‘In acute gevallen zoeken we altijd een oplossing. Maar die kan best in Donderen liggen’

Sociale huurwoningen in Noordenveld: tekort of valt het mee?

NOORDENVELD – Sociale huurwoningen. Betaalbare woningen voor mensen met lagere inkomens. Iedere woningcorporatie moet ze, volgens de gewijzigde woningwet die in juli dit jaar is doorgevoerd, kunnen aanbieden. Kerntaak is het zelfs. In de praktijk lijkt dat lang niet altijd te lukken. Lijkt. Of er wérkelijk sprake is van woningtekort in de sociale sector in Noordenveld, is nog best een lastige. Aan de ene kant de schrijnende verhalen van moeders met kinderen die na scheiding maar geen dak boven het hoofd weten te regelen. Gemeente en corporaties die ‘niets doen’. Aan de andere kant is er het rapport van Companen van vorige maand, dat stelt dat het prima gesteld is met de voorraad sociale huurwoningen in de gemeente. Het zou zelfs ‘meer dan toereikend’ zijn voor de drie kernen Roden, Norg en Peize, luidt de conclusie van het rapport dat 8 oktober uitkwam.

Een hot item, sociale huisvesting. En niet alleen in Noordenveld. Helemaal nu de vluchtelingencrisis dagelijks het nieuws beheerst. Elke gemeente heeft een verplichte taakstelling om een x-aantal statushouders per jaar te huisvesten. Gemeenten moeten hen een woning toewijzen. Komen ze niet onderuit. En dat schuurt. ‘Eigen inwoners’ die al jaren wachten op een geschikte, betaalbare woning, en constateren dat statushouders er ´zomaar´ één toegewezen krijgen. Dat zorgt voor frustratie. Zij wel en wij niet, dát. Maar dat blijkt in werkelijkheid toch een beetje genuanceerder te liggen, blijkt uit reacties van Woonborg-directeur Jacob Kielman en wethouder Reint-Jan Auwema, die Volkshuisvesting in portefeuille heeft.

Stel: je hebt door scheiding of een andere urgente reden woningnood. Per direct. En je staat niet ingeschreven bij Woonborg of een andere woningcorporatie, Actium bijvoorbeeld. Kinderen hier op school, geen familie in de buurt. Wat dan? Formeel is de gemeente geen partij want zij hebben zelf geen woningen om te verhuren. Wel is ze verantwoordelijk voor haar inwoners. We legden de vraag voor aan Reint-Jan Auwema. Wat doet hij als een moeder met drie jonge kinderen zich ten einde raad aan de balie van het raadhuis meldt omdat ze alles al geprobeerd heeft om een woning te bemachtigen? Verwijzen naar het Leger des Heils? “Zéker dat niet’, antwoordt Auwema onmiddellijk hoewel hij ook niet exact helder heeft tot hoever de verantwoordelijkheden van de gemeente voor haar inwoners reikt. “Dan bellen we met de Woonborg en leggen de situatie voor. Zoeken we samen naar een oplossing. Dan kan het zijn dat ze ergens in Donderen terecht komen. Niet ideaal misschien voor iemand uit Roden, maar dat is dan niet anders. Onderdak is het belangrijkste. Dat onderschrijft ook Jacob Kielman, sinds vorig jaar directeur van de woningcorporatie die in de gemeente Noordenveld 2351 woningen te verhuren heeft. Samen met de woningen van Actium zijn het er zo’n 2400. “In schrijnende gevallen schrijven we iemand direct in. Wanneer er sprake is van acute nood, krijgt iemand meteen vijftig punten cadeau. Moeders die er alleen voor staan met drie kinderen kunnen onder urgentie vallen. Het kan zijn dat we ze een moeilijk verhuurbare woning aanbieden, bijvoorbeeld een appartement in het appartementencomplex Esrank in Peize. Daar staan er meestal wel 1 of 2 van leeg. Maar het kan ook zijn dat we alleen een woning in Annerveensterkanaal vrij hebben.”

Op dit moment staan er 5000 woningzoekenden ingeschreven bij de Woonborg. Kielman vindt het een lastig getal. ‘Een vervelend cijfer’, noemt hij het. Liever spreekt hij over 5000 puntenspaarders. “We willen uitzoeken hoeveel daarvan werkelijk woningnood hebben. We zouden allereerst eens een goede definitie van ‘nood’ moeten maken. Wanneer is er sprake van nood? Want iemand die dakloos is of dreigt te worden is natuurlijk een heel ander geval dan iemand die in een appartement in Altena zit maar graag naar het centrum van Roden wil, in een huis met drie slaapkamers en een tuintje.”

Dat Roden populair is om te wonen, veel populairder dan de randdorpen, is algemeen bekend. Voor de 24 sociale huurwoningen die op dit moment gebouwd worden aan de Koerskamp, meldden zich maar liefst 150 liefhebbers, gemiddeld 6 per woning. Ter vergelijk: de nieuwbouwwoningen in dezelfde sector aan de Hekkakkers, hartje Norg, waren volgens Actium maar lastig vol te krijgen, weet Auwema te vertellen. Waarom dan niet fullpull woningbouw in Roden, zou je zeggen, als wonen in Roden zo in trek is. Succes verzekerd voor de corporaties toch? “Zo werkt het niet”, legt Kielman uit. “Willen we iedereen die zich vandaag meldt binnen een maand van een woning in Roden voorzien, hebben we een leegstand nodig van 10 procent van onze hele voorraad. Dan praat je over 250 woningen, iedere maand opnieuw. Dat is zot. Dat kan niet. Onbetaalbaar. En bovendien wordt er na 2025 een omslagpunt verwacht. Dan krijgen we te maken met leegloop, volgens het rapport van Companen. Dat zou betekenen dat je voor leegstand aan het bouwen bent.” En dan nog even de veronderstelling dat statushouders voor eigen inwoners zouden gaan. Kielman erkent het schurende gevoel bij mensen, maar legt uit dat de feiten toch wat genuanceerder liggen. “Het is niet zo wanneer asielzoekers een status hebben gekregen, ze direct een woning toegewezen krijgen. Dat kan jaren duren. Ondertussen zitten ze met velen in Asielzoekerscentra te wachten omdat er simpelweg geen woningen beschikbaar zijn. Voor die mensen is dat ook heftig. Het is vooral het sentiment dat mensen erbij voelen, zo van: zij wel en wij niet. Dat beeld is niet altijd correct.”

‘Hat laatste wat je wilt is dat alle statushouders een plek hebben en de rest niet’

Noordenveld heeft voor volgend jaar 80 statushouders te voorzien van een woning, weet Auwema. “Hoe we de huisvesting gaan regelen kan ik nu nog niet zeggen. Dat hangt ook helemaal van de samenstelling af. Zijn het 80 alleenstaande mannen of voornamelijk gezinnen? Dat maakt een groot verschil. We kunnen niet zo even ergens 20 woningen vandaan toveren. En ook al zijn de woningcorporaties welwillend, er wordt creativiteit verwacht van alle partijen. Ook in de private sector. Want behalve huisvesting voor statushouders blijft ook de reguliere vraag naar huisvesting bestaan. Het laatste wat je wilt is dat die 80 mensen een plek hebben en de rest niet. Dan gaat het draagvlak om statushouders op te vangen heel snel naar beneden. We bekijken ook de mogelijkheid tot tijdelijk herbestemmen. Leegstaande kantoorpanden tijdelijk geschikt maken als woonruimte bijvoorbeeld. Door die extra opvang lopen we nu even buiten de gebaande paden. Gelukkig maakt de crisis- en herstelwet die tijdelijke herbestemming mogelijk.”

Nog even een paar feiten. De Woonborg is er, net als Actium, enkel voor huishoudens met een inkomen beneden de 34.911 euro. Verdien je meer, kun je je inschrijven, maar de kans dat je iets toegewezen krijgt is vrijwel nihil. Mocht je een sociale huurwoning bewonen maar intussen meer gaat verdienen, word je er niet uitgezet maar kun je wel een huurverhoging verwachten. Na inschrijving ontvang je 1 punt per maand. Gespaarde punten zijn niet overdraagbaar, in geval van scheiding wel deelbaar. Naast de woningen aan de Koerskamp verwacht Woonborg, zoals het nu in de planning ligt, in 2018 30 woningen op te kunnen leveren aan de Secretaris Buitenveldlaan, dat achter de Koerskamp ligt. Ook ligt er het plan om 12 appartementen voor alleenstaanden te bouwen tegenover het gemeentehuis, op de plek wat nu nog grasveld is. In het Vasalisgebouw komen er 3 appartementen bij. Noordenveld wil de eerste helft van volgend jaar gebruiken op de ’visie op wonen’ klaar te maken om in de tweede helft van 2016 te komen tot ‘harde afspraken’ met de corporaties, weet Auwema. Dat zijn de zogenoemde prestatieafspraken die gemeenten verplicht moeten maken met woningcorporaties en bewonersorganisaties. Mochten deze partijen niet tot afspraken komen of wanneer gemaakte afspraken niet worden nageleefd, kunnen zij het geschil voorleggen aan de minister. Reageren? info@media-totaal.nl

KADER:

‘Sorry. Koopt u maar gewoon een huis’
Stel: je gaat scheiden. Verkoopt je huis, nogal beneden de prijs. Je hebt dus een restschuld. Je zoekt een woning en verdient boven modaal.  Je belt de woningbouwcorporatie. Dan krijg je nul op rekest. Want: boven een bepaald inkomen is – zo zegt bijvoorbeeld de website van Woonborg letterlijk- de kans dat je een woning toegewezen krijgt zeer beperkt. In simpel Drents: kun je schudden. Bovendien heeft de Woonborg een tip: koop maar een huis.
Dat kopen van een huis is anno 2015 ook niet eenvoudig. Zeker niet met restschuld, want je kunt tegenwoordig nog slechts een hypotheek afsluiten tot 103 procent van de prijs van de woning. De komende jaren wordt dat percentage zelfs nog minder. Je bent dus eigen geld nodig om de bijkomende kosten te financieren. Je bent dus spaargeld nodig. Wat als je dat dan niet hebt? Dan kun je geen huis kopen.
Bij de gemeente aankloppen heeft geen zin. Die kunnen je niet helpen. En dus wacht de private sector. Daar lukt het vaak – al wordt ook dat steeds lastiger- nog wel een huis te huren. Nadeel is echter de prijs. Huurprijzen van boven de duizend euro per maand zijn aan de orde van de dag. Dat, met alimentatie die betaald moet worden én met de restschuld maakt het voor meneer of mevrouw niet gemakkelijker.
En de gemeente? Die doet niets. Of kan niets doen? Wil niets doen?
Ook niet dus als je op straat komt te staan. Je echt geen huurhuis kunt vinden. Leger des Heils? Dat is geen optie. Ze zien je al aankomen. Een hotel? Dat gebeurt.
Van vlotte doorstroming wat betreft sociale huurwoningen is ook geen sprake. Gemeentes reserveren meer en meer huizen voor asielzoekers. Prima, maar de gemiddelde inwoner van de gemeente komt daardoor nóg minder snel in een huurhuis.
Nog iets kroms. Hoe meer je verdient, hoe duurder je huurhuis doorgaans is. Vreemd, omdat de meneer die gescheiden is en een huurhuis zoekt, doorgaans alleen dat huis betrekt. Zit je in je grote huurhuis van 720 euro en vijf slaapkamers. Leuk om te vertellen op een verjaardag, maar je hebt er niets aan.
Nederlanders voelen zich wel eens gestraft om hun inkomen. Hoe meer- en dan heb je het echt niet over ministerssalarissen- je verdient, hoe moeilijker het allemaal lijkt te worden. Heb je dan ook nog met restschuld en alimentatie te maken, dan wordt het helemaal lastig. Dan wacht die hotelkamer. Of keer je – ben je bijna veertig of de veertig al gepasseerd- een terugkeer naar je ouders. Of je trekt bij vrienden in. Sta je dan met je koffertje op de stoep.