NAT KING COLE WAS OOK EEN GROOTHEID MET KERSTLIEDJES

Afbeelding
actueel

Van jazzpianist tot populaire zanger


In 2022 zou Nat King Cole (1919-1965) 103 jaar geworden. De prachtige zwarte zanger die een cross-over maakte naar een groot (en wit) publiek. En dat in de jaren vijftig! Hij had ongelooflijk veel hits, waarbij hij ook met zijn versies van kerstliedjes groot succes had – nog steeds, zoals we deze maand weer zullen bemerken. Zijn uitvoering van The Christmas Song (Chestnuts Roasting on an Open Fire) lijkt het eeuwige leven te hebben.En dat terwijl hij eerder veel status had opgebouwd als briljante jazzpianist. Een talent dat hij bewust uit zijn vingers liet glijden.


Ontegenzeggelijk had Nat King Cole (1919-1965) als vocalist een postuur dat met grote crooners als Bing Crosby en Frank Sinatra kan worden vergeleken. Als leverancier van gigantische hits (Mona Lisa, Unforgettable, Nature Boy) kon hij het met gemak tegen deze heren opnemen. Als pianist bekleedde hij net zo’n belangrijke positie in de jazzwereld. Maar wie was deze verlegen man uit Alabama eigenlijk? Een superieure pianist die zijn ziel aan het succes verkocht, of een muzikaal genie dat een eigen weg zocht om zijn volk vooruit te helpen? 


Zweedse troela


Op zeker moment was het hem compleet in de bol geslagen. Nathaniel Cole, op dat moment 44 jaar oud, was tot grote ontsteltenis van zijn echtgenote Maria in handen gevallen van een Zweedse troela van nog geen twintig. Omstreeks diezelfde tijd hadden doktoren bij hem een ernstige vorm van longkanker geconstateerd. Dit was geen midlifecrisis meer, dit was de laatste opflakkering van het leven dat uit hem weggleed. Gunilla Hutton was een langbenige blonde danseres in de show waarmee Nat Cole in 1964 rondtrok, en de toen al doodzieke zanger raakte volkomen verkikkerd op haar.


Niet dat Cole voordien een avontuurtje uit de wegging; zijn frequente optredens in zondige oorden in Las Vegas boden hem teveel verlokkingen om daar altijd afwijzend tegenover te staan. Zijn vrouw zag dat soort slippertjes echter meer als een onontkoombare prijs voor de populariteit van haar echtgenoot.


Maar in dit geval was er groot alarm. Het signaal was voor Maria Cole ‘loud en clear‘, en dus genoeg om daadkrachtige maatregelen te nemen. Ze reisde achter haar man aan, betrapte hem in een hotel bijna op heterdaad en schold hem de huid vol. Dat hielp niet onmiddellijk, maar de huwelijksproblemen werden al snel overschaduwd door de ziekte die door het lichaam van de vermagerde zanger woekerde.


Aantrekkelijke voile


In de jaren vijftig bestond ook al kennis van de kwalijke gevolgen die het roken van sigaretten met zich meebrengt. Maar roken was voor Nat King Cole een van de belangrijkste middelen om zich te bevrijden van de spanningen die met zijn ambacht samenhingen. De sigaret weerhield hem er van om zijn nagels tot bloedens toe af te bijten. Tegen zijn maagklachten hielp de nicotine niet echt, net als de vele whiskey’s die hij dagelijks consumeerde. Nadat hij zich na veel klachten eindelijk had laten onderzoeken, bleek Cole vergevorderde maagzweren te hebben ontwikkeld. De operatie die daarop volgde, halveerde ongeveer zijn maaginhoud. Later bleek pas dat hij ook aan longkanker leed. Maar zingen en optreden, dat bleef hij altijd doen.


Want werk was er genoeg, zeker na het kolossale succes van songs als Nature Boy, Mona Lisa en in een latere fase L.O.V.E. en Ramblin’Rose. Liedjes die door andere zangers soms hooghartig werden afgewezen, maar die door Cole hoog op de hitparade werden gebracht. Zijn wat hese, warme, niet zo omvangrijke maar zeer doordringende stemgeluid maakte allerlei zoete gevoelens wakker, vooral bij vrouwelijke luisteraars. Nat Cole doorbrak daarmee soepel de raciale barrière. Tot afgrijzen van veel blanke Amerikanen van het mannelijk geslacht, die het een onverdraaglijke gedachte vonden dat hun roomblanke dochters door een zwarte zanger in hun intieme gevoelens werden beroerd.


Was die doorrookte kwaliteit van Cole’s stembanden mogelijk de oorzaak van zijn aantrekkingskracht? Wie weet - ook bij zijn vroegste pogingen om als zanger op te vallen, had hij die aantrekkelijke voile over zijn stem.


Eeuwige bestseller


In feite had de populaire zanger in het midden van de jaren vijftig al een repertoire gekozen waarin voor pure jazz nog weinig plaats was. Cole zelf vond het allemaal wel best: hij gaf het geld net zo snel uit als hij het kreeg, liet zich in Las Vegas een tijdlang in plaats van dollars in chips uitbetalen (die hij dan razendsnel aan de goktafels verspeelde) en liet zijn financiële kwesties liever over aan anderen. Dat was maar goed ook, want nadat de familie Cole een statig pand in Hancock Park (Los Angeles) had betrokken, zat de belastingsdienst hem achter de vodden. Bijna had hij zijn huis - tot vreugde van een aantal deftige buren -  weer moeten verlaten. Hij werd daarna wel min of meer op curatele gesteld. Ook vanwege zulke geldkwesties was het zaak voor Cole om de stroom van inkomsten goed op peil te houden. Hits als Too Young en Unforgettable hielpen hem uiteindelijk om zijn belastingschuld in te lopen.


De jazzpiano werd als gevolg daarvan danig verwaarloosd. Als er soms een stukje piano op een plaat nodig was, liet Cole die vaak zelfs door een ander spelen. In 1946 had hij al The Christmas Song (van zijn collega-zanger Mel Tormé) op de plaat gezet, en in 1961 deed hij dat nog eens, als belangrijkste hit op zijn kerstplaat The Magic of Christmas. De liedjes van dit album kunnen we elk jaar weer beluisteren. Een eeuwige bestseller - op dit moment zijn er al zes miljoen exemplaren van verkocht. In 1999 werd er van The Christmas Song zelfs nog een postuum duet gemaakt, van Nat en zijn dochter Nathalie.


Waarom zong hij toch al die romantische troep, vroeg een interviewer hem eens. Hij was toch zo’n fantastische jazzpianist geweest? ’Weet je wel hoe lang het duurde voordat het trio een klein beetje geld ging verdienen?’, antwoordde Cole gepikeerd. ’We hebben jarenlang alleen voor muzikanten en voor andere “hippe” lui gespeeld. We kwamen toen bijna om van de honger’. Later zei het nog harder. ’Ik ben in de muziek bezig vanwege één reden - om geld te verdienen’, vertelde hij een journalist. ’Ik speel niet meer voor andere musici.’ Zijn vrouw Maria dacht er al net zo over: Nat mocht van haar niet meer met de andere musici in dezelfde klasse reizen.


Longkanker


Toen Nat King Cole rond 1964 merkte dat zijn dagen waren geteld, waren geldzaken wel het laatste waar hij zich druk over maakte. Hij brak zich dus ook het hoofd niet meer over de vraag, waarom de belastingdienst hem weer achterna zat: hij had toch een mooie regeling afgesproken? Helaas had de man die nu zijn zaakjes regelde vooral goed voor zichzelf gezorgd. Het geld bleek grotendeels verdwenen. 


De zanger zelf had geen last meer van de gevolgen. Hij overleed op 15 februari 1965 aan de gevolgen van longkanker . Na eerst nog gauw vijfduizend dollar te hebben opgestuurd naar zijn jonge blonde vlam.    

UIT DE KRANT