‘Sport en diabetes gaan prima samen’

Geert Spaan, het levende bewijs

LEEK – Geert Spaan. Uit Leek. Wie kent ‘m niet. Woonde vroeger in Roden, werkt daar nog steeds (VDH Products, engineer) en is behoorlijk actief voor voetbalvereniging TLC. Prima kerel die Geert, met wie ogenschijnlijk helemaal niets aan de hand is. Toch lijdt Spaan al meer dan 26 jaar aan diabetes. De ongeneeslijke ziekte heeft nogal wat consequenties. Niet echter voor de sport. Want ook mensen met diabetes kunnen gewoon sporten. Ook in teamverband. Als ze maar weten wat ze doen, als ze hun omgeving maar inlichten. Speciaal voor mensen die denken dat sporten lastig is en voor mensen die niet weten wat wel en niet kan, maakte Spaan een website. Spaan moedigt mensen aan om te gaan sporten. Ten eerste omdat het gewoon gezond is en zeker ook voor het sociale aspect. Het verhaal van sportman Spaan, die zelf – diabetes of niet- elke keer weer de grens opzoekt.

Zo’n 26 jaar geleden: Geert was vaker en vaker moe. Hij dronk veel en stond daarom nogal vaak op het toilet. Dokter Sjobbema uit Roden was er snel uit. Geert had suikerziekte. Net als pa Spaan dat ook al jaren had. Zijn bloedsuiker was 27. Normaal ligt dat ergens tussen de 4 en 7. ‘Ben je van de één op de andere dag diabeet. Type 1. Dat is een vreemde gewaarwording kan ik je vertellen. ‘ De wereld stond op de kop. Alles was ineens anders. Terwijl pa nog volgens de ouderwetse methode behandeld werd – de spuit er in – kon Geert poliklinisch behandeld worden. Hij lag zelfs niet in het ziekenhuis. Hij moest om de koolhydraten denken. Om de hoeveelheid insuline die hij moest hebben. Geert werd gedwongen om continu na te denken. Te plannen. Wat ging hij vandaag nog doen? Moest hij later op de dag voetballen? Dan minder insuline. Anders zou hij wel eens overvallen kunnen worden door een hypo. Tegenwoordig heeft Geert een insulinepomp. Het gaat bijna allemaal automatisch, het apparaatje zit vast op zijn lichaam. Een beetje als vroeger een walkman. In samenspraak met de specialisten is het apparaat ingesteld.
Sleutelwoord bij mensen met diabetes is acceptatie. ‘Acceptatie is ontzettend belangrijk. Ik houd me aan de spelregels. Ik eet en leef gezond en beweeg. Dan kun je prima met deze ziekte leven hoor’, zegt Geert. Bijzonder is de ziekte niet. In Nederland lijden tenminste een miljoen mensen er aan. Negentig procent heeft type 2, de rest type 1. Type 2 wordt hoe dan ook type 1. ‘Dan zijn er ook nog ongeveer 750.000 mensen die een verhoogd risico lopen op diabetes. Mensen met overgewicht bijvoorbeeld. Mensen die niet bewegen, mensen met een ongezonde levensstijl. ‘Kijk maar eens op een willekeurig voetbalveld. Poeh, wat zijn de kinderen van tegenwoordig stevig. Zij moeten echt hun levensstijl aanpassen. De ouders moeten daar mijns inziens een voorname rol in spelen. Die moeten de kinderen begeleiden. Mensen moeten beseffen dat ze er nooit meer af komen. Type 2 wordt type 1. En dan staat je leven wat op de kop. Vooral praktisch. Je behoort ineens tot een risicogroep. Alles gaat ineens anders wat betreft verzekeringen, je rijbewijs en het ziekenfonds. Een rijbewijs van een diabeet is duurder. Je moet naar de internist, de oogarts. Dus begeleid kinderen op tijd. Voorkom dat ze diabetes krijgen. Help ze. Laat ze bewegen. Type 2 is ‘te doen’. Met een dieet, een tabletje. Je kunt niet voorkomen dat je ooit type 1 krijgt, je kunt het proces echter wel vertragen. Erfelijkheid speelt ook een rol. Daar ben ik het levende bewijs van. Je hebt het zomaar; van de één op de andere dag.’

Spaan sport zelf volop. Hij is heel bewust met zijn ziekte bezig. Ook om andere slachtoffers te laten zien dat dit gewoon kan. Mits je maar weet wat je doet, je er buitengewoon serieus mee omgaat. ‘Soms gaat het ook even niet. Als mensen mij bellen of ik meteen naar het voetbalveld wil komen om mee te doen, dan moet ik wel eens nee zeggen. Als ik net insuline gespoten heb, bijvoorbeeld. Dan gaat het niet. Met diabetes kun je zelfs op niveau sporten. Kijk eens naar Bas van de Goor, de volleyballer. Toch is er nog steeds een behoorlijke groep mensen met diabetes die niet sport. Want dan moeten ze ‘uit de kast komen’. Moeten ze het vertellen. Nou en? Of ze willen andere mensen niet tot last zijn. Bij diabetes is het wel belangrijk dat je de leiding van je club inlicht. Net als je teamgenoten. Dat ze weten wat er is en wat er eventueel kan gebeuren. Veel mensen zien dat als een drempel. Heel erg jammer’, vindt Spaan.
De voorbereiding op een voetbalwedstrijd verloopt voor Spaan wel anders dan voor de ‘normale’ voetballer. ‘Als ik om 10.00 uur met TLC moet spelen, meet ik om 08.00 uur al mijn bloedsuiker. Ik bepaal dan de hoeveelheid insuline die ik neem. Ik meet later nog eens, eet soms wat extra en dan ben ik er wel klaar voor. Je bent zo heel bewust met je lichaam bezig.’ Beperkingen voelt Geert amper. ‘Jan Arie van der Heijden van Feyenoord heeft het, Stijn Vreven – ex FC Utrecht- heeft het ook en speelde gewoon in de Eredivisie. Bij AZ lopen jeugdspelers met diabetes, bij FC Groningen ook twee. Je kunt gewoon de Alpe d’ Huez op fietsen met deze ziekte. Mijn vriend Arie Brink uit Tolbert heeft het ook. Eerst type 2, nu ook type 1. En hij is nog gewoon assistent-scheidsrechter in de Eredivisie. Dat zegt genoeg. Weet je, ik zou het liefst iedereen die dit heeft aan willen sporen te gaan sporten. Dat is zó goed, en toch doen in mijn ogen te weinig mensen het. ‘
Spaan is geen man met pretenties, iemand die op de voorgrond wil staan. Wel wil hij graag een voorbeeld zijn. Een voorbeeld in de zin van dat je gewoon kunt leven en sporten met diabetes. ‘Zelf zoek ik elke keer de grens op. De Alpen op? Ik fiets wel mee. Ik heb deelgenomen aan de Drenthe 200. We gaan dit jaar iets bijzonders doen tijdens de 4 Mijl van Groningen. Er is meer geld nodig voor onderzoek naar diabetes. Voor het genezen van type 1 schijnt bijna iets gevonden te zijn. Dan is het geen chronische ziekte meer. Het is de bedoeling dat we tijdens de 4 Mijl geld in gaan zamelen. Zelf heb ik al zeven keer deelgenomen aan de 4 Mijl. Ja, ook samen met m’n kinderen. Natuurlijk houden we die in de gaten wat betreft de ziekte. Vaak slaat het een generatie over, of komt het helemaal niet. Ik heb het van mijn vader dus, daarvoor had niemand het in de familie. Het is dus heel onvoorspelbaar.’
Sporten dus. En leven, werken. Je zou zeggen dat Spaan een gewone man is. En dat is hij ook. ‘Ik drink wel eens een biertje, maar moet wel uitkijken met alcohol en met op stap gaan. Ik ben daardoor wat ‘vrienden’ verloren. En zelfs ik ben wel een keer dronken geweest. Waren we kampioen geworden met Leek/Rodenburg 5. Ze hebben me thuis moeten brengen. Er zijn nog steeds veel fabels over de ziekte. Dat je geen snoepje meer mag, alleen maar suikervrije gebakjes zou mogen eten. Onzin. En over die suikervrije gebakjes: ik vind ze werkelijk niet te eten.’
Om voor te lichten – met name richting sport en diabetes- maakte Geert een website. Een prima, duidelijke en overzichtelijke website. ‘Die site heb ik al wel een jaar of zes. In die periode ben ik geloof ik één keer door iemand gebeld met een vraag. Kun je nagaan. Het enige dat ik nastreef is dat mensen weten dat het leven niet stopt als je diabetes hebt. En al helemaal de (team)sport niet. Als je maar weet wat je doet. Ik help mensen daar graag bij. Ik leef al 26 jaar met diabetes, ik sport volop, dus ik weet waar ik over praat. Die kennis wil ik graag delen. Heel graag. Alleen daar is het mij om te doen.’
Zie voor informatie : www.diabetesenteamsport.nl