‘Mensen hingen huilend aan de telefoon, wanhopig en bang voor een nieuwe toeslagenaffaire’

NOORDENVELD – Nog steeds loopt het niet lekker bij de Belastingdienst. Vijfentwintig bijstandsgerechtigden uit Noordenveld kregen vorig jaar een brief op de mat met een nieuwe schatting van het inkomen. Om terugvordering te voorkomen diende het inkomen aangepast te worden in ‘Mijn Toeslagen’, zo luidde het dringende advies. Omdat de informatie niet klopte, trok één van die gedupeerden aan de bel bij de gemeente Noordenveld, verstrekker van de uitkering. Die nam contact op met de Belastingdienst. Het beroemde van het kastje naar de muurverhaal volgde. ‘Mensen hingen huilend aan de telefoon. Wanhopig en bang voor een nieuwe toeslagenaffaire. Het is schandalig dat de Belastingdienst die blunder op blunder heeft gemaakt de boel nog steeds niet voor elkaar heeft’, zegt wethouder Alex Wekema. De gemeente schreef een brandbrief aan het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de gang van zaken.

Belastingdienst blundert opnieuw: uitkeringen onterecht verhoogd

Het verhaal van Carla is schrijnend. Ze doet haar verhaal omdat ze vermoedt dat er meer mensen de dupe zijn van misstanden bij de Belastingdienst. Carla ontvangt een bijstandsuitkering van ongeveer 15.000 euro op jaarbasis. Dat inkomen zou over het jaar 2021 verhoogd zijn met 6200 euro, zo stond in de brief van augustus vorig jaar. ‘Ik heb direct gebeld met de Belastingdienst: hoe komen jullie aan die gegevens? Niemand die het me kon vertellen. Wel werd mij geadviseerd om het inkomen direct aan te passen in ‘Mijn Toeslagen’ om terugvordering van huur- en zorgtoeslag te voorkomen. Dat heb ik toen gedaan. Direct kreeg ik een bericht dat ik de huurtoeslag van 234 euro per maand over de laatste drie maanden terug moest betalen én dat ik geen huurtoeslag meer zou ontvangen. Toen heb ik contact gezocht met mijn inkomensconsulent bij de gemeente. Die heeft me heel erg geholpen.’

Contact Belastingdienst moeizaam

Wethouder Alex Wekema: ‘Onze medewerker van Sociale Zaken vond het een vreemd verhaal. Die is meteen in de systemen gaan kijken en concludeerde ook dat het nieuw geschatte inkomen niet klopte en nam contact op met de Belastingdienst. Dat verliep uiterst moeizaam. Medewerkers van de belastingtelefoon wisten van niets en ook de afdeling Toeslagenfraude kon geen sluitende uitleg geven. Het signaal over het hogere inkomen zou toch echt van de gemeente Noordenveld komen. In verband met de wet op de privacy kon geen verdere informatie worden verstrekt. Daarop heeft onze medewerker nog een keer samen met Carla gebeld. Opnieuw bleef uitleg uit.’ De afdeling Sociale Zaken van de gemeente Noordenveld vermoedde dat Carla niet de enige was die de brief had ontvangen en deed daarom een oproep aan alle bijstandsgerechtigden in de gemeente om zich te melden. Daarop kwamen nog eens 24 reacties van inwoners waarvan het inkomen tussen de 3000 en 6000 euro hoger is geschat dan de bijstandsnorm. ‘Maar het kunnen er nog wel veel meer zijn, dat weten we niet. Er is ook een groep mensen die slecht Nederlands leest of begrijpt.’

Bij het bellen naar de Belastingtelefoon werden bijstandsgerechtigden onbehoorlijk te woord gestaan, weet de wethouder. Moesten het doen met reacties als: maakt u zich hier druk om? En: als het niet klopt wordt het volgend jaar wel gecorrigeerd. ‘Onaanvaardbaar. Ze hebben geen idee hoe het is om van een minimum inkomen te moeten rondkomen.’

‘Verkeerde query’

De gemeente Noordenveld diende een klacht in bij de Belastingdienst. ‘Er zou waarschijnlijk een verkeerde query (een opdracht die je aan een database geeft om iets uit te voeren) zijn gebruikt, luidde de reactie. De bijstandsgerechtigden die de brief hebben ontvangen hoefden er niets mee te doen. Wel zouden alle mensen die het inkomen nog niet hebben aangepast gebeld worden door de Belastingdienst, vertelde een medewerker die de klacht onderzocht. Onze bijstandsgerechtigden konden niet uit die bellijst worden gehaald. Het is ronduit irritant wat hier gebeurt. De Belastingdienst had ook even contact met ons op kunnen nemen om de gegevens te verifiëren. Dat doen ze niet, maar sturen direct een brief. Dat lijkt nergens op. Zeker in een situatie waar er blunder op blunder is gemaakt. We hebben de gang van zaken met de Belastingdienst Toeslagen kenbaar gemaakt in een brief aan minister Koolmees van Sociale Zaken en Werkgelegenheid met het verzoek om de situatie Kamerbreed onder de aandacht te brengen en actie te ondernemen.’

Carla schrok zich rot van de brief. ‘Hoe dan? Dacht ik. Ik telde 12 keer mijn uitkering op, dat kwam niet eens in de buurt van die 21.000 euro. Ik zou mijn huurtoeslag kwijt zijn en de rekening voor gas en stroom is ook nog eens verhoogd van 140 naar 212 euro. Dat kan ik niet betalen. En het bizarre is dat niemand bij de Belastingdienst je kan helpen. Ook niet als je je BSN-nummer geeft. Dan hoor je dat je de brief links mag laten liggen maar vervolgens word je wel gebeld als je het inkomen niet hebt aangepast. Dan weten ze toch van elkaar niet waar ze mee bezig zijn? Dat is frustrerend. Er moet toch ergens een ‘stopknop’ zijn?’, zegt Carla die later, net als de andere gedupeerde Noordenvelders een excuusbrief ontving van de Belastingdienst. Carla’s situatie is inmiddels teruggedraaid en rechtgezet.

Wekema heeft er geen goed woord voorover. ‘Zo’n brief is intimiderend. Mensen schrikken: heb ik iets niet goed gedaan? We hebben mensen huilend aan de lijn gehad, niet weten wat ze moeten doen. Mensen die in tweestrijd zaten, bang waren voor een nieuwe toeslagenaffaire. De angst voor de Belastingdienst is groot: die ‘nietige burger’ tegen de machtige Belastingdienst. Het levert veel stress op. Mensen komen in de financiële problemen. Het enige pluspunt is de excuusbrief.’ Inwoners die ook in de problemen zijn gekomen door een foutief geschat inkomen van de Belastingdienst kunnen dat melden via soza@noordenveld.nl. ‘Ook als je een uitkering ontvangt van het UWV of SvB: meld je. Graag als onderwerp vermelden: Belastingdienst. Wij ondersteunen!’ (Carla is een fictieve naam. Ze wil niet met haar echte naam in de Krant.)