Kopzorgen, koppijn en woningnood
Regelmatig werd ik ’s ochtends gewekt door geroffel en gehak in de bomen vlak bij ons huis. Op dit moment vliegen pa en ma specht voortdurend met een snavel vol rupsen, meikevers en meer lekkers naar het nest met jonge spechten. Binnenkort vliegen de jongen uit en verlaat familie specht hun ‘huis’ om de wijde wereld te verkennen.
Sommige mensen volgen min of meer dit voorbeeld, maar de meesten niet. Onlangs sprak ik kennissen die hun huis verkochten om met een camper de wereld rond te trekken. De kinderen zijn het huis uit en de wijde wereld lokt. Een andere jonge collega deed hetzelfde maar koos voor een sabbatical en komt daarna terug om een ‘nestje’ te bouwen. De overgrote meerderheid is echter minder avontuurlijk en heeft een vaste verblijfplaats of wisselt hooguit een keer van huis, soms iets groter, soms iets kleiner.
Veel kinderen uit mijn vrienden en kennissenkring zijn net klaar of bijna klaar met hun studie. Ze hebben nog geen vaste baan maar wel studieschulden. Ze staan klaar om uit te vliegen maar kunnen geen huisje vinden. Voor afgestuurde starters is het op de woningmarkt moeilijk om een betaalbaar huisje te vinden, laat staan bouwen.
Daar heeft een specht geen last van, hij hakt zelf een woning. Geen kopzorgen dus, maar je zou denken dat hij wel koppijn moet krijgen van het hakken van een nieuwe woning. 20x per seconde hakt hij er lustig op los. Gelukkig is een spechtenschedel anders gebouwd dan die van mensen. De enorm lange tong van de specht loopt via een bijzondere route door zijn gehele kop. Voordat hij zijn kop tegen de boom hamert, spant hij deze tongspieren aan. Er ontstaat zo een soort ‘harnas’ dat de schedel en dus ook de hersenen beschermt. Dus maak je maar geen zorgen over koppijn bij een specht. Volgend jaar zoekt hij gewoon weer een nieuwe boom om in te hakken.
Ondertussen wordt bij overheden en projectontwikkelaars gesproken over ‘groene’ nieuwbouwplannen. Behoud, herstel of verbetering van biodiversiteit staat in elk nieuw plan. Vooral veel nieuwe huizen bouwen, dorpen en steden uitbreiden richting het groene buitengebied. Helaas vaak te koste van mooie natuur, bijzondere landschappen én de leefgebieden van veel planten en dieren.
Misschien kunnen wij iets leren van spechten? Zij hakken vooral ‘nieuwbouw’ in oude (dode) bomen. Oude spechtennesten worden hergebruikt door oa roeken, spreeuwen en boommarters. Voor woningbouw kan dat betekenen, eerst de oude en ongebruikte plekken in bestaande woonwijken en stedelijke omgeving vernieuwen. Er zijn bijvoorbeeld nogal wat leegstaande en soms verkrotte woningen, kantoor- en bedrijfspanden. Door de nieuwe thuiswerk cultuur neemt de behoefte aan kantoorruimte af. Misschien kunnen we in die panden kleine woonunits voor starters in maken? Of denk ik nu heel erg simpel?
Waren wij maar spechten. Dan hakten we elk voorjaar een nieuw nestje in een boom om deze aan het einde van het seizoen te verlaten. Volgend jaar beginnen we dan gewoon weer opnieuw met hakken, zonder koppijn en kopzorgen.
Andre Brasse juni 2021
