Nieuwkomer
Afgelopen zondag organiseerde de gidsengroep van IVN Roden haar jaarlijkse paddenstoelenexcursie. Een dag eerder wordt altijd voorgelopen om te beoordelen welke route het beste kan worden gevolgd. Deze keer werd gekozen voor een wandeling in het Sterrenbos. Daar tref je verschillende milieutypes en elk type heeft zo haar eigen paddenstoelensoorten.
Een speciaal milieutype is de (hout)snipperhoop. Het is alweer een tijdje geleden dat men overging tot het versnipperen van hout dat vervolgens op hopen terecht kwam. In zo’n hoop kan de temperatuur behoorlijk oplopen, tot wel 60 à 70° C. Een dergelijk milieu trekt bepaalde schimmels aan die wel van warmte houden. Dat worden thermofiele soorten genoemd, oftewel warmteminnaars. Eerst waren het bepaalde Nederlandse soorten die je daar aantrof, maar later zag je dat ze werden verdrongen door andere soorten die van elders kwamen. Twee daarvan zijn afkomstig uit Australië, de Oranjerode stropharia en de Blauwplaatstropharia. Of ze hier op eigen kracht zijn gekomen of door menselijke activiteiten is onbekend. Dat eerste zou best kunnen, want sporen kunnen zich over enorme afstanden verplaatsen. Ze zijn immers zeer licht, kunnen in hogere luchtstromen terechtkomen en zo zeer ver worden meegevoerd. Vooral de Oranjerode stropharia is vanwege zijn kleur een opvallende verschijning. Behalve op snipperhopen zie je ze vaak in perken en op paden waar houtsnippers zijn verspreid.
Tijdens onze rondgang door het Sterrenbos kwamen we onderweg een snipperhoop tegen met vrij grote paddenstoelen die ik al verscheidene keren eerder tegenkwam, de Geaderde leemhoed. Een maand geleden nog op de parkeerplaats in het Natuurschoonbos, waar ik foto maakte die u hierboven ziet afgebeeld. Over deze leemhoed kon ik de natuurgidsen die de deelnemers aan de excursie zouden rondleiden wel informatie verstrekken om door te vertellen. Zelf kon ik namelijk niet aanwezig zijn, omdat er een andere excursie in Ter Apel was waar ik bij moest zijn. Die Geaderde leemhoed is pas in 2003 in Nederland voor het eerst ontdekt als nieuwe soort voor de wetenschap. De theorie is dat het misschien een mutant is die zich hier als soort heeft gevestigd en standhoudt en, naar later bleek, zich vanuit Nederland in steeds meer landen in West-Europa heeft gevestigd. Maar het zou ook zomaar kunnen dat het een nog niet eerder ontdekte tropische soort is en daardoor onbekend was. In het rijk der paddenstoelen is namelijk nog ontzettend veel te ontdekken. Jaarlijks worden mondiaal nieuwe soorten ontdekt en beschreven, ook in Nederland.
Zoals al eerder gemeld zijn er andere houtsnippersoorten waar het minder goed mee gaat, bijvoorbeeld met de Fluweelleemhoed en de Houtsnipperstropharia. Net als in het dierenrijk is het zaak om te overleven en dan geldt meestal het recht van de sterkste. Het valt op dat daar waar de Geaderde leemhoud staat (zo genoemd vanwege de rimpels (aders) aan de hoedrand) meestal geen andere paddenstoelen groeien. Ze worden er kennelijk weggeconcurreerd door deze grotere soort. Wat zich onder de grond en in snipperhopen onderling tussen schimmels afspeelt weten we niet, het is niet zichtbaar. Dat bepaalde soorten steeds minder worden gezien betekent wel een verarming van de biodiversiteit. Dat wordt tegenwoordig trouwens nog verder nadelig beïnvloed omdat er steeds minder snipperhopen zijn. Steeds vaker worden ze namelijk geleverd aan verbrandingsovens om die draaiende te houden. Ze zijn geld waard geworden. Daardoor is er de laatste jaren een duidelijke afname te zien in het voorkomen van deze soorten, dus ook van de ’sterke’ Geaderde leemhoed. Wat mensen altijd over paddenstoelen willen weten is of ze eetbaar zijn. Ook zondag werd tijdens de excursie die vraag gesteld. Er zijn meerdere eetbare soorten, maar de voedingswaarde is nihil. Af en toe neem ik wel eens iets mee, maar vaak moet ik ze weggooien omdat ze vergeven zijn van beestjes. Een er goed uitziende zwam vergat ik een keer en twee dagen later kropen er talloze maden uit. Goede kans dus dat u met in het wild geplukte paddenstoelen de nodige proteïnen binnenkrijgt. Vegetariërs kunnen zo heel wat minder vegetarisch bezig zijn dan ze denken…
