‘Hoe het Roderveld in Nieuw Roden veranderde’
Gemeente Noordenveld
RODEN – Geert Willems is de luis in de pels van politiek Noordenveld. Hij bezoekt vrijwel elke politieke bijeenkomst en vormt zich vervolgens een eigen mening.
Wat zegt een naam...
Dat wat we een roos noemen
Zou bij iedere andere naam
Net zo lekker geuren...
Shakespeare in dit fragment uit Romeo en Julia had makkelijk praten. Er zijn veel dingen, zaken en mensen die veranderen van naam. Ook dan gebeurt er ogenschijnlijk niets. Dat zal het gemeentebestuur van Roden van Roden in 1926 gedacht hebben toen die hardnekkige “Raadsheer” Andries Turksema vroeg wanneer de ingezetenen van Roderveld nu eindelijk duidelijkheid verkregen, om die naam te veranderen in het door hun gewenste Nieuw-Roden. Andries Turksema droeg niet voor niets de naam Raadsheer. Hij had als raadslid voor de SDAP een enorm gezag bij de veelal in plaggehutten wonende Ronervelders... Of Veldsters, zoals ze door de Roners werden genoemd. Dat klonk vaak wat denigrerend. En was het ook. Mensen uit plaggehutten, daar keek menigeen op neer. Ze werden vaak beschuldigd van drankmisbruik, criminaliteit en luiheid. Maar na 100 jaar van bewoning was er een en ander veranderd. Het veld, voorheen alleen heide en daaronder wat turf was ontgonnen door de bewoners en in cultuur gebracht. Waar eens alleen heide groeide was nu, gras, koren en andere gewassen. Veel hutten waren veranderd in stenen huizen. Vandaar dat de Veldsters er nu Nieuw-Roden van wilden maken. Dat ging zo maar niet. Het gemeentebestuur en de Raad van Roden gingen erover...
Nuttig te zien hoe B en W en raad met deze heikele kwestie omgingen. Of er veel verschil is met de huidige Raad van Noordenveld...
Aanvankelijk werd Turksema tot geduld gemaand. Zodra, zei B en W bij monde van burgemeester Gerard van Wageningen het ontwerp-gemeentewapen klaar was(..) Dit duurde nogal even, net als de beslissing over de dorpsnaamverandering. Op 20-7-1928 kwam dit in de Raad aan de orde. Er kwamen twee geleerde heren naar de Raad van Roden. Die hadden opdracht met een naamsverandering te komen. Het waren een archivaris uit Groningen, dr Poelman en een bibliothecaris. De laatste heette dr. Geert A. Wumkes. Hij kende Roden, want was er dik 25 jaar geleden al eens een ietwat excentrieke predikant geweest. Hij was een Friese Nationalist. Hij had de bijbel in het Fries vertaald... Hij kwam met het voorstel om de naam Roderveld nauwelijks te veranderen. Alleen een e moest worden toegevoegd. Net als bij Roderwolde, Zuid- en Westervelde klonk dat zeer welluidend en deed dat niet aan heideveld denken... Alleen Turksema en zijn partijgenoot Hendrik Hagenauw hielden de poot stijf. De rest van de Raadsleden ging enthousiast mee in de geleerde suggestie... het Raadslid Roel Deodatus, toen nog vrijzinnig liberaal ging zelf zover de ingezetenen van Roderveld toe te voegen: “Het Roderveld een slechte naam? Niet de naam geeft een goeden of slechten indruk, maar wel de houding van de ingezetenen...” Deodatus had niet door, dat hij daarmee juist de vooroordelen bevestigde. Algemeen was men van mening, dat de beslissing nog maar eens moest worden uitgesteld. De knopen werden doorgehakt op 14 sept 1928. B en W taxeerden de stemming onvoldoende. Zij begonnen door te verklaren dat zij het bezwaar tegen de naam Nieuw Roden handhaafden. Het door Wumkes voorgestelde Rodervelde kreeg de voorkeur. Nadat Raadsheer Andries Turksema was gaan staan... zijn borst en fraaie witte baard naar voren stak en sprak : “Wie zou er schade of last kunnen hebben van de naam Nieuw-Roden? Waarom niet toegeven aan het verlangen der ingezetenen...? Die zullen niet rusten voor hetgeen zij vragen is verkregen!”
Dat gaf de doorslag... Deze indrukwekkende eenvoudige en logische woorden maakten indruk. De hele raad ging om. Zelfs Deodatus en het voltallige college van B en W.
Ja die Andries Turksema dat was er ene. Hij woonde aan de Terheilsterweg 43 ter hoogte van de Korte Wijk. Hij dreef daar een winkel aan huis in kruidenierswaren... Met zijn fraaie volle baard en regelmatige trekken deed hij denken aan Domela Nieuwenhuis, de legendarische anarchisten leider.
Er zijn overeenkomsten met zoals het toen ging. Het huidige college en raad van Noordenveld hebben ook vaak de neiging bij omstreden zaken externe deskundigheid in te huren. Vaak met kwalitatief hetzelfde magere resultaat als destijds. Echter... zelden laten college en raad zo makkelijk adviezen voor wat ze zijn... te mager. Toen niet. Maar er moest wel iemand met het charisma van een Andries Turksema aan te pas koken om college en raad om te krijgen. De gegevens hierover zijn voor iedereen zichtbaar in het gemeentearchief. Verder is er de interessante facebooksite “Geschiedenis van Roderveld” van mijn collega onderzoeker Froukje Ekelmans-Pater. Ook daar kunt u zien, waarom de voormalige Ronerveldsters nu Nieuw-Roners zijn. Dr Wubben kreeg als goedmakertje de opdracht een nieuw gemeente wapen te ontwerpen. Dat werd het befaamde wapen met de 5 denneboompjes en spade en bijl gekruist. In 1929 werd dat door de kroon goedgekeurd. Tot de herindeling in 1998. Roden werd tien opgenomen in Noordenveld. De Westeindigersteeg veranderde na verharding in Nieuweweg en na de Maatlanden in Roderweg. Wat zegt een naam nog? Alles verandert... de mensen, die toen leefden zouden verbaasd opkijken als ze in deze tijd zouden belanden.
Wat zegt een naam...
Dat wat we een roos noemen
Zou bij iedere andere naam
Net zo lekker geuren...
Shakespeare in dit fragment uit Romeo en Julia had makkelijk praten. Er zijn veel dingen, zaken en mensen die veranderen van naam. Ook dan gebeurt er ogenschijnlijk niets. Dat zal het gemeentebestuur van Roden van Roden in 1926 gedacht hebben toen die hardnekkige “Raadsheer” Andries Turksema vroeg wanneer de ingezetenen van Roderveld nu eindelijk duidelijkheid verkregen, om die naam te veranderen in het door hun gewenste Nieuw-Roden. Andries Turksema droeg niet voor niets de naam Raadsheer. Hij had als raadslid voor de SDAP een enorm gezag bij de veelal in plaggehutten wonende Ronervelders... Of Veldsters, zoals ze door de Roners werden genoemd. Dat klonk vaak wat denigrerend. En was het ook. Mensen uit plaggehutten, daar keek menigeen op neer. Ze werden vaak beschuldigd van drankmisbruik, criminaliteit en luiheid. Maar na 100 jaar van bewoning was er een en ander veranderd. Het veld, voorheen alleen heide en daaronder wat turf was ontgonnen door de bewoners en in cultuur gebracht. Waar eens alleen heide groeide was nu, gras, koren en andere gewassen. Veel hutten waren veranderd in stenen huizen. Vandaar dat de Veldsters er nu Nieuw-Roden van wilden maken. Dat ging zo maar niet. Het gemeentebestuur en de Raad van Roden gingen erover...
Nuttig te zien hoe B en W en raad met deze heikele kwestie omgingen. Of er veel verschil is met de huidige Raad van Noordenveld...
Aanvankelijk werd Turksema tot geduld gemaand. Zodra, zei B en W bij monde van burgemeester Gerard van Wageningen het ontwerp-gemeentewapen klaar was(..) Dit duurde nogal even, net als de beslissing over de dorpsnaamverandering. Op 20-7-1928 kwam dit in de Raad aan de orde. Er kwamen twee geleerde heren naar de Raad van Roden. Die hadden opdracht met een naamsverandering te komen. Het waren een archivaris uit Groningen, dr Poelman en een bibliothecaris. De laatste heette dr. Geert A. Wumkes. Hij kende Roden, want was er dik 25 jaar geleden al eens een ietwat excentrieke predikant geweest. Hij was een Friese Nationalist. Hij had de bijbel in het Fries vertaald... Hij kwam met het voorstel om de naam Roderveld nauwelijks te veranderen. Alleen een e moest worden toegevoegd. Net als bij Roderwolde, Zuid- en Westervelde klonk dat zeer welluidend en deed dat niet aan heideveld denken... Alleen Turksema en zijn partijgenoot Hendrik Hagenauw hielden de poot stijf. De rest van de Raadsleden ging enthousiast mee in de geleerde suggestie... het Raadslid Roel Deodatus, toen nog vrijzinnig liberaal ging zelf zover de ingezetenen van Roderveld toe te voegen: “Het Roderveld een slechte naam? Niet de naam geeft een goeden of slechten indruk, maar wel de houding van de ingezetenen...” Deodatus had niet door, dat hij daarmee juist de vooroordelen bevestigde. Algemeen was men van mening, dat de beslissing nog maar eens moest worden uitgesteld. De knopen werden doorgehakt op 14 sept 1928. B en W taxeerden de stemming onvoldoende. Zij begonnen door te verklaren dat zij het bezwaar tegen de naam Nieuw Roden handhaafden. Het door Wumkes voorgestelde Rodervelde kreeg de voorkeur. Nadat Raadsheer Andries Turksema was gaan staan... zijn borst en fraaie witte baard naar voren stak en sprak : “Wie zou er schade of last kunnen hebben van de naam Nieuw-Roden? Waarom niet toegeven aan het verlangen der ingezetenen...? Die zullen niet rusten voor hetgeen zij vragen is verkregen!”
Dat gaf de doorslag... Deze indrukwekkende eenvoudige en logische woorden maakten indruk. De hele raad ging om. Zelfs Deodatus en het voltallige college van B en W.
Ja die Andries Turksema dat was er ene. Hij woonde aan de Terheilsterweg 43 ter hoogte van de Korte Wijk. Hij dreef daar een winkel aan huis in kruidenierswaren... Met zijn fraaie volle baard en regelmatige trekken deed hij denken aan Domela Nieuwenhuis, de legendarische anarchisten leider.
Er zijn overeenkomsten met zoals het toen ging. Het huidige college en raad van Noordenveld hebben ook vaak de neiging bij omstreden zaken externe deskundigheid in te huren. Vaak met kwalitatief hetzelfde magere resultaat als destijds. Echter... zelden laten college en raad zo makkelijk adviezen voor wat ze zijn... te mager. Toen niet. Maar er moest wel iemand met het charisma van een Andries Turksema aan te pas koken om college en raad om te krijgen. De gegevens hierover zijn voor iedereen zichtbaar in het gemeentearchief. Verder is er de interessante facebooksite “Geschiedenis van Roderveld” van mijn collega onderzoeker Froukje Ekelmans-Pater. Ook daar kunt u zien, waarom de voormalige Ronerveldsters nu Nieuw-Roners zijn. Dr Wubben kreeg als goedmakertje de opdracht een nieuw gemeente wapen te ontwerpen. Dat werd het befaamde wapen met de 5 denneboompjes en spade en bijl gekruist. In 1929 werd dat door de kroon goedgekeurd. Tot de herindeling in 1998. Roden werd tien opgenomen in Noordenveld. De Westeindigersteeg veranderde na verharding in Nieuweweg en na de Maatlanden in Roderweg. Wat zegt een naam nog? Alles verandert... de mensen, die toen leefden zouden verbaasd opkijken als ze in deze tijd zouden belanden.
