Taalgoeroe Peter van der Horst komt met tiende boek

‘Lezers haken natuurlijk snel af als de betekenis hen niet duidelijk is’

EEN – De in Een woonachtige Peter van der Horst heeft een nieuw boek uit. Zijn nieuwe werk, ‘Duidelijke taal – de hoofdzaken van begrijpelijk schrijven’ geheten, gaat net als zijn voorgaande negen werken over taal. De geboren Leidenaar spreek over zijn nieuwe boek.

Het was op de lagere school dat Peter merkte een bovengemiddelde belangstelling voor taal te hebben. ‘De studie Nederlands lag dan ook voor de hand. Daarna ben ik een periode in het onderwijs werkzaam geweest (taal en stijl en correspondentie), eerst aan volwassenen en daarna bij de secretaresseopleiding Schoevers. Dat bleek toch niet mijn roeping. Inmiddels voorzien van het uitgeversdiploma ben ik in de uitgeverijwereld terechtgekomen als redacteur.’

Hij vervolgt: ‘Omdat de drukte in de Randstad me nogal ging tegenstaan, ben ik bijna vier jaar geleden naar een rustiger, liefst landelijke omgeving gaan uitkijken, met als gevolg dat ik nu ruim drie jaar in Een woon, met vrouw en huisdieren.’

In zijn nieuwste boek geeft Peter een groot aantal adviezen om een tekst begrijpelijker te maken. Niet veel theorie, maar de hoofdzaken. En honderden voorbeelden en oefeningen. Hij zegt erover: ‘Vaak worden lange zinnen als de grote boosdoeners genoemd als een tekst niet prettig leest, maar het gaat vooral om andere dingen. Zo zou een schrijver eens moeten kijken of het niet wat makkelijker kan. Sommige schrijvers lijken bijvoorbeeld graag zo veel mogelijk moeilijke woorden te gebruiken, maar hun lezers haken natuurlijk snel af als de betekenis voor hen niet duidelijk is. In een tekst voor bijvoorbeeld artsen mag het natuurlijk wat moeilijker dan in een verhaal voor scholieren. De belangrijkste regel is dan ook: houd rekening met je lezer. Alleen dan bereik je met de tekst wat je wilde: overtuigen, voorlichten enzovoort.’

Hij noemt nog enkele andere punten die een schrijver in het oog moet houden: heel lange woorden, ouderwetse woorden, dubbelzinnigheden, afkortingen en onpersoonlijk taalgebruik. Teksten die op dat gebied mankementen vertonen, zullen niet prettig lezen en hun doel ook niet bereiken. Ook een goed gebruik van de leestekens is belangrijk. Daarover heeft hij vorig jaar een dik boek geschreven: ‘Nieuwe Leestekenwijzer’. Van der Horst kan het dan ook niet laten om een leestekenvoorbeeld te geven. ‘Vooral de komma geeft nogal eens problemen. Je gebruikt die vooral als er sprake is van een pauze. Maar het is weleens lastig. Zo las ik eens in een tv-gids: ‘Het programma gaat vandaag onder andere over Adolphe Sax, de uitvinder van de saxofoon en tatoeage.’ Bijna iedereen weet heus wel dat Sax niet de uitvinder van tatoeage zal zijn, maar toch is een komma vóór ‘en’ noodzakelijk. Het is dus een fabeltje dat je voor ‘en’ geen komma mag zetten.’

Zijn laatste twee boeken (Nieuwe leestekenwijzer was zijn vorige) zijn binnen één jaar verschenen. Een soort pauze ligt voor de hand. ‘De boeken die ik heb geschreven gaan bijna allemaal over zakelijk taalgebruik. Ik ben op dat gebied nu enigszins uitgeschreven, maar wie weet... Het blijft toch kriebelen.’

Wie zijn nieuwste werk zeker moet lezen? ‘Iedereen die belangstelling voor taal heeft! Maar Duidelijke taal is vooral bedoeld voor mensen die zo nu en dan, al of niet beroepsmatig, iets moeten schrijven.’

‘Duidelijke taal – de hoofdzaken van begrijpelijk schrijven’ wordt uitgegeven door uitgeverij Garant, telt 150 bladzijden en kost 16,90 euro.