Slappe hap
Je moet goed zoeken om ze te vinden. Maar zodra het heeft geregend, dan komen ze massaal tevoorschijn. Dan blijkt je tuin vol slakken te zitten. Onlangs heb ik een halve emmer slijmerige tuinslakken geraapt en verderop in het open veld weer losgelaten. Ik gebruik geen slakken gif in de tuin, mede omdat er meerdere huisdieren in dezelfde tuin rondscharrelen. Vaak dacht ik ‘had ik maar egels in mijn tuin, die lusten de slakken rauw’. Maar ja, rondom onze tuin staan prachtige, groen begroeide, tuinschuttingen. Een onneembare hindernis voor egels.
Tot een paar weken geleden. Ik was een rommelhoekje aan het opruimen toen ik een halfvergane plank, onder in de tuinschutting, zag. Die plank heb ik met de handzaag ‘geholpen’ en doorgezaagd. Zo ontstond een ‘egelpoort’ van zo’n 15x15 cm. Dezelfde avond sloeg onze hond aan in de schemering. De eerste egel bezocht onze tuin sinds dertig jaar. Waarom heb ik die opening niet eerder aangebracht?
Egels (Erinaceus europaeus) komen overal in ons land voor. Het wettelijk beschermde, schuwe diertje kan zo’n 30 cm lang worden. Eenmaal volwassen zijn ze bedekt met 7000-8000 stekels van zo’n 2-3 cm lengte. Als een egel zich bedreigt voelt, dan rolt hij zich op en zet zijn stekels uit. Zo beschermt hij zich tegen vijanden. Helaas doet hij dat ook als hij op de weg loopt en een auto ziet aankomen. Hij kan ongeveer tien jaar oud worden een stekel gaat ongeveer een jaar mee. Daarna wordt de stekel vervangen door een nieuwe. Dus dat zijn zo’n 70.000-80.000 stekels in een compleet egelleven. Maar helaas worden de meeste egels niet zo oud.
Egels zijn alleseters met een goede neus. ’s Nachts komen ze tevoorschijn, op zoek naar regenwormen, insecten en…. slakken. Egels houden van zo’n slappe hap. Ze kunnen wel 40 slakken in een nacht opeten. Daarnaast eten ze ook eieren, kikkers, muizen, vogeltjes en bessen, vruchten en paddenstoelen. Het komt zelfs voor dat egels hun eigen jongen opeten. Waarom dat gebeurt is nog onduidelijk maar stress en voedselgebrek worden genoemd als een mogelijke reden.
Egels hebben het steeds moeilijker nu de zomers warmer en droger zijn. Het aantal insecten neemt af, slakken kruipen weg en wormen verdwijnen diep in de grond. Ook is er minder steeds water beschikbaar. Het gevolg is dat egels verzwakt kunnen raken en rond november ondervoed aan de winterslaap beginnen. Die verzwakte egels overleven een strenge winter meestal niet.
Gelukkig kun je egels helpen. Zet ’s avonds een bakje water in de tuin. Geen melk want daar worden ze ziek van. Ook een handjevol kattenvoer of hardgekookte eieren vinden ze lekker. Al weet je natuurlijk niet wie het kattenvoer eerder vindt, een egel of een (zwerf)kat. In dierenwinkels is speciaal samengesteld egelvoer te koop. Ruim het overgebleven voer ’s ochtends wel weer op, anders trek je wellicht andere (ongewenste) bezoekers naar je tuin.
Ook kun je egels helpen met huisvesting is een rommelhoekje in je tuin. Ze scharrelen graag rond in een dicht begroeide tuin. Daar bouwen ze nesten tussen stapels takken en bladeren. Dus heb je een hoekje vrij? Er zijn ook speciale egelverblijven te koop, maar als je een beetje handig bent bouw je zelf een egelhuis. Er staan genoeg bouwtekeningen op het internet.
Ik zet vanavond weer een bakje water en kattenvoer klaar. Het is elke ochtend opgegeten. Door wie? Ik hoop een egel. Ik hang binnenkort mijn nachtcamera op om te zien wie mijn tuin in de nachtelijke uren bezoekt. Egels zijn zeker welkom want er zijn nog genoeg slakken in onze tuin te vinden. Scheelt mij weer slakken-opraapdagen als het straks gaat regenen.
Andre Brasse - Puur Natuur nr. 78 - aug 2022
