Plotsklaps, pats boem
Ons is al vaak voorgehouden dat het weer in Nederland steeds extremer van aard wordt en wie het nauwkeurig volgt weet dat het waar is. Bij extreem weer denk je vooral aan hitte en kou en aan harde stormen en overvloedige waterval. Met die kou kan het nog wel gaan meevallen (alweer geen Elfstedentocht?), maar dat andere komt steeds meer voor. Wat ons nu overvalt is dat na het fraaie warme weer op zaterdag het plotsklaps zomaar een stuk of 10 graden kouder is.
Zo’n temperatuurverschil komt wel vaker voor en soms gebeurt dat van de ene op de andere dag. Dat is ook extreem te noemen. Hoe dan ook, we weten nu dat de herfst echt is aangebroken. Dat wisten we natuurlijk wel, want vanwege de vroege lente lieten de bomen al iets eerder dan normaal hun bladeren vallen, hoewel dat ook te maken heeft met de droge maand september. Voor één van mijn hobby’s, paddenstoelen, is het juist vanwege die droogte een ietwat tegenvallend jaar. Omdat ik vaste meetpunten volg is dat gemakkelijk te herleiden en daarom doet dit jaar me denken aan 2003 toen we ook een teleurstellend paddenstoelenjaar hadden. Overigens heb ik die meetpunten niet nodig om te zeggen dat het een slecht jaar is, want eenieder die zijn/haar ogen de kost geeft weet dat er weinig paddenstoelen zijn. In het bos en ook in de bermen is maar weinig te zien. Ik hoor mensen er nu over ’klagen’ dat ze die ’rode met witte stippen’ (de Vliegenzwam) missen, terwijl de bermen er anders soms vol mee staan. Dankzij de regen van de laatste tijd is het trouwens best mogelijk dat u ze alsnog krijgt te zien.
Afgelopen zaterdag was ik in het Mensingebos en dat het daar droog is kun je zien aan de Oude Vaart die droog staat. Voordat daar water in komt te staan moet Pluvius nog goed zijn best doen! Onder goede omstandigheden wemelt het in het bos van de paddenstoelen, maar nu zie je ze slechts hier en daar. Het is sprokkelen, hoewel er best nog wel veel soorten zijn te zien. Een week eerder organiseerde IVN Roden er de jaarlijkse paddenstoelenexcursie en ik mocht samen met de dienstdoende gids de route voorlopen. Ondanks dat er weinig staat kom je toch al gauw tot een stuk of 60 soorten, maar dat is veel te veel voor de ’gewone burger’ om te onthouden. Probeer maar eens voor uzelf 10 namen van paddenstoelen te noemen, dat valt vast niet mee. Het gaat dus om de grote lijnen: dat er amanieten zijn, boleten, melkzwammen en russula’s en hoe je die van elkaar kunt onderscheiden. Dat zijn soorten die samenwerken met bomen, maar er zijn ook parasieten die bomen te gronde kunnen richten. De meeste paddenstoelen zijn de zogenaamde saprotrofe soorten;, afbrekers van organisch materiaal, van blad, takken tot hele bomen, en dat is maar goed ook, want anders zou het zich zo opstapelen dat we er in zouden omkomen.
Het schimmelrijk is enorm divers en de verscheidenheid aan vormen idem. Meestal denkt men bij een paddenstoel aan iets met een hoed en een steel. Zeg maar zoals die ’rode met witte stippen’ en de champignon in de winkel. Maar bij dezelfde winkel kunt u ook oesterzwammen kopen en die zien er alweer anders uit. Wat u op de foto ziet is een koraalzwam. Dat zijn, vind ik, pareltjes in het schimmelrijk die op een heuse koraalrif qua vorm niet zouden misstaan. In Nederland komen er (inclusief erop gelijkende soorten) ongeveer 100 van voor en wat u op de foto ziet is de Rechte koraalzwam. Dat is een algemene soort die ik regelmatig zie op plekken waar dikke lagen verterend beukenblad ligt. Een koraalzwam met een aansprekende naam is de Bloemkoolzwam (vanwege de vorm) die ik helaas nog nooit heb gezien. Er zijn wat dat betreft nog heel wat wenssoorten. Een goede kennis stuurde me foto’s van een soort waarvan hij zich afvroeg of het een getourmenteerde of toch een gewone zwam was. Uiteraard het laatste, maar de Witte kluifzwam ziet er inderdaad niet uit als een ’gewone’ zwam. Overigens is het een soort die veel langs schelpenpaadjes groeit (kalkminnend) en daarom verbaasde ik me erover dat het hem nu pas opviel. Momenteel krijg ik veel foto’s toegestuurd en soms zelfs paddenstoelen aan huis geleverd. De mooiste werd mij gebracht door Ipie Pater uit Nieuw-Roden en zij wist zelf dat het de Violetstelige poederparasol was. Dat is werkelijk een beauty, maar de geur (lichtgas en/of scatol) is echt afgrijselijk