Rik van der Es en de enerverende fietstocht door Cambodja en Thailand

RODEN – Enerverend. Zo omschrijft Rik van der Es – Volksvermaker uit Roden- zijn fietstocht van meer dan drie weken door Cambodja en Thailand. Hij werd geconfronteerd met de verschrikkingen van ‘revolutionair’ Pol Pot, zag werkelijk ongeëvenaard mooie natuur en bluste er bijna hoogstpersoonlijk een brand. Kortom: een in alle opzichten onvergetelijke reis.

Rik en z’n vriendin hadden het al langer in hun hoofd. Een bezoek aan Azië. Eigenlijk per toeval rolde er een fietsvakantie door Cambodja en Thailand uit. Op de fiets maak je immers afstanden en kom je tenminste nog eens ergens. Zie je nog eens wat. Frits, uit Nederland afkomstig, trad op als gids. Toen ook de fietsen in de auto pasten, Frits na aankomst niet op het vliegveld verscheen maar medereizigers gelukkig wel wisten van de hoed en de rand, kon het grote avontuur beginnen.

‘We fietsen in een gezelschap van nog twee mannen, Frits en Frits’ neefje. Niets was verplicht. Zo hebben we wel eens een vrije dag genomen. Je kreeg ook gewoon zelf een routekaart en bepaalde dus min of meer alles zelf. Frits had voor elke nacht onderdak geregeld. De ene keer was dat een guesthouse, in andere gevallen hotels. Of een chaletje. Over het algemeen was het te doen, al merkten we wel meteen dat wij in Nederland wat anders tegen zaken als hygiëne aankijken dan de mensen daar. Maar goed, het was in het algemeen wel te doen. In dat chaletje trouwens, daar werd ik midden in de nacht wakker. Of beter: ik schrok wakker. Ik hoorde dat er kortsluiting was en inderdaad, een chalet tegenover stond in brand. Ik naar buiten en samen met anderen met emmertjes water in de weer. Een succes werd dat niet. Er waren én te weinig emmers en het water was al snel op. Er was geen waterdruk meer en dus waren we blij dat de brandweer kwam. De brandweermannen blusten aanvankelijk prima, later liep ook dat niet van een leien dakje. Er was gedoe met een nieuwe slang en op een bepaald moment stroomde al het water over de grond. Je waande je echt even terug in de tijd toen. Het leek wel aan aflevering van ‘Buurman en Buurman’. Ze deden zo hun best, maar het lukte allemaal net niet’, zegt Rik. Bij de brand deden zich overigens geen persoonlijke ongelukken voor.

De mensen in Cambodja bleken bijzonder aardig. ‘Mensen zwaaien, groeten je en koop je wat bij ze in hun winkeltje, dan zijn ze echt enorm gastvrij. Heel warme mensen zijn het. In de dorpjes is alles ontzettend goedkoop. Daar koop je twee flesjes drinken voor een dollar. In Cambodja hebben we in tegenstelling tot in Thailand geen school gezien. Ook was het in Cambodja kennelijk gebruikelijk om afval gewoon langs de kant van de weg te gooien. Wat een troep daar, echt ongelooflijk. Nu ik er over nadenk, ik geloof dat ik niet eens een container in dat land gezien heb. Ik denk dat de mensen daar gewoon niet beter weten. Die hebben denk ik geen enkel benul van schade aan het milieu.’
Dat er weinig kennis in Cambodja is, is ook weer niet heel verwonderlijk. Reden: Pol Pot. De ‘revolutionair’. Pot werd leider van Cambodja in 1975. Tijdens zijn heerschappij stelde hij het agrarisch socialisme in, waardoor hij stadsbewoners dwong te verhuizen naar het platteland om op collectieve boerderijen te werken en dwangarbeid te verrichten. De gecombineerd effecten van dwangarbeid, ondervoeding, slechte medische zorg en executies resulteerden in de dood van meer dan twintig procent van de Cambodjaanse bevolking. In totaal zijn naar schatting twee tot vier miljoen mensen gestorven onder zijn leiderschap.

Alle mensen met verstand, werden omgebracht. Leraren, dokters, ze werden stuk voor stuk vermoord. ‘In de hoofdstad staat een monument. Er is een toren waarin duizenden schedels van omgekomen mensen liggen. Ik heb bij een boom gestaan waartegen baby’s dood geslagen werden. Mensen werden met stokken en scheppen vermoord, zelfs een kogel was te duur’, vertelt Rik. ‘Als je zo’n boom ziet en je hoort de verhalen, dan krijg je echt kippenvel. Nu nog, nu ik er weer aan denk. Echt ongelooflijk wat daar allemaal gebeurd is.’
Van der Es zag onderweg van alles. Kinderarbeid bijvoorbeeld; het leek de normaalste zaak van de wereld. Net als dierenmishandeling. Hanengevechten, kippen met de poten aan een touw achter de auto, varkens in veel te kleine hokjes. Vrolijk werd Rik er niet van. Net als seks toerisme in Thailand. Dat is er dus echt. ‘Je ziet het gebeuren en je wordt gewoon aangesproken. Of je geïnteresseerd ben in ‘a young, small lady’. En ze blijven aandringen. Pas na een keer of tien ‘no’ haken ze af. Misselijkmakend, echt. En je ziet inderdaad oudere mannen met heel jonge meisjes lopen’, zegt Rik.

Bang was Rik nooit. ‘Hoewel, als ik aan het verkeer denk. Je moet je de weg van Roden naar Peize eens voorstellen. Daar fiets je, maar daar rijdt echt van alles op. Trekkers, auto’s, er lopen koeien op straat en zo ineens staat er midden op straat een partytent. Het kan allemaal daar. Je moet echt ontzettend goed opletten.’

De natuur was in beide landen geweldig en ook qua temperatuur was het prima uit te houden. Het was minimaal dertig graden, maar het voelde wat minder benauwd dan dat we in eigen land gewend zijn. ‘Verder zijn de koeien er anders dan hier en zag ik ‘zo’n heel grote vogel met een gele snavel’. Net als aapjes, die zie je er ook regelmatig’, zegt Rik.
Rik vierde zowel kerst als oud en nieuw in den vreemde. En dat was wel even wennen. ‘Omdat Frits Nederlander was, had ik verwacht dat er wel even stil gestaan zou worden bij kerst. Niet dus. Er was he-le-maal niks te doen. In beide landen werd geen Kerst gevierd, heel af en toe zag je wat lichtjes, maar dat was het dan ook wel. Logisch ook eigenlijk, want 97 procent van de bevolking is Boeddhistisch. Ook mijn jaarwisseling verliep rustig. Ik had verwacht dat er wel ergens een klein feestje gevierd zou worden, maar ook die vlieger ging niet op. Sterker nog; rond 22.00 uur werd me verzocht het ecologisch caféetje te verlaten – en of ik zelf even het lege glas op wilde ruimen- en om 22.30 uur ging gewoon alle stroom uit. Ben ik maar gaan slapen, wat moet je ook anders.’

Van der Es bleef zich ook na de jaarwisseling verbazen. Over zijn fiets bijvoorbeeld. ‘Die deed het echt geweldig. Ik heb maar één keer een lekke band gehad. Verder bleef ik me verbazen over Frits. Die reed gewoon op een fiets van een kwart eeuw oud, verloor zijn paspoort en raakte ook een usb-stick met allerlei foto’s kwijt. Frits bleek een bijzonder man. Ontzettend relaxed, maakte zich nergens druk om. Dat begon al toen we op het vliegveld aankwamen en hij er niet was. Dat paste wel bij hem.’

Al met al was het echter vooral een mooie reis. Of ‘enerverend’ zoals Rik zelf zegt. Wat vooral bijgebleven is, is de prachtige natuur. Hij zag tempels die, zo meent Rik, wat betreft schoonheid vernield worden door de toeristen, al was hij er dan zelf ook een van. De brand bij de ‘buren’, de beruchte ‘babyboom’ en de schedels, het maakte diepe indruk op hem, net zoals de gastvrijheid van de mensen. Hij was op Ko Kut, een werkelijk prachtig bountyeilandje. Hij snorkelde en genoot ter afsluiting van ‘one night in Bangkok’. ‘Een mooie stad’, zegt Rik, die gedurende de reis een dagboek bijhield op zijn eigen en fraaie website (www.gerikketik.nl). ‘Deed ik via mijn telefoon, vrijwel overal was wel wifi. Had ik ook tijd genoeg voor en het viel me mee hoe netjes het allemaal nog op de site gekomen is.’
Rik keerde op vrijdag terug. Zonder jetlag. Een dag later wachtte alweer een receptie van Volksvermaken. ‘Ik was nog geen minuut terug in Nederland toen ik al weer gebeld werd. Dan weet je meteen weer dat je thuis bent. En ach, dat is ook wel weer lekker hoor.’