Smid concludeert: Rijk mag guller zijn, Noordenveld op de goede weg

Eindejaarsinterview Klaas Smid

RODEN – Een jaar is weer voorbij gevlogen. Voor de Noordenveldse burgemeester Klaas Smid was 2019 het vierde volledige jaar als burgervader van deze gemeente. De uit Hoogeveen afkomstige Smid kijkt terug op een jaar met ups en downs. De Krant sprak met Smid in zijn kantoor te Roden, van waaruit Smid het jaar 2019 nog één keer duidt.

Het is een zachte decemberdag als Smid de deur van zijn kantoor openzwaait. We schrijven donderdag 12 december, de goedheiligman is nog geen week het land uit. Smid, zoals zo vaak goedgemutst, heeft het druk. ‘Decemberdrukte’, zegt hij. ‘Er is nog van alles te doen.’ Toch wist hij gelukkig tijd vrij te maken voor een kop koffie en een goed gesprek over het laatste jaar van dit decennium. Een jaar waarin, volgens Smid, veel gebeurde.

Te beginnen bij OBS de Marke. Het was vlak voor de kerstvakantie dat de leerlingen van de Roner basisschool te horen kregen dat het gebouw niet veilig was. De deuren moesten per direct worden gesloten. In allerijl werd er een noodlocatie gevonden en ingericht. ‘Het is een voorbeeld van hoe zaken snel kunnen worden opgepakt’, zegt Smid. ‘In korte tijd stond er een noodgebouw, dankzij een goede samenwerking. Tekenend voor Noordenveld.’

Ook het woord ‘Middenveld’ valt onvermijdelijk. De verzakkingen in deze wijk bleken een resultaat van de bijzondere grondsoorten in Noordenveld, in combinatie met rioolwerkzaamheden. Met de inwoners is de gemeente snel in gesprek gegaan, met als resultaat dat er veel onzekerheid is weggenomen. De gemeente trok direct geld uit voor de getroffen inwoners, zodat zij niet het dupe hoefde te zijn van de verzekeringskwestie die momenteel nog speelt. ‘Ik ben blij dat we het zo hebben kunnen oplossen’, zegt Smid, die dondersgoed weet dat Noordenveld wel degelijk een grondprobleem heeft. ‘We zoeken dan ook steun bij de provincie en het Rijk, als we kijken naar de aanpak van de problematiek. We willen bij hen de problematiek onder de aandacht brengen.’ Inmiddels ligt er een bouwprotocol, waaraan ook inwoners en andere initiatiefnemers zich moeten houden. Of de gemeente Noordenveld steun kan verwachten van het Rijk of de provincie, is nog maar de vraag. ‘We moeten eerst aantonen dat wij hier met bijzondere problematiek te maken hebben, daarna zouden we een beroep op hen kunnen doen. Maar zover zijn we nog niet.’

Wél vindt Smid dat het Rijk meer kan doen om haar gemeenten te ontlasten. ‘Bij het Rijk hebben ze overschotten, maar ze geven het geld niet uit. We hadden te maken met een korting op het gemeente fonds en daarbij wisselt dat ook nog eens. Tussen mei en september kregen wij een neerwaartse bijstelling van het fonds te verwerken. Daarnaast is er structureel te weinig geld bij de Wmo en de Jeugdzorg. Hierdoor ontstaat er ergernis bij de gemeenten, over de manier waarop het Rijk met hen omgaat.’ Zijn conclusie? ‘Er komt steeds meer op ons bordje, maar we krijgen niet meer middelen om het uit te voeren. En dan valt het hier in Noordenveld nog mee, omdat we het kunnen opvangen. Er zijn gemeenten om ons heen met grote problemen. En eigenlijk is het gek dat gemeenten – in een tijd van financiële voorspoed – in de problemen zitten. Het is ook lastig uit te leggen aan de inwoners. Het kabinet blijkt echter niet vatbaar voor de nood van de gemeenten.’

Geheel in de trend van dit jaar vol protesten, vraagt Smid zich af of gemeenten niet meer activistisch moeten worden. ‘De gemeenten hebben ook groot materiaal, misschien moeten wij eens naar het Malieveld gaan’, glimlacht Smid.

Binnen de eigen organisatie zal de gemeente Noordenveld ook moeten bezuinigen. Deze maatregel kreeg zij opgelegd van de gemeenteraad, die niet wilde dat de OZB drastisch werd verhoogd. ‘Dat betekent dat we nog meer moeten bezuinigen dan we al deden’, zegt Smid. ‘Dat is een verrekt moeilijke opdracht. We hebben veel ambities en willen veel plannen realiseren. We houden er niet van om achterover te leunen, we zijn een gemeente die wil aanpakken. Daarbij komt dat er al een forse werkdruk heerst binnen het gemeentehuis. De vraag is hoever je die nog kunt verhogen. We hebben immers ook een verantwoordelijkheid tegenover ons personeel.’

Veenhuizen stemt hem positiever. ‘Ik ben heel erg optimistisch over de toetreding tot de UNESCO Werelderfgoedlijst. Er is vreselijk veel werk in de nominatie gestopt. Ik zou het vreemd vinden als het niet gehonoreerd zou worden, laat ik het zo zeggen. En ja, een terugkeer van het Pauperparadijs zou dan een hele mooie combi vormen.’

2020 vormt ook een mijlpaal. Dan zal het namelijk 75 jaar geleden zijn dat Nederland bevrijd werd. Zowel op landelijk als op gemeentelijk niveau zal hier aandacht aan geschonken worden. ‘Ik zie nu al heel veel ideeën de revue passeren. Er is veel enthousiasme, dus dat komt goed’, schat hij in. Het gehele jaar zullen er allerlei activiteiten plaatsvinden. Smid hoopt vooral dat de jongeren hierin betrokken worden. ‘Een koppeling met jongeren zou heel mooi zijn. Dat wij nu, 75 jaar na dato, nog steeds in vrede naast elkaar wonen, is iets bijzonders. En je kunt zeggen van de Europese Unie wat je wil, maar dat komt mede daardoor.’

Zorgen

Wanneer de burgemeester zijn blik verlegd van de gemeente Noordenveld naar Nederland an sich, ziet hij enkele zorgwekkende ontwikkelingen. ‘Ik bespeur heftige polarisatie en het verscherpen van tegenstellingen. Het bijzondere is dan, dat je dit in het noorden des lands toch anders ligt. In Noord-Nederland hanteren we blijkbaar andere omgangsvormen. We blijven genuanceerder, gaan het gesprek nog aan. Wij storten ons minder snel op de hype van de dag. Daarom ben ik altijd blij dat, wanneer ik naar de Randstand ben geweest, ik Zwolle ben gepasseerd.’

Ook binnen de politiek ziet hij een zorgelijke ontwikkeling. ‘Er wordt veel met oneliners gestrooid. Het lijkt wel alsof je anders niet meer interessant bent. Sommige dingen worden hier heel erg door opgeklopt. Het is belangrijk om perspectief te bieden.’

Jeugd

 Verder maakt de burgemeester - die zich rondom de Rodermarkt nog flink inzette in de strijd tegen lachgas - zich zorgen om de jeugd. ‘Er is onvoldoende aandacht voor de jeugd’, zegt hij stellig. ‘Jongeren krijgen steeds minder vaste aanstellingen en komen moeilijk aan een woning. Dat is zorgwekkend. Aan de andere kant zie je ook dat de jeugd zich bekommert om hun toekomst. Dat is hoopgevend.’

Wat gaat er goed?

Terug naar Noordenveld. Met de vraag: wat er gaat er goed in de gemeente? ‘Wat goed gaat, is dat men hier nog wat voor elkaar over heeft. Een voorbeeld hiervan is GO! Noordenveld, waarbij statushouders worden geholpen te integreren. Zelf hebben ze ook behoefte aan dat contact en je ziet dat men het samen oppakt.’ Ook een goed punt: de toegankelijkheid. ‘We zijn op de goede weg’, zegt Smid. ‘Neem het zelfstandig stemmen voor slechtzienden, dat kon hier in Noordenveld. Prachtig. En we zijn natuurlijk apetrots op onze ondernemers. De beste limoncello van Nederland, komt gewoon uit Peize! Mooi toch!’

Wat kan er beter?

‘Op het punt van woningbouw zou er meer kunnen gebeuren’, stelt Smid. ‘Daarbij is het van groot belang om onze voorzieningen op peil te houden. De grootste uitdaging die voor ons ligt, is waarschijnlijk de energietransitie. Hoe gaan we dat op een sociaal verantwoorde manier invulling geven?’

Hoogtepunt: niet specifiek. Dat kan saai zijn, maar dat kan ook een goed teken zijn.
Dieptepunt: de stormschade in juni. Ik ben blij dat er geen slachtoffers zijn gevallen.

Conclusie: ‘Het was een goed jaar. We zijn hard bezig met veel dingen en dat doen we in een prachtige omgeving. Ik zie 2020 dan ook met veel vertrouwen tegemoet.’