Schademeldingen in Westerkwartier en Noordenveld rijzen de pan uit

Afbeelding
actueel

WESTERKWARTIER/NOORDENVELD – De ondergrondse gasopslag in Langelo blijft de gemoederen flink bezighouden. Vanuit de gemeente Noordenveld zijn er inmiddels ruim 3000 schades gemeld, vanuit de gemeente Westerkwartier liggen er liefst 6450 schademeldingen. Tot anderhalf jaar verliep de schade afhandeling behoorlijk. Afgelopen zomer werden schades plotseling massaal afgekeurd. Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) besloot alle schadeafhandelingen stil te leggen en liet nader onderzoek uitvoeren naar de link tussen het in- en uitpompen van gas uit de ondergrondse gasopslag en de schades aan woningen. Het rapport dat op 1 maart verscheen was onthutsend: géén verband tussen de diepe bodemdaling en de schades. En daarmee staat de schadeafhandeling op losse schroeven. Jan Klinkenberg uit Een laat het er niet bij zitten. ‘Het moet nationaal bekend worden wat hier gebeurt. Groningse cijfers zijn het. We willen niet het tweede Loppersum worden.’

‘In onze regio voltrekt zich sluipenderwijs een ramp’



Tot 2015 was er niet zoveel aan de hand rond de gasopslag die met een capaciteit van 3 miljard kuub diende als ‘stille buffer’. Anders werd dat toen toenmalige minister Wiebes besloot die capaciteit fors te verhogen om de gaskraan in Groningen sneller dicht te kunnen draaien. Daarna begon de ellende. Omwonenden van de underground gas storage (UGS) Norg ontdekten scheuren, soms wel 94 verschillende in één woning. Drie jaar geleden concludeerden het zogenaamde panel van deskundigen dat mensen die binnen een straal van zes kilometer van de gasopslag wonen recht hebben op de omgekeerde bewijslast. De schademelder hoeft niet aan te tonen dat het mijnbouwschade is maar het is aan de NAM te bewijzen dat er een andere oorzaak is. Toch kreeg één kreeg de schade vergoed, de buurman met precies dezelfde schade niet, weet Klinkenberg. Hij pleit voor verantwoord gebruik van het gasveld dat reikt van Huis ter Heide tot aan Tolbert én een fatsoenlijke en transparante afhandeling van de schades.


Mijnbouwexperiment                                                                               


In de loop der jaren is het werkvolume onder ex-minister Kamp van Economische Zaken en Klimaat (EZK) vergroot naar 6 miljard kubieke meter gas. ‘Dat is hoger dan het ooit geweest is. Langelo is het grootste ondergrondse gasveld van heel Europa en één van de grootste van de hele wereld.’ Saillant detail: bijna overal liggen ze in onbewoonde gebieden in onder andere Rusland, Oekraïne en Turkije. Zo niet hier. ‘Men heeft geen idee wat de effecten zijn in de toekomst. We hebben sterk het gevoel dat we hier te maken hebben met een mijnbouwexperiment’, stelt Jan Klinkenberg die zich vanaf dag één verdiept heeft in de materie. ‘Het ligt niet alleen in een dichtbevolkt gebied, de opslag ligt ook in de buurt van kleine gasvelden waaruit nog gewonnen wordt. De gevolgen liegen er niet om: schade aan woningen, gebouwen en infrastructuur. De problematiek in Groningen wordt deze kant op verplaatst. De politiek is gefixeerd op zo snel mogelijk afbouwen in Groningen. Daar moeten wij voor bloeden. In onze regio voltrekt zich sluipenderwijs een ramp waarvan de omvang niet te overzien is.’


Rammelend rapport


Na onderzoek van vijf maanden kwam IMG op 1 maart met het rapport ‘Schade aan gebouwen door diepe bodemdaling en stijging’ op de proppen. Mijnbouwschade kan hierdoor niet ontstaan, luidde de conclusie van drie wetenschappers van TNO en de TU Delft die het rapport op basis van literatuuronderzoek tot stand brachten. Het rapport rammelt aan alle kanten, volgens Klinkenberg. De ruim 9000 schadegevallen uit Noordenveld en het Westerkwartier kwamen in het hele rapport niet eens voor. ‘Terwijl het verloop van de schademeldingen synchroon loopt aan de verhoging van het werkvolume en de verruiming van werkdrukken. Dit kun je nauwelijks serieus nemen. Op basis van literatuurstudie grenswaarden voor het ontstaan van schade vaststellen is onbetrouwbaar. Bovendien wordt er gerefereerd naar grenswaarden uit 1995, toen het Norger gasveld leeg getrokken was. Een totaal andere situatie dan nu het geval is. Volstrekt irrelevante informatie. Van 1997 tot 2015 waren er nauwelijks schadegevallen rond de gasopslag. Ook is het gepresenteerde model uitsluitend gericht op gaswinning en gaat het vooral over bodemdaling. Maar in Norg gaat het om gasopslag. Het rapport gaat nauwelijks in op de cyclische bodembeweging dat hier aan de orde is door het voortdurend injecteren en oppompen van gas. Terwijl het bewezen is dat dit het geval is. Het wordt niet eens meer ontkend. Toch houden instanties als Staatstoezicht Op De Mijnen (SODM) halsstarrig vast aan deze modellen. Zelfs de Raad van State laat zich ‘geruststellen’ door het rapport. Alsof de realiteit ondergeschikt is aan een computermodel’, zegt de club die het liefst ziet dat er een nieuw, gedegen en gefundeerd onderzoek komt waar ook de praktijk in meegenomen wordt.


De steeds intensievere exploitatie van de gasopslag Norg, van stille buffer van 3 miljard kuub naar een werkvolume van 6 miljard kuub gas, met steeds verder verruimde werkdrukken, is de gemiddelde Nederlander totaal ontgaan, zegt Klinkenberg. ‘Ik denk dat het merendeel van de Nederlanders zelfs geen idee heeft van het bestaan van deze supergrote UGS. Maar ook direct omwonenden zijn nooit echt geïnformeerd over de steeds intensievere exploitatie door de NAM. Niet door de landelijke overheid, niet door het ministerie van EZK, niet door de NAM en ook niet door provinciale of gemeentelijke overheden. Dat is heel kwalijk.’


Het Akkoord Norg


Waarover nog nauwelijks iets naar buiten is gekomen in de media is het zogenaamde ‘Akkoord Norg’, zegt Klinkenberg. Het blijkt dat het ministerie van EZK sinds 2019 nog verdergaande plannen heeft gelanceerd voor het gebruiken van de UGS. Wiebes heeft de Tweede Kamer vier keer vertrouwelijk geïnformeerd dit akkoord. Deze vertrouwelijke sessies startten op in september 2019 (over een met Shell/ExxonMobil/NAM  gesloten interim-akkoord). De laatste was in juni 2020. Vertrouwelijk betekent dat Kamerleden niet naar buiten kunnen treden met deze informatie. Centraal punt in het Norg akkoord: in de UGS Norg zal in de toekomst geen Groningen-gas meer worden opgeslagen, maar ook geconverteerd hoogcalorisch gas. Dus importgas uit bijvoorbeeld Rusland en Noorwegen, waar stikstof aan is toegevoegd om het laagcalorisch te maken.’ Ook vindt Klinkenberg dat heeft Wiebes zwak onderhandeld heeft met de machtige oliemagnaten als het gaat om financiële compensatie.


Klinkenberg roept inwoners op schades te blijven melden. En huizenbezitters waarvan de schade is afgewezen doen er goed aan om naar de rechter te stappen. ‘Aan het einde van de van de bezwaarronde hebben gedupeerden vier weken de tijd om bij de rechter aan te geven dat ze het niet eens zijn met het besluit. Het is verstandig om dat te doen. Doe je het namelijk niet, dan lig je uit de procedure. Het zal ons toch niet gebeuren dat we over een paar jaar zeggen: dit hadden we moeten voorkomen.’ Het IMG heeft gezegd dat ze aan de slag gaan met de conclusies van het rapport. ‘Eind april/mei horen we of ze de conclusies overnemen of dat ze andere keuzes maken.’ Dat kan via: schadedoormijnbouw.nl. Meer informatie is te vinden op eencity.nl.

UIT DE KRANT

Lees ook