‘Dit is de belangrijkste vereniging voor Roden’

Vereniging voor Volksvermaken Roden bestaat 80 jaar

RODEN – Het is dit jaar precies 80 jaar geleden dat Volksvermaken Roden werd opgericht. Dat gebeurde op een koude winteravond in café W. Scheesptra aan de Raadhuisstraat te Roden. De destijds zestien aanwezigen menen dat er – op de Rodermarkt na – te weinig vertier is in het Rodense. De Vereneeniging voor Volksvermaken Roden (dan nog vereniging met dubbel e) is geboren. Tachtig jaar later bestaat ‘Volksvermaken’ nog steeds. En nog steeds vervult deze vereniging een grote rol in het dorp. De Krant sprak met voorzitter Lammert Kalfsbeek en oud-voorzitter Dick Swart (voorzitter van 1982 tot 1996) over deze bijzondere club regelneven.

Lammert Kalfsbeek is sinds 2016 voorzitter van Volksvermaken. ‘In 2013 kwam ik bij Volksvermaken en een jaar later werd ik bestuurslid. Als je toetreedt tot Volksvermaken, ga je als het ware een relatie aan. Je moet op elkaar kunnen bouwen. Vandaar ook dat bestuursleden eerst een jaar stage lopen, voordat ze erin komen. Of het een pittige stage is? Dat weet ik niet. Het vergt in ieder geval wel tijd. Sommigen weten niet zo goed waar ze aan beginnen. Je moet je beseffen dat het niet zomaar even iets ‘erbij’ is. Het is weliswaar vrijwilligerswerk, maar het is niet vrijblijvend. Volksvermakers beseffen zich dat.’

Even terug naar het ontstaan van Volksvermaken. Want ondanks dat Lammert nog geen vier jaar voorzitter is, heeft hij zich inmiddels in het verleden weten te verdiepen. ‘Het Concours Hippique was feitelijk eerste activiteit die Volksvermaken organiseerde’, zegt Lammert. ‘Destijds ging dat op Hemelvaartsdag gepaard met een boksdemonstratie. Later kwam hier kermis bij en kreeg Kleintje Rodermarkt steeds meer gestalte. Zo is dat eigenlijk ontstaan.’

Door de loop der jaren is het aantal activiteiten van Volksvermaken flink uitgebreid. Het programma van de Volksvermakers loopt vrijwel het gehele jaar door. Volgens Lammert verveelt dat echter niet. ‘We hebben binnen Volksvermaken een grote verscheidenheid aan karakters. Dat maakt dat wij kunnen zijn wie we willen zijn. Je moet het zien als een puzzel. Je hebt niks aan allerlei dezelfde stukjes, de puzzel past pas wanneer je allemaal iets eigens toevoegt. Binnen het bestuur verschillen we hierdoor vaak van mening, maar onenigheid hebben we nog niet meegemaakt. Een belangrijk punt daarin is dat er geen hiërachie is. Niemand kan een veto uitspreken, iedereen is even verantwoordelijk.’

De innige band die onder Volksvermakers ontstaat, is op z’n minst bijzonder te noemen. ‘Henk Halsema zei ooit dat je Volksvermaker blijft tot je dood’, herinnert Lammert zich. Halsema overleed in 2016 en kreeg postuum een loods van Volksvermaken naar hem vernoemd. Het tekent de band tussen (oud) bestuursleden. Die band wordt versterkt in het voortraject naar evenementen, meent Lammert. ‘De lol die wij vooraf hebben: dat is ongekend. Tijdens de Rodermarkt hebben we het vrij druk, we kunnen niet iedere nacht tot in de laatste uurtjes doorfeesten, want de volgende dag hebben we weer verplichtingen. Maar natuurlijk pakken wij onze momenten. Het is nooit een straf om met Volksvermaken bezig te zijn.’

Ook Dick Swart heeft goede herinneringen aan zijn tijd bij Volksvermaken. Als ‘import-Roner’ kwam hij in Roden terecht en vanaf 1969 maakte hij deel uit van het bestuur van Volksvermaken. ‘Ik had aangegeven wel iets voor de vereniging te willen doen. Een halfjaar later werd ik gevraagd voor een vergadering.’ De vergaderingen van Volksvermaken zagen er destijds nog heel anders uit. ‘We vergaderden doorgaans bij het aannemersbedrijf van Sjors de Vries. Mevrouw de Vries schonk dan de koffie. Na iedere vergadering gingen we naar een café in het dorp. Iedere keer weer een ander café. Daar verbrasten wij het geringe presentiegeld wat we kregen. Dat waren fantastische avonden’, herinnert Dick zich. ‘Het was ook goed voor de onderlinge band met de plaatselijke horeca. Zij waren natuurlijk blij dat wij bij hen de vergadering kwamen nabespreken.’

Dick heeft weliswaar de oprichting van Volksvermaken niet meegemaakt, maar weet wel waarom de vereniging is ontstaan. ‘Ze wilden natuurlijk voornamelijk het dorp promoten. Dat was eigenlijk het doel van Volksvermaken. De Concours Hippique was de eerste activiteit en later is daar nog veel bijgekomen. Toen ik er in 1969 bij kwam, was alles nog niet zo groot als nu. Al moet ik zeggen dat de kermis destijds meer tot de verbeelding sprak. Destijds was het contact met de kermisexploitanten beter. We hadden altijd een volle kermis. Ik denk dat het tegenwoordig lastiger is geworden. Kijk maar naar Groningen, dat is ook niet meer wat het geweest is.’

In de jaren ’60 en ’70 van de vorige eeuw begon Volksvermaken aan een grote opmars. ‘Een gigantische ontwikkeling, zeker als je kijkt naar hoe groot alle evenementen werden. Toch viel het mij altijd tegen hoeveel mensen lid waren van Volksvermaken. Om de één of andere reden bleek het altijd lastig mensen aan je te binden. Nu nog steeds trouwens.’

Hoogtepunten bestonden voor Dick uit de Lus van Roden, de Rodermarktparade en het Concours Hippique. Maar misschien nog wel veel legendarischer waren de feestavonden van Volksvermaken in de winter. ‘Die feesten waren hoofdzakelijk voor de leden van Volksvermaken, al mochten niet-leden ook komen. Die betaalden dan wat meer. Vaak was er theater. De eerste toneelavond begon bijvoorbeeld met de Bekketrekkers. Dat was een gigantisch succes! Later zouden we nog vaak van dit soort theatergezelschappen vragen om te komen optreden. En ieder jaar was het weer gezellig.’

Rondom de Rodermarkt bereikt de drukte voor Volksvermaken traditioneel het hoogtepunt. Dat was ook al zo in de tijd dat Dick voorzitter was. ‘Je was iedere dag in touw. De week ervoor eigenlijk al.’

Het paardjerennen vond destijds nog plaats in de Heerestraat, herinnert Dick zich. ‘Daarbij waren ook behendigheidswedstrijden en fietswedstrijden met onder andere hobbelfietsen. Na de herindeling van de Heerestraat, verplaatste het spektakel zich naar de Norgerweg. Dat kwam omdat het te hobbelig werd in het centrum. Op zich jammer, want het had zo zijn charme dat het dwars door het dorp kwam.’

Het was sowieso nog een hele klus om de kortebaandraverijen naar Roden te krijgen. ‘Men was aanvankelijk niet enthousiast’, zegt Dick. ‘Ze wisten niet wat het was, wat het inhield. Vooral de oudere garde was niet enthousiast. Daarnaast hikten zij nogal tegen het prijzengeld aan. We hebben toen als bestuur besloten eens een kijkje te nemen in Noord-Holland, in alwaar de kortebaandraverijen al georganiseerd werden. Zo ging men toch maar overstag. We hebben het geïntroduceerd in Roden en het is sindsdien nooit meer weggeweest.’

De Lus van Roden was ook jaren een succes. ‘Dat was een hele happening. Mensen verzetten er soms zelfs hun vakantie voor. Sommige edities trokken tienduizend toeschouwers. Dat was gigantisch.’

Een groot jubileumfeest gaat er dit jaar niet komen. Tijdens het Concours Hippique stond het bestuur kort stil bij het jubileum, maar écht groot zal er niet worden uitgepakt. ‘Dat hoeft ook niet’, meent  Dick. ‘We hebben bij het 40-jarig bestaan van Volksvermaken al een groot feest gehouden. Onvergetelijk was dat. Toen Volksvermaken 50 jaar bestond, deden we dat nog eens dunnetjes over. Om nou voor iedere vijf jaar iets te ondernemen, dat vind ik wat ver gaan. Misschien over twintig jaar. Dan bestaan ze immers honderd jaar!’

Toekomst

Oud-voorzitter Dick is ervan overtuigd dat er voor Volksvermaken een grote rol is weggelegd in de toekomst. ‘Oud-voorzitter Roel Vroom zei ooit dat Volksvermaken de belangrijkste vereniging voor Roden was. Dat is ook zo. De vereniging fungeert zowel als stimulans en als trekker voor andere verenigingen en organisaties in de gemeente. De plek van Volksvermaken verandert natuurlijk wel. Dat gebeurde vroeger al met de introductie van de Tientjesverloting. Die verloting bleek een gouden greep en veel verenigingen in de buurt pikten een graantje mee. Tegenwoordig gaat al het geld naar de Kinderboerderij. Dat vind ik persoonlijk jammer, want ik zou graag zien dat het geld meer verdeeld zou worden. Maar goed, ook dat verandert.’

FOTO ONDERSCHRIFT (oud): Dick als voorzitter van Volksvermaken ergens in de jaren ’80. Hij wordt geflankeerd door Jan Cazemier (links) en Dirk Klompe (rechts).

FOTO ONDERSCHRIFT (nieuw): Dick op het balkon van zijn woning aan de Heerestraat. Vroeger vonden de Kortebaandraverijen nog plaats in het centrum van Roden.