Noordenvelders: Mark ter Maat
Wie een afspraak heeft met Mark ter Maat kan maar beter de tijd nemen. De geboren en getogen Roner spreekt graag af op de plek waar hij het grootste gedeelte van zijn tijd doorbrengt: Koffielust in Veenhuizen. Hij zat in Italië toen een ambtenaar van justitie hem appte: wat heb jij nodig om koffie te branden in de bajes? Precies op het moment dat hij zijn Koffielust tegen het licht hield in een Italiaans dorpje. ‘Op gezette tijden moet je je bedrijf herijken. Gaat het zoals verwacht of zijn er nog dingen die veranderd moeten worden in de bedrijfsvoering?’
De redacteur en de fotograaf vallen met de neus in de boter. Nergens smaakt de koffie beter dan in Veenhuizen. Dat Mark ter Maat speciaal voor de gelegenheid ook nog even langs de warme bakker is geweest, is wel de kers op de taart. De roots van de ondernemer liggen in de hotelsector. Nadat hij de hotelschool in Almelo afrondde ging hij aan de slag als night auditor voor het Golden Tulip Barbizon Schiphol. Via de hotellerie rolde hij in de automatisering in en implementeerde hij kassasystemen en hotelreserveringssystemen voor Accor hotels in Nederland. ‘De hotelsector had toen weinig overzicht van wat er dagelijks gebeurde in de hotels. Via een centrale database haalden we omzet- en marketinggegevens van vijftig hotels binnen. Daar stond een jaar voor. Binnen zes maanden was het klaar. We ontdekten dat er met het systeem nog veel meer mogelijk was. Aan de hand van de gegevens wisten we hoe de omzet zich zou verhouden en welke marges eruit zouden rollen. Dat maakte dat er veel gerichter gebudgetteerd kon worden. Dat was revolutionair voor die tijd’, zegt Mark die zijn leven lang al met getallen en bewegingen bezig is. ‘Wat gebeurt er als beweging gegenereerd wordt? Dat vind ik interessant. Neem het Pauperparadijs. Daar komen 40.000 man op af. De miljoenen liggen op straat. Die mensen verblijven hier, gaan ergens eten of overnachten. Daar moet je op inspelen. Wij waren een pop-up restaurant. In 2016 en 2017 hadden we iedere avond 200 man in de tent. Alle bekende mensen uit de theaterwereld zaten hier te eten. Bier met mosselen. Gezelligheid en het mensen naar de zin maken, dat is waar ik van houd.’
In 2015 begon Mark zijn eigen koffiebranderij in Veenhuizen met de bedoeling om vers gebrande koffie aan de man te brengen. Koffie met een eerlijk verhaal. Koffie waarvan de hele kring van begin tot eind klopt en boeren uit Rwanda een eerlijke prijs voor de bonen krijgen. ‘Veenhuizen is seizoensgebonden plaats. Een gewoon koffietentje beginnen kun je vergeten. Koffiebranden kan het hele jaar, in het voorjaar en najaar deed ik de kookstudio erbij.’ In 2018 is Mark op verzoek van de penitentiaire inrichting in Veenhuizen begonnen met het begeleiden van gedetineerden die in de laatste fase van hun detentie zaten. Dat bleek een schot in de roos. Mark wist dat er een aanbesteding zou komen voor veertig ton koffie van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Justitie was op zoek naar werkervaringsplekken en wilde zich verbinden aan bedrijven voor werk- en leertrajecten ter voorbereiding op terugkeer in de maatschappij. Koffielust kreeg de opdracht. In de PI Norgerhaven staan twee grote elektrische koffiebrandmachines waar gedetineerden tussen 2020 en 2021 vijfenvijftig ton koffie hebben gebrand. De koffie met de toepasselijke naam De Idealist wordt afgezet in justitiële inrichtingen, op enkele ministeries, gemeenten en bedrijven. En daar blijft het niet bij als het aan de ondernemer ligt.
‘Koffie is een wereldproduct. Het mooie aan deze koffie is dat het hele verhaal van A tot Z klopt. Per kilo gaat er één euro naar een fonds dat microkredieten verstrekt voor boeren in Rwanda. Daarvan kunnen ze bijvoorbeeld agri-opleidingen volgen en koeienstalletjes bouwen. Wij betalen twee keer de marktprijs en betalen de boeren direct uit. Ik vind het leuk om maatschappelijke verantwoord bezig te zijn. Ik werk met een interessant product, doe iets voor justitie en creëer iets dat mensen mogelijk uit de verkeerde scene houdt. Je moet de knop weten te vinden waarmee je mensen aan kunt zetten. Dat geeft me veel voldoening. Ik merk dat gedetineerden het leuk vinden om te doen: koffie branden en inpakken is immers leuker dan rubberen dopjes in ringetjes drukken’, lacht Mark die nog meer mogelijkheden ziet. ‘We zouden het kunnen uitrollen in andere gevangenissen. Een afzet tussen de twee- en vierhonderd ton moet mogelijk zijn. Dat klinkt veel, maar dan ben je nog steeds een kleine speler. Ik probeer overal kansen uit te halen. Natuurlijk gaan er ook wel eens dingen mis. Maar bij de pakken neerzitten doe ik niet. Daar wordt de sfeer niet beter van. Ik heb in mijn leven leuke dingen kunnen doen, met pieken en dalen. Pluk de dag en zoveel mogelijk genieten, dat is hoe ik in het leven sta.’