODEN/PEIZE – In een periode van het jaar die bol staat van tradities, houdt De Krant al jaren haar eigen traditie hoog. Elk jaar schittert er voorop de kersteditie een heuse ‘engel’; een jongedame die op haar mooist gefotografeerd wordt voor onze voorpagina. Dit jaar kozen we voor Hanna, die in mei van dit jaar vluchtte uit Oekraïne en sindsdien in Roden bij groepsaccommodatie De Hullen woont. Een beter symbool van kracht en hoop is er niet te vinden.

Zoals elk jaar begint de zoektocht naar een geschikte kerstengel met een ballonnetje dat opgelaten wordt en een plannetje dat zomaar vorm krijgt. Zonder twijfel staat fotograaf Alfred Oosterman weer paraat om de foto te maken en sluit visagiste Henriëtte Brink zich aan om van de engel een plaatje te maken. Het idee om dit keer een Oekraïense te verrassen met deze speciale plek werd door beiden omarmd. Eén ding stond voor ons allen buiten kijf: we willen dat ze er ook echt wat aan heeft. Een belletje naar Jeroen Bezu van Joy House of Brands in Roden volgt; mag onze Kerstengel bij hem shoppen om in een prachtige outfit op de foto te komen én mag ze deze outfit dit jaar houden? ‘Geen probleem, gaan we regelen!’ Nog één berichtje naar Marieke van Wieren volgt. Zij verzorgt samen met haar man Paul sinds afgelopen maart de opvang van Oekraïense vluchtelingen in hun groepsaccommodatie De Hullen. ‘Ik heb een perfect model voor jullie’, stuurt ze en daar is Hanna.

Het duurt nog een paar weken voor we Hanna dan in het echt ontmoeten. Hanna Sokolova vluchtte in mei van dit jaar vanuit Oekraïne. Ze kwam in Roden terecht en probeert inmiddels zo goed en zo kwaad als dat gaat een leven hier op te bouwen. Op een donderdagmiddag stapt ze wat schuchter bij Joy binnen. Gelukkig zijn daar verkoopsters Margriet en Emma die haar met de aangedragen setjes al snel wat los krijgen. Marieke is ook mee en duidelijk de steunpilaar waar Hanna bij tijden even behoefte aan heeft. De taalbarrière is een dingetje: Hanna spreekt amper Engels en nog minder Nederlands. Ze communiceert veel via de app ‘Say Hi’ die, niet feilloos maar goed genoeg, Nederlands omzet in Oekraïens en vice versa. Er is even verwarring als ze kleren mag uitzoeken, want een engel moet die niet in het wit? Maar Hanna krijgt de vrije hand en na een eerste outfit die haar niet per se flatteert, komen Margriet en Emma met een kort leren broekje waar ze duidelijk weg van is. Taal blijkt dan alweer totaal overbodig, de ogen van Hanna spreken boekdelen als ze zichzelf glunderend bekijkt.

Terwijl Hanna het pashokje in en uit gaat, vertelt Marieke over het jaar wat er achter haar ligt. Begin maart kwamen de eerste Oekraïense vluchtelingen aan in Roden en in mei besloten zij en haar man Paul hun hele groepsaccommodatie beschikbaar te stellen voor de opvang. Inmiddels is het bijna niet meer voor te stellen dat zij een leven zonder deze grote nieuwe familie zouden leiden. ‘We zijn echt één grote familie samen. Als het ooit weer goed komt in Oekraïne en iedereen terug zou gaan, dan hebben we er meerdere vakantieadresjes bij’, lacht ze. De opvang loopt officieel tot 1 maart van volgend jaar. ‘Ik ga er stiekem wel vanuit dat het dan nog verlengd wordt’, denkt Marieke. De afgelopen periode heeft een grote impact gehad op het leven van de Van Wieren’s. ‘Als alles voorbij is, mogen we wel uitkijken, dat we dan niet in een groot gat vallen en dat alles dan wel goed een plekje krijgt. Ik heb foto’s en video’s gezien, daar word je koud van.’

Hanna slaagt naar volle tevredenheid in de ruime collectie van Joy. Vol ongeloof hoort ze aan dat ze deze kleren écht mag houden. Of ze blij is, proberen we met handen en voeten te vragen en haar gezicht straalt van oor tot oor. De zenuwen zijn nog altijd groot, de spanning straalt ook van het gezicht af. Lastig blijft de taal, terwijl iedereen praat over de schrijnende situatie in Hanna’s thuisland, kan zij er niks aan toevoegen.

‘Magic’

Het is tijd om koers te zetten richting Peize, waar de fotostudio van Alfred Oosterman gevestigd is. Marieke wordt afgewisseld door haar man Paul, zodat zij naar huis kan snellen om de eerste rijles van haar oudste dochter vast te leggen. Paul heeft net hun jongste zoon ergens onder de pannen gebracht en komt uit een korte slaap, omdat hij ’s nachts al vanaf een uurtje of één in de weer was voor de ontbijtservice die ze ook nog runnen. Zes kinderen, tientallen Oekraïense vluchtelingen en een bedrijf te runnen; Marieke en Paul hebben rustigere tijden gekend. Onder het genot van koffie en thee is er gelegenheid om – via de vertaal app – Hanna wat beter te leren kennen.

Achter de stralende lach die ze bezit en zeker regelmatig laat zien, zit een hoop verdriet. Hanna vluchtte in mei uit Marioepol met haar vriend met wie ze destijds niet meer samen was. De liefde bloeide na een knipperlichtrelatie hier in Nederland toch weer op en lijkt nu toekomstbestendig. In Marioepol werkte Hanna in het ziekenhuis als verpleegster op de dialyseafdeling. Ze heeft naast verpleegkunde ook papieren voor fysiotherapie en werkte een jaar met kinderen op een school in dit vak. Hoewel ze zelf veilig is en ver weg van alle ellende in haar thuisland, laat de oorlog haar niet los. Ze moest haar oma en vader en moeder achterlaten in de zwaarbevochten stad. ‘Oma is 94’, vertelt Hanna. ‘Mijn moeder kon haar niet verlaten en mijn vader bleef dus ook’.

Het blijft pijnlijk duidelijk hoe groot de rol van taal in het leven is. Voor Hanna is het een erg spannende middag, ook omdat ze maar moeilijk meekrijgt wat er om haar heen wordt besproken. Als visagiste Henriette er ook is en we graag willen dat de coltrui die ze aan heeft plaatsmaakt voor een andere outfit, worden de ogen van Hanna groot. ‘Wat?’ Tja, hoe leg je uit dat je wil ze dat haar kleren uitdoet, maar dat ze natuurlijk niet in haar ondergoed hoeft te zitten. Henriette, die naast visagiste ook werkt op de neonatologie-afdeling in het ziekenhuis, is inmiddels wel bekend met de vertaalapp. ‘Ik tref op de afdeling ook wel eens Oekraïense ouders. Dit werkt goed, maar we moeten het bij korte zinnen houden’, zegt ze kordaat.

Terwijl de potjes van Henriette open gaan en zij rustig aan haar werkzaamheden begint, vertelt ook Paul dat het leven van zijn gezin nogal op zijn kop gezet is. ‘Normaal zouden we in mei en juni heel veel schoolreisjes ontvangen. Het is nogal een verschil of je een schoolmeester moet uitleggen hoe hij met de groep op de fiets bij het Leekstermeer moet komen of dat je een Oekraïner moet vertellen hoe Nederland werkt. In het begin wist niemand precies hoe het allemaal moest; instanties kwamen ook in een nieuwe situatie. En dat terwijl wij ontzettend veel vragen hadden.’

Vele vluchtelingen proberen zo goed en zo kwaad hun leven op te bouwen. ‘De jeugd zit op school en veel volwassenen hebben werk.’ Zo werkt de vriend van Hanna, Anton Oshurkevic, naar volle tevredenheid bij autobedrijf Liewes in Roden. Zijn Nederlands maakt hierdoor ook sprongen. ‘Hij zong zelfs een Nederlands Sinterklaasliedje laatst’, lacht Paul. Hij vermoedt dat de meeste Oekraïners hier een leven op gaan bouwen. ‘Er ligt daar ook zoveel plat, hoeveel jaren ben je wel niet verder voor het weer een beetje opgebouwd is?’, bedenkt hij somber.

Henriette is ondertussen bij het haar van Hanna aanbelandt. Met handen en voeten komen we erachter dat Hanna het liefste krullen en ‘big hair’ wil. Geen punt; de ‘magic’ van Henriette kent geen grenzen. En dan is het eindelijk aan Alfred om het perfecte plaatje te creëren. Er branden de hele middag al witte kaarsen die een fantastische setting maken om een foto te schieten die recht doet aan wat Hanna heeft meegemaakt. Poseren is overigens geen punt voor haar; ook zonder goede kennis van de taal doet ze dit perfect. Wanneer het klaar is, hangt een enthousiaste Marieke aan de lijn bij Paul die haar nieuwsgierigheid niet meer kan bedwingen. Via beeldbellen bewondert ze sprakeloos hoe prachtig Hanna eruitziet. Zelf straalt Hanna ook zoals we haar de hele middag niet hebben gezien. ‘Ik dacht dat ik totaal niet goed op foto’s zou staan’, laat ze de app vertalen. Nog één keer checkt ze ongelovig of ze de tas vol kleren echt mag houden. De knuffel die ze iedereen vervolgens geeft, is warm en krachtig. ‘Gelukkig zien we regelmatig ook het plezier weer’, vertelt Paul nog. ‘Wat ontzettend fijn dat ze ook even haar zinnen kan verzetten. Ze is echt nog heel veel met de situatie in Oekraïne bezig. Zo mooi dat ze ook even afleiding heeft.’ Daar sluiten we ons allemaal graag bij aan. Kracht, hoop, licht in een moeilijke tijd; dat waren de doelen voor de shoot dit jaar. Allemaal afgevinkt. Op naar een nieuw jaar. Hopelijk eentje met vrede voor Oekraïne.