Openluchtvoorstelling 16 vertelt oorlogsdrama Trimunt

MARUM – Op 3 mei 1943 worden 16 mannen vermoord in Trimunt. In koelen bloede doodgeschoten en gedumpt in een Moeras bij Haren. Een zwarte dag voor het dorp dat in de Tweede Wereldoorlog deel uit maakte van de Atlantikwall , de verdedigingslinie van de Duitsers die van Noorwegen tot Frankrijk liep. De mannen werden opgepakt om even bang gemaakt te worden. Majoor Mechels uit Groningen die naar het Westerkwartier gestuurd werd om orde op zaken te stellen, besloot anders.  Een verhaal dat verteld moet blijven worden, vond Arnold Boekema uit Marum. Familieleden van hem waren onder de 16 slachtoffers. Dorpsgenoot en regisseur Kim Oosterhoff wilde ‘altijd nog iets doen’ met het verhaal. Tweeënhalf jaar geleden werden de plannen gesmeed, op 3 mei wordt hun droom werkelijkheid: de première van de Opluchtvoorstelling 16. Precies op de plek waar 80 jaar geleden de radarstelling stond. Daarna volgen nog 7 stijf uitverkochte voorstellingen.

Op een enorme tribune in het grasland van een boer, de plek van de radarstelling en nabij het monument, kunnen 402 mensen de openluchtvoorstelling bijwonen. Dat betekent dat ruim 3200 mensen het verhaal van de 16 in Trimunt kunnen vertellen. Voor Arnold Boekema een droom die uitkomt. ‘Wat vooral belangrijk was, is dat het verhaal verteld moest worden. Goed en geloofwaardig. Dat was de motivatie. Over het aantal mensen hebben we totaal niet nagedacht’, vertelt Boekema in een schaftkeet op het terrein. De twee boerderijen waar de mannen 80 jaar geleden uitgesleurd zijn, zijn nagebouwd op het terrein. Er tegenover is een crew bezig met het monteren van enorme lampen op de tribune. Er ging een enorm proces aan vooraf. ‘We wilden een genuanceerd verhaal vertellen. De Duitsers die hier zaten waren geen vechtersbazen. Ze moesten hun plicht doen: geallieerde vliegtuigen spotten en doorbrieven naar de luchtmachtbasis in Leeuwarden. Het is niet zomaar een verhaal. Het gaat over 16 moorden. Dat moet je heel zorgvuldig doen. En nabestaanden en kennisdragers de ruimte geven om er iets van te vinden.’ Dat lukte. Tweeënhalf jaar later is het stuk klaar. Boekema denkt dat hij nog wel een container tissues kan bestellen. Want ook al is het 80 jaar geleden, het schuurt nog steeds, weet hij.

De april/mei staking, ook wel melkstaking genoemd, kwam ook naar het noorden. Boeren gooiden hun melk in de sloot  en arbeiders liepen de fabrieken uit als protest tegen de Nederlandse soldaten die in Duitsland als krijgsgevangenen moesten werken om munitie te maken. De duimschroeven werden aangedraaid. Stond je met 3 mensen bij elkaar, werd het standrecht aangekondigd. Deed je dat toch, kon je standrechtelijk worden geëxecuteerd. Als bouwmateriaal niet op de radarstelling aankomt, gaan de Duisters op onderzoek uit. Ze ontdekten voor de tweede keer een boomstam op de weg. Daarop besluiten zij groepje mannen op te pakken om ze de schrik aan te jagen. Dat liep anders. Als Majoor Mechels die dag arriveert op de Radarstelling Trimunt weet hij precies wat er met de zestien moet gebeuren. Op 3 mei 1943 zijn 16 mannen gefusilleerd op Trimunt. Ze werden in een busje gestopt en gedumpt in een moeras bij Appelbergen bij Haren. ‘We nemen bezoekers mee naar vijf data in de oorlog. Dat gaat van best gemoedelijk tot een bloedbad.’ Speeldata: Speeldata: 2 mei 20:00 uur (try out), 3 mei 20:00 uur (première), 4 mei 20:30 uur, 5 mei 20:00 uur, 6 mei 20:00 uur, 10 mei 20.00 uur (extra voorstelling), 11 mei 20:00 uur, 12 mei 20:00 uur, 13 mei 20:00 uur.