Misthoorn

Puur Natuur

Het was een tijdje geleden op één van de betere dagen die we hebben gehad dat ik werd gebeld door een zeer enthousiaste mevrouw. Ze vermoedde dat ze een Roerdomp had gehoord. Dat was pas de eerste keer in haar leven zei ze. Ze omschreef het geluid en ik vergeleek dat met een misthoorn. Daar kon ze helemaal in meegaan. Natuurlijk wilde ik nog weten waar ze deze reigerachtige had gehoord en waar anders was het dan in De Onlanden.

Vroeger was ik zelf ook wild enthousiast wanneer ik er één hoorde, maar toen was het nog een zeer zeldzame vogel. Dat had mede te maken met de (gemiddeld) strengere winters die we toen hadden waardoor een groot deel van de populatie door gebrek aan voedsel stierf. De Roerdomp is namelijk een vogel die het liefst op zijn plek blijft; een standvogel dus. Nou geldt dat vooral voor de mannetjes die hechten aan hun territorium. Ze zullen zich best wel eens verplaatsen, maar dat is als ze zich qua plek kunnen verbeteren. De dames zoeken liever zonniger oorden op en geef ze eens ongelijk. Dat een deel van een populatie wegtrekt wordt, onder andere, bij de Roerdomp partiële migratie genoemd. Een ander voorbeeld van partiële migratie is van toepassing op de Roodborst. De mannetjes blijven ’s winters in hun territorium en dulden daar absoluut geen andere Roodborst. Dat blijkt ook altijd uit de tuinvogeltelling die IVN Roden jaarlijks in januari organiseert.

De Roerdomp is tegenwoordig dus iets minder zeldzaam dan vroeger. Deels heeft dat te maken met de gemiddeld zachte winters en deels door projecten zoals in De Onlanden waardoor een geschikt milieu voor deze vogels is ontstaan. Vorig jaar werden in het gebied maar liefst 16 territoria vastgesteld. Misschien hebben ze niet allemaal jongen voortgebracht, maar qua aantal was het wat mij betreft onverwacht hoog. Het is één van de zaken die voorbij komt in een cursus die ik momenteel verzorg namens IVN Roden over de broedvogels van De Onlanden. Daarvoor was zeer veel belangstelling, want met veertig deelnemers is de cursus meer dan volgeboekt. Nou is het natuurlijk niet zo dat de deelnemers na de cursus in één keer goede vogelaars zijn. Het gaat er vooral om ze te wijzen op specifieke kenmerken van vogels wat betreft hun uiterlijk en zang. Bij een Roerdomp is dat uiteraard niet moeilijk, dat is zo uniek dat eenieder het na één keer weet. Maar er zijn moeilijker soorten bij en dan is het biotoop waarin vogels zich ophouden ook van belang. Zo kun je in de rietvelden bijvoorbeeld wel de Gele kwikstaart treffen, maar geen Geelgors. Die zit in een heel ander (droger) biotoop.

Het zijn kleine dingen waar je de mensen tijdens zo’n cursus op wilt wijzen. Waar het vooral om gaat is dat men bewuster naar vogels kijkt wanneer men daar, of elders, rondwandelt of –fietst. Want zeg nou zelf, het is toch van een grote toegevoegde waarde wanneer je veel van wat je in het veld ziet kunt benoemen. In De Onlanden zijn er nu al meer dan 100 verschillende broedvogels te zien en/of te horen. Als beginnend vogelaar kun je ze voor een groot deel leren herkennen door er gewoon tijd aan te willen besteden en je ogen goed de kost te geven. Eén van de soorten die je niet kunt mislopen is de Rietzanger (foto: Pia Zomer), die goed is te herkennen aan zijn lichte wenkbrauwstreep. Van de 5800 territoria die in De Onlanden zijn vastgesteld neemt de Rietzanger er maar liefst 737 voor zijn rekening. Voorlopig is hij nog niet aanwezig. Het is een echte insecteneter en prooien zijn als gevolg van de kou voorlopig nog niet veel aanwezig.

Zo in het vroege voorjaar zijn er heel wat activiteiten die door IVN Roden worden georganiseerd. Komende zondag vindt er een rondwandeling in het Mensingebos plaats met als thema: broeikaseffect (zie elders in de Krant) en morgen, 8 april, is er een lezing met heel veel tips over het zo vogelvriendelijk mogelijk inrichten van tuinen (dat wil toch iedereen). Plaats van handeling is het verenigingsgebouw van de tuinders aan de Westeresch in Roden, aanvang 19.30 uur. Leden en donateurs betalen een bijdrage van € 2,- en anderen € 5,-. De consumpties worden u door IVN Roden aangeboden.