‘Ik houd van mensen en informatie, die twee dingen bij elkaar brengen vind ik fantastisch’

Afbeelding
actueel

Daan Nijman geniet van rust, moestuinen en achteroverleunen


PEIZE – Alsof je op een of ander pittoresk plekje in een Franse provincie bent beland. Verscholen tussen de landerijen van Peize lonken de courgette- en aardbeienplanten vanuit de moestuinbakken naar de zon. Hobby van boekoloog Daan Nijman. Een hobby waarvoor hij nu eindelijk tijd heeft. Twintig jaar lang had hij zijn eigen boekhandel in Roden, daarvoor een lange carrière als bibliothecaris in deze gemeente en daarbuiten. Op 31 december van vorig jaar deed hij zijn gelijknamige zaak over aan zijn opvolger. Nu mag –ie achteroverleunen. En dat is niet hetzelfde als nietsdoen, zegt hij. De Krant sprak Daan op zijn landgoed aan de Scharenhulsedijk.


Het stulpje dat Daan Nijman samen bewoont met partner Elly Hidding stamt uit 1885. De fraaie, wisselend gekleurde tegels uit begin 1900. Het uitzicht vanaf de woonkamer over de tuin en landerijen is idyllisch. Getrouwd is Daan niet met de moeder van zijn zonen Abel en Tobias. Het is er simpelweg nooit van gekomen, zegt Daan terwijl hij de redacteur een kop koffie met opgeklopte melk voorschotelt. In de woonkamer is anderhalve wand compleet bedekt met –hoe kan het ook anders- een boekenkast die tot aan het plafond reikt. “Gemaakt van afvalhout waarvan de VOC-schepen zijn nagemaakt.”


Albertus


Terug naar het begin. Eenentwintig was Daan, toen hij Nederlands studeerde aan de lerarenopleiding. Daarnaast werkte hij als bejaardenverzorger en als verkoper in een kinderboekenzaak in Groningen. “Dat was mijn eerste kennismaking met boeken. Ik liep daar binnen en vroeg of ze misschien een baantje voor me hadden. Ik ben opgevoed met lezen. Boeken fascineerden me. Nog steeds trouwens. Ik kon meteen aan de slag. Een geweldige tijd. Later deed ik de Bibliotheek Academy, een opleiding van vier jaar. Twee dagen naar school, drie dagen werken. Mijn baantje als bejaardenverzorger zegde ik op en ging twee dagen in de bibliotheek aan de slag en een dag in de winkel. Per jaar kreeg je een andere bibliotheek. Je deed alles. Je werd geacht het vak van onder tot boven te beheersen. Ik was ook actief bij Albertus, de studentenvereniging. Je had kroegtijgers en alto’s. Bij die laatste groep hoorde ik. Had lang haar en een tuinbroek.”


Een periode die Daan heeft gevormd voor zijn latere leven. “De afdeling leeszaal, een afdeling met bier en boeken, daar zat ik.  Ook was ik technisch voorzitter van de ledenvergadering. Moest een vergadering voorzitten voor 156 mensen. Vindicat in het klein. Na een brand kregen we honderdduizend gulden van de Katholieke Noden, op een ponskaartje. Moest ik als jongen van 21 honderdduizend gulden overmaken.” Dan: “Bij Albertus heb ik Elly ontmoet. We kregen een relatie  en zijn nooit meer bij elkaar weggeweest. Ook met een aantal vrienden uit die periode gaan we nog steeds om.”


Mensen en informatie


Eenmaal klaar met de Bibliotheek Academy en het diploma op zak begon het solliciteren. “De spoeling was dun. Ik ging aan de slag als bibliothecaris in Vledder, in de kleinste bibliotheek van Drenthe. Daarna volgde Norg, later Roden. Een geweldig vak. Ik houd van mensen en informatie. Eerlijk: ik ben goed in het vinden van informatie. Mensen die bij de bibliotheek komen zijn op zoek naar informatie. Die twee dingen bij elkaar brengen, dat vind ik fantastisch. Ik heb altijd geprobeerd om die informatie zo toegankelijk mogelijk te maken. Een systeem bedenken zodat klanten vinden wat ze nodig hebben. Van iets heel kleins als een prentenboek tot wetenschappelijk werk”, vertelt Daan die altijd parttime heeft gewerkt: 28 uur per week, meer niet. “Bewust. Ik deed een deel van de huishouding en de opvoeding van de kinderen. Je maakt beperkt carrière, dat weet je.  Toch zou ik het zo weer doen. Toen ze elf, twaalf jaar oud waren ben ik om me heen gaan kijken.”


Een telefoontje van Liesbeth (Holtrop, red.), medewerker van boekenzaak ‘La Lettre’ in Roden, zorgde voor een omslag in het leven van Daan Nijman. La Lettre stond te koop, of het iets voor Daan was, vroeg zij zich af. “Ik kende Liesbeth van de bridge. Ze vertelde me dat de eigenaar, Koops,  wilde stoppen. De Huro was net dicht. Failliet verklaard. Ik overlegde met Elly: Wat doe ik? Ga ik er achteraan? Ergens in augustus 1998 was het. We besloten de haalbaarheid te onderzoeken. Papieren had ik niet, die wilden ze me tijdelijk verlenen op basis van mijn opleiding en ervaring. Toen ook de financiën rond waren en thuis alles geregeld was, waagde ik de stap en nam ontslag bij de bibliotheek. Op 1 januari 1999 had ik mijn eigen boekenzaak. ’s Nachts stonden we alle boeken te tellen, zaterdag 2 januari om 11:00 waren we open. Gigantisch druk was het. Een compleet nieuwe ervaring.”


Blind paard


Daan bestierde de pijpenlade aan de Albertsbaan samen met Liesbeth en Carla (Carla overleed later aan de gevolgen van kanker, red.). “Ik ging er als een blind paard in. Vanuit dezelfde filosofie als ik op de bibliotheek hanteerde: de behoefte van de klant staat centraal. Je bent een boekhandel van het dorp. We stegen het eerste jaar 49 procent. Het werd voller en voller, drukker en drukker. In korte tijd hebben we een mooi bedrijf neergezet.” Dan: “Ik heb me iets verkeken op de impact die het op me gehad heeft. Ik raakte de balans een beetje kwijt tussen werk en privé. Daar moet je niet dramatisch over doen, maar achteraf gezien had ik het liever samen met iemand gedaan. Gedeelde verantwoordelijkheid.”


Vier jaar later verkaste de boekenzaak naar de Heerestraat, aan het uiteinde van Winkelcentrum de Molenhof, tegenover supermarkt Jumbo. “Daar kwam een plek vrij van 500 vierkante meter. Onze winkel was 100 vierkante meter. Samen met Prokan zijn we begonnen: wij 300, zij 200. Zaterdag zijn we gestart met de verhuizing. Dat ging in ongelofelijk snel tempo. Vrachtwagens vol rijdende boekenkasten. Maandag en dinsdag waren we dicht, woensdag open. Geweldig, wát een ruimte. Dat hebben we best goed gedaan, we hadden weinig middelen.” Wanneer we Daan vragen naar hoogtepunten in zijn carrière was de verhuizing er zéker een, zegt hij. “Vlak daarna kwam er nog één: de Ondernemersprijs. Als beloning voor het harde werken.” Het lijstje hoogtepunten is overigens een aardig lange: de Harry Potter-feesten, de nominatie voor de Hersenbokaal, een prijs voor bedrijven die mensen in dienst hebben met niet aangeboren hersenletsel, en tot twee keer toe behoorde Boekhandel Daan Nijman bij de top 5 ‘Beste boekenverkopers van Nederland’. Verder zat Daan in de jury voor de Streektaalprijs en in de jury voor de Gouden strop, een prijs voor de beste Nederlandse thriller. “Sonja Barend was juryvoorzitter, de uitslag werd bij de Tv-show van Ivo Niehe bekend gemaakt. Zoiets vergeet je nooit weer”, zegt Daan die tot slot zijn fameuze boekenleggers tot hoogtepunt benoemt. “Lokale kunstenaars en dichters schreven teksten en illustreerden onze boekenleggers. Daar zaten ook bekende Nederlandse schrijvers tussen. Een klant heeft een boekwerkje van gemaakt van alle exemplaren, die heb ik van haar gekregen.”


Onvermijdelijk zijn ook dieptepunten. Daan is er open over. “Het overlijden van Carla. Ik wist dat ze ongeneselijk ziek was. Uitgezaaide kanker. We hebben de winkel dicht gedaan op de dag van haar afscheid. Het heeft veel impact gehad.” Daan staat op, loopt naar de boekenkast en pakt er een witte doos uit. In die doos zit een boek. “De Chagall bijbel. Carla had een christelijke achtergrond. Zelf heb ik niets met het geloof, ben de grootste atheïst, maar het is een prachtig boek met schitterende illustraties.”  Voorin het boek zit een briefje. Een dankbetuiging, geschreven door Carla’s echtgenoot. De woorden zeggen veel over de oud-boekverkoper. ‘Dat ze zich nooit ziek heeft moeten melden maakte op haar de meeste indruk’, staat er. En: ‘Bij jou kon Carla zijn zoals ze was.’ “Mooi hè? Geen woord over het geloof. Er was veel respect over en weer.”


Een ander dieptepunt noemt  Daan de  economische crisis van 2008/2009. “Tegelijkertijd kwam internet sterk op. Een zware periode. We kozen voor verbreding. Met wisselend succes. Ons assortiment hebben we uitgebreid met puzzels en spellen, we investeerden in een goede website en organiseerden lezingen en workshops. Allemaal goede stappen. Ook zijn we webshops begonnen op het gebied van psychologische boeken en verkochten wetenschappelijke boeken op congressen. Dat heeft ons niet het succes gebracht wat we voor ogen hadden. Femke (Liemburg, red.) werkte inmiddels in de zaak. We bespraken veel samen. Zij had ambitie. Dit was dé kans om iets samen te doen. Ze nam een deel van de zaak over. Dat is heel goed bevallen. Samen konden we de zaak uitbouwen. Zo zijn we een winkel in het UMCG gestart. Dat is een goede zet geweest. We hebben een leuke klantenkring opgebouwd. Driekwart jaar geleden hebben we besloten dat Femke de dagelijkse leiding op zich neemt en ik meer op de achtergrond aanwezig ben. Inmiddels werkte ik ook voor twee kleine uitgevers voor wie op pad moet.”


Aanvankelijk was het de bedoeling om de zaak per 31 december 2020 volledig over te dragen.  Samen besloten ze dat het beter was om dat eerder te doen. Op 31 december 2019 droeg Daan de laatste aandelen over aan zijn opvolger. “Het was er tijd voor. Dat voelden we beide zo aan. En prima zo. Ik werk als ZZP’er een avond in de week voor Femke. Op donderdagavond sta ik in de winkel. Ik blijf betrokken. Het is even wennen dat ik niet meer eindverantwoordelijk ben. Dat moet ik even van me afschudden. Ik moet een nieuwe balans zien te vinden. Nu geniet ik van de rust. Vermaak met me klussen, het huishouden en moestuinen. Ik ben best moe merk ik. Heb 22 jaar hard gewerkt. De rek die je hebt om te herstellen naar mate je ouder wordt, wordt minder. Bij mij wel in elk geval. Maar ik ben 63, ga nog wel even door. Er komt zeker wel iets op mijn pad. Het werk voor de uitgevers gaat door en ik blijf betrokken bij activiteiten. De Vasalisavond is daar een voorbeeld van. Dat wordt een nieuw project rondom de geboortedag van Vasalis. Vorig jaar zijn we daarmee gestart. We zoeken naar dichters of schrijvers die zich laten inspireren door Vasalis of mensen die een ontmoeting met haar hebben gehad en daarover willen vertellen. De avond wordt samengevat in een boekje.” Ook is het organiseren van een concert niet ondenkbaar. Zoals Daan dat op de laatste avond van het twintigjarig bestaan van de boekhandel in de Winsinghhof deed. “Met Jan Brokken en Carla Biermasz, beide geïnspireerd door Chopin. Een fantastische afsluiter was het. De dingen waaraan ik me verbindt doe ik serieus. Van vrijblijvendheid houd ik niet. Wel doe ik het op een lager tempo, ga meer achterover leunen. En dat is niet hetzelfde als niets doen.”

UIT DE KRANT