Kans op meer en zwaardere aardbevingen straks (veel) groter?

|
| Foto: |
actueel

Normen UGS Norg mogen worden verruimd

NORG – Gasopslag Langelo, of beter Underground Gas Supply Norg, blijft de gemoederen maar bezig houden. Al tijden wordt er gesoebat over de mogelijke kans op aardbevingen. Mensen weten zeker dat de scheuren in hun huizen (met name in Steenbergen) veroorzaakt worden door ‘Langelo’. Niemand die het echter zeker weet. Er is geen jurisprudentie namelijk. Volgens insiders of zij die menen dat te zijn zal de kans op meer en zwaardere aardbevingen de komende periode zeker wel stijgen. Dat komt omdat de NAM van minister Henk Kamp toestemming heeft gekregen grotere drukverschillen toe te passen. De NAM had dit verzoek ingediend bij het Ministerie van Economische Zaken. De NAM is grotere drukverschillen nodig om de toegestane hoeveelheid van zeven miljard kuub gas in Langelo te kunnen gebruiken. Die maximale hoeveelheid werd tot nu toe niet uit de grond gehaald, straks zal dat waarschijnlijk dus wel het geval zijn.

UGS Norg dus, de meeste mensen kennen die naam vooral vanwege de gele bordjes langs de verschillende wegen richting Norg en Langelo. De functie van Langelo? Als het in de winter gaat vriezen, draait iedereen tegelijk de thermostaat wat hoger. Bovendien wordt meer heet water gebruikt. Op zulke momenten komt er niet genoeg gas uit de kleine gasvelden en het Groningen-gasveld om aan die zogenaamde piekvraag te voldoen. Daarom wordt in Langelo (en ook in Grijpskerk) gas ondergronds opgevangen in lege velden. Dat gebeurt zomers, want dan wordt er minder gas verbruikt dan gemiddeld. Ook als de gasproductie om een andere reden uitvalt, kan de NAM gas leveren uit de gasopslagen.

De capaciteit van Norg moest uitgebreid worden. Het Groningen-gasveld raakt steeds leger. Is er sprake van een piekvraag, haalt de NAM eerst gas uit de kleine velden en uit het grote Groningen-gasveld. Omdat dit veld steeds minder kan leveren, moet de gasopslag Norg steeds vaker bijspringen. Het gas uit het Groningen-gasveld en de gasopslag hebben dezelfde samenstelling dat geschikt is voor gebruik in huishoudens. Het gas in Grijpskerk daarentegen is meer geschikt voor industrie door de hogere calorische waarde. Critici – of kenners- hebben het vaak over druk in relatie tot de kans op aardbevingen. Voor de duidelijkheid. Onder de grond is ook druk, zoals we bovengronds hoge luchtdruk (mooi weer) en lage luchtdruk (regen en storm) kennen. Op drie kilometer diepte, waar aardgas zit, is de druk vele malen hoger dan de luchtdruk. Ook in Norg. Toen de NAM daar gas begon te winnen, was de druk ongeveer 300 Bar. Gaswinning betekent dat de druk daalt en dat kan ondergrondse verstoringen geven. En die verstoringen kunnen zich uiten in aardbevingen. Kunnen inderdaad, want keihard bewijs is er eigenlijk niet. Het gasveld in Norg heeft een andere functie. Vanaf 1997 slaat de NAM er aardgas op: zomers gaat er gas in, in de winter wordt dit gas er uitgehaald. In 2004 mocht er nog maximaal drie miljard m3 gas worden opgeslagen, in 2007 werd dit verhoogd tot zeven miljard m3. Vorige maand liet de NAM aan minister Henk Kamp weten de geldende eisen (opgedragen in 2014) te streng te vinden.

Gasveld Norg bestaat min of meer uit vier compartimenten. Als het gas er in de zomer wordt in gepompt, stijgt de druk en die daalt in de winter als het er uit wordt gehaald. Er zijn wettelijke bepalingen voor de druk: maximaal 327 Bar en minimaal 235 Bar. De NAM wil nu voor het compartiment met het meeste gas een maximum van 247 Bar en een minimum van 225 Bar. Als dat niet mag, dan kan er veel minder gas opgeslagen worden of zoals de NAM zelf zegt ‘leidt dit tot een significante reductie van de mogelijke inzet van de ondergrondse gasopslag’. De wettelijke bepalingen zijn overigens opgelegd vanwege mogelijke aardbevingen. Volgens de NAM zijn er bij Norg twee aardbevingen geweest: in 1995 en in 1999. Het feit dat er volgens de NAM dus al zestien jaar geen bevingen zijn geweest, is het doorslaggevende feit om Kamp te vragen de drukverhoging en verlaging toe te staan.
Het feit dat er na 1999 geen aardbevingen zijn geweest, kan te maken hebben met wisselende drukken die ‘elastische deformatie’ veroorzaken. Dan worden spanningen als het ware opgevangen door het gesteende, zonder dat het gaat beven.

Naar aanleiding van de vraag van de NAM, boog de Technische Commissie Bodembeweging (Tcbb) zich ook over de kwestie. Ook deze commissie liet weten dat er over het gedrag van het veld onder de voorgenomen condities onvoldoende bekend is en de commissie zegt verder dat de jaarlijks te verwachten drukschommelingen zich in het verleden slechts één keer voorgedaan hebben. Ook is de commissie van mening dat het feit dat er zich toen geen seismische problemen hebben voorgedaan, geen garantie is dat dit in de toekomst ook niet zal gebeuren.

De Tcbb laat voorts weten dat de kans op aardbevingen groter is als er in korte tijd meer gas wordt verplaatst. In het verleden ging het immers om 3 miljard m3 en nu om 7 miljard m3. Dat er bij 3 miljard geen bevingen zijn geweest, wil uiteraard niet zeggen dat dit bij 7 miljard ook zo zal zijn. Die garantie kan niemand geven. Ook of de snelheid waarmee gas in en uit het veld stroomt en de mogelijke gevolgen kan geen zinnig woord gezegd worden. Daar wordt door deskundigen nog over gediscussieerd.

Veel vraagtekens dus. En toch gaf minister Kamp toestemming. Tegenstanders zeggen dat Kamp vanwege de ellende in de provincie Groningen het Groningen-veld wat wil ontzien. In dat geval is hij Gasveld Norg hard nodig. En dat ‘wij’ hier dan meer risico’s lopen (al dan niet), dat neemt de minister dan kennelijk maar op de koop toe. Conclusie: in de wereld van de gasvelden is niets zeker. Voor- en tegenstanders kunnen niet anders dan zich vasthouden aan beweringen en suggesties. Meer is er niet. Het is telkens maar weer afwachten. Niemand die weet wat er komt, al zal de toezegging van Kamp de mensen in dit gebied bepaald niet gerust stellen.

|

UIT DE KRANT