Toermalijn: een heerlijk onderkomen voor haar bewoners
actueel
Ouders vertellen over misschien wel het bijzonderste ouderinitiatief van Noordenveld
NIEUW-RODEN – In september 2005 werd Toermalijn officieel geopend. Deze woonvorm voor meervoudige gehandicapten bleek, door de persoonlijke aanpak en bijzondere insteek, een oase van rust en zekerheid voor de bewoners. ‘Toermalijn vormt een hechte en veilige gemeenschap waarin de zes bewoners hun eigen individuele thuis hebben. Wederzijdse betrokkenheid tussen bewoners, familie en medewerkers is het uitgangspunt bij het wonen in Toermalijn. Er wordt geleefd met respect voor de individuele mogelijkheden en behoeften van de jonge bewoners’, valt er op de site te lezen. De Krant sprak met de ouders van drie bewoners die maar wat graag vertellen over deze bijzondere vorm van wonen. Niet alleen over het ontstaan, maar ook over de toekomst zijn zij openhartig. ‘Ik moet er niet aan denken dat mijn kind bij een grote zorginstelling terecht komt.’ Is het nou Roden of Nieuw-Roden waar Toermalijn gevestigd is? Officieel Roden maar – zo zeggen de ouders – eigenlijk kunnen we dit gedeelte van Roden gewoon als Nieuw-Roden beschouwen. Het zetelt namelijk bijna pal achter de Poiesz van Nieuw-Roden en wie vanuit Roden komt, passeert toch daadwerkelijk eerst een plaatsnaambordje van ‘Nei-Roon’. Goed, we houden het dus maar op Nieuw-Roden voor de vorm. Wie door het Eldersveld rijdt en verder niet specifiek op zoek zou zijn naar Toermalijn, rijdt er waarschijnlijk achteloos aan voorbij. De woning is volledig geïntegreerd in de wijk en valt niet bepaald op. Slechts het woord ‘Toermalijn’, wat niet overdreven groot op de woning staat, doet vermoeden dat het hier om een bijzondere woning gaat. Eenmaal binnen ontmoeten we drie moeders van wie een kind bij Toermalijn woont. Janna en Ingeborg maakten het begin van deze bijzondere woonvorm mee, Marijke’s zoon Kaj woont nu vijf jaar aan het Eldersveld. Ingeborg weet zich het begin van Toermalijn nog te herinneren. ‘Tijdens een brainstormavond van Stichting MEE, waren er meerdere ouders van gehandicapte kinderen aanwezig. Het ging toen over wonen in de toekomst. Mijn Yacintha was op dat moment elf jaar, dus over zelfstandig wonen in de toekomst had ik nog niet nagedacht. Samen met andere ouders kwam ik aan de praat en we zagen wel wat in een kleinschalige woonvorm. Zodoende zijn we begonnen met het zoeken naar een geschikte locatie.’ De ouders merkten al gauw dat niet alle gemeenten bereid waren om grond beschikbaar te stellen voor een dergelijk idee. Bij de gemeente Noordenveld hadden de ouders meer geluk. ‘De gemeente stond hier heel erg voor open. Zij wilden de grond wel beschikbaar stellen, waarna wij natuurlijk bezig moesten met de financiën. Door fondsen te werven en te kijken wat wij met de PGB konden bereiken, kwam er schot in de zaak. We kwamen er achter dat deze woonvorm met zes personen financieel haalbaar zou zijn. ’, vertelt Ingeborg. Uiteindelijk, na 6,5 jaar zwoegen, opende Toermalijn in 2005 haar deuren. Nu, dertien jaar later, is Toermalijn nog steeds ‘alive and kicking’. Dat komt niet in de laatste plaats door de Stichting Vanboeijen, die de zorg van Toermalijn coördineert en waarbij de medewerkers van Toermalijn in dienst zijn. In totaal bestaat het team uit zestien zeer betrokken personen. De ouders spelen een actieve rol bij de werving en de selectie. Dat wil zeggen: de ouders maken eerst uitgebreid kennis met nieuwe medewerkers en deze lopen eerst een week mee met de vaste teamleden alvorens zij bij Toermalijn aan de slag gaan. En dat voelt goed, vertelt Janna. ‘Dat is voor ons een hele geruststelling. Zo weten wij met wie we te maken hebben. En voor de bewoners is het goed dat zij steeds dezelfde vertrouwde gezichten zien. Het voelt ook goed dat de teamleden onze kinderen met net zoveel toewijding en warmte verzorgen en begeleiden als wij thuis zouden doen.’ In Toermalijn wonen mensen met een meervoudige beperking. Dat wil zeggen dat zij zeer specifieke zorg nodig hebben. Dat kan in een thuissituatie problemen opleveren. Niet alleen dient de familie zich aan te passen aan de zorg die het kind nodig heeft, ook moet het kind zich enigszins aanpassen aan het vaak drukke gezinsleven. Dat is moeilijk, zeker met een meervoudige beperking. Een grote zorginstelling biedt voor veel gezinnen soelaas, maar Janna, Marijke en Ingeborg zien dat niet per se als een goede optie. ‘Onze kinderen hebben hele specifieke zorg nodig. Bij grote zorginstellingen zie je dat er veel meer personele wijzigingen plaatsvinden en dat de zorgverleners gebonden zijn aan strikte regels’, zegt Janna. ‘Niet dat alle grote zorginstellingen per definitie slecht werk leveren, maar een grotere organisatie brengt nu eenmaal dergelijke problemen met zich mee.’ De kinderen van Janna en Ingeborg wonen al vanaf het begin in Toermalijn. De zoon van Marijke woont er sinds vijf jaar. ‘Kaj was negentien toen hij hier kwam. Een grotere organisatie had niet onze voorkeur en via via hoorden wij van deze woonvorm. Toen we hoorden dat hier plek was, zijn we gaan kijken. We waren direct verkocht en zijn de afgelopen jaren alleen maar meer overtuigd geraakt van de waarde van deze plek. Het bijzondere is dat er zoiets moois kan ontstaan uit een ouderinitiatief’, zegt Marijke. De zes bewoners, Kaj, Yacintha, Chris, Bertien, Karina en Toon hebben allemaal de beschikking over een eigen appartement, voorzien van woonruimte, slaapkamer en badkamer. De kamers zijn ingericht op de wensen van de bewoners. Bij de één houdt dat in dat er veel kleuren en spullen aanwezig zijn, terwijl de ander meer houdt van rust en kalmte. Overdag is het er rustig. De bewoners zijn dan naar dagbesteding. In het huis is altijd één medewerker aanwezig. ‘Mocht iemand ziek zijn, dan kan diegene gewoon thuisblijven’, zegt Ingeborg. Ook ’s nachts is er altijd iemand. Voor diegene is een slaapkamer gecreëerd, van waaruit de bewoners worden gemonitord. De ouders komen vaak op Toermalijn, gewoon op bezoek of bijvoorbeeld om mee te eten. Dat werkt ook de andere kant op. Zo kunnen de kinderen altijd komen logeren bij hun familie. ‘Chris vindt het bijvoorbeeld heel leuk om bij ons te slapen’, zegt Janna. ‘Voor hem is het echt een uitje. En als hij dan weer terug is bij Toermalijn, voelt dat als thuiskomen.’ Janna, Marijke en Ingeborg zien dat hun kinderen het hier fijn hebben. ‘Dat kun je wel zeggen. Kaj draaide hier eens pirouetjes in de kamer. Dat zegt genoeg’, lacht Marijke. Eén van de voordelen aan Toermalijn, is het feit dat er steeds een ‘fris iemand’ bij de groep is. ‘Als je 24 uur per dag voor iemand moet zorgen, ebt je energie langzamerhand weg. Hier komen medewerkers die diensten van vier of zes uur draaien. Zij komen telkens met nieuwe energie binnen. Dat is heel fijn’, zegt Ingeborg. Het contact met de gemeente is uitstekend, zeggen de dames. Ook met de buurt is er een goede band. ‘Eigenlijk zijn wij gewoon buren, net als de rest’, zegt Janna. ‘Vaak wordt er met het nieuwe jaar wel een bezoekje gebracht, of bezoeken de bewoners een pasgeboren kindje. Dat zijn kleine dingen, die heel waardevol blijken.’ Ook zijn er een aantal vrijwilligers uit de buurt die regelmatig bij Toermalijn de handen uit de mouwen steken. De dames gunnen eigenlijk iedere gehandicapte wel een plek als deze in Nieuw-Roden, maar in de praktijk blijkt dat lastig. ‘De overheid voert een ontmoedigingsbeleid bij dit soort initiatieven. En dat terwijl het ze juist geld kan schelen’, stelt Ingeborg. Desondanks voelt Toermalijn het vertrouwen om nog decennialang een veilige haven voor bewoners te zijn. Wat daarvoor nodig is? ‘Vaste handen, weinig overhead zoals zorgmanagement en financiële zekerheid’, zegt Ingeborg.
Toekomst
De toekomst zien de drie moeders positief in. Janna verwoordt het goed: ‘Je gunt je kind in de toekomst een plek waar ze fijn kunnen wonen. Hier hebben ze een plek met veel liefde en warmte. Als je hier bent heb je het gevoel dat deze plek van de bewoners is. En dat voelt goed.’ Toch zien de dames ook beren op de weg. ‘Tuurlijk, die zijn er altijd’, zegt Marijke. ‘Op het gebied van gezondheidszorg verandert er veel. Ook de financiën die vanuit de overheid zijn geregeld, zoals het PGB, zijn dingen die meespelen. Maar we zijn positief.’ Idealiter kunnen bewoners hier tot aan hun dood blijven wonen. ‘De werknemers hier hebben enige medische kennis. Pas wanneer een bewoner écht ernstig ziek wordt, zou dit niet meer mogelijk zijn. Maar dan gaat diegene naar het ziekenhuis, net zoals dat bij iedereen gaat.’
Toermalijn
Over de naam van het wooninitiatief is goed nagedacht, zo geven de dames aan. ‘Toermalijn is een veelkleurige edelsteen’, zegt Janna. ‘Van buiten is deze weliswaar zwart, maar van binnen heel divers. Dat staat voor de diversiteit aan karakters, zoals dat hier binnen is. Van buiten zie je niets bijzonders aan deze woning, maar eenmaal binnen is het heel gevarieerd en zie je prachtige mensen.’
Lezers die meer willen weten over het wonen bij Toermalijn, kunnen contact opnemen met het bestuur. De contactgegevens staan op de website (www.woongroeptoermalijn.nl). Omdat er in 2019 woonruimte vrij komt, maken de ouders van Toermalijn graag kennis met ouders die op zoek zijn naar een geschikte woonplek voor hun kind.
NIEUW-RODEN – In september 2005 werd Toermalijn officieel geopend. Deze woonvorm voor meervoudige gehandicapten bleek, door de persoonlijke aanpak en bijzondere insteek, een oase van rust en zekerheid voor de bewoners. ‘Toermalijn vormt een hechte en veilige gemeenschap waarin de zes bewoners hun eigen individuele thuis hebben. Wederzijdse betrokkenheid tussen bewoners, familie en medewerkers is het uitgangspunt bij het wonen in Toermalijn. Er wordt geleefd met respect voor de individuele mogelijkheden en behoeften van de jonge bewoners’, valt er op de site te lezen. De Krant sprak met de ouders van drie bewoners die maar wat graag vertellen over deze bijzondere vorm van wonen. Niet alleen over het ontstaan, maar ook over de toekomst zijn zij openhartig. ‘Ik moet er niet aan denken dat mijn kind bij een grote zorginstelling terecht komt.’ Is het nou Roden of Nieuw-Roden waar Toermalijn gevestigd is? Officieel Roden maar – zo zeggen de ouders – eigenlijk kunnen we dit gedeelte van Roden gewoon als Nieuw-Roden beschouwen. Het zetelt namelijk bijna pal achter de Poiesz van Nieuw-Roden en wie vanuit Roden komt, passeert toch daadwerkelijk eerst een plaatsnaambordje van ‘Nei-Roon’. Goed, we houden het dus maar op Nieuw-Roden voor de vorm. Wie door het Eldersveld rijdt en verder niet specifiek op zoek zou zijn naar Toermalijn, rijdt er waarschijnlijk achteloos aan voorbij. De woning is volledig geïntegreerd in de wijk en valt niet bepaald op. Slechts het woord ‘Toermalijn’, wat niet overdreven groot op de woning staat, doet vermoeden dat het hier om een bijzondere woning gaat. Eenmaal binnen ontmoeten we drie moeders van wie een kind bij Toermalijn woont. Janna en Ingeborg maakten het begin van deze bijzondere woonvorm mee, Marijke’s zoon Kaj woont nu vijf jaar aan het Eldersveld. Ingeborg weet zich het begin van Toermalijn nog te herinneren. ‘Tijdens een brainstormavond van Stichting MEE, waren er meerdere ouders van gehandicapte kinderen aanwezig. Het ging toen over wonen in de toekomst. Mijn Yacintha was op dat moment elf jaar, dus over zelfstandig wonen in de toekomst had ik nog niet nagedacht. Samen met andere ouders kwam ik aan de praat en we zagen wel wat in een kleinschalige woonvorm. Zodoende zijn we begonnen met het zoeken naar een geschikte locatie.’ De ouders merkten al gauw dat niet alle gemeenten bereid waren om grond beschikbaar te stellen voor een dergelijk idee. Bij de gemeente Noordenveld hadden de ouders meer geluk. ‘De gemeente stond hier heel erg voor open. Zij wilden de grond wel beschikbaar stellen, waarna wij natuurlijk bezig moesten met de financiën. Door fondsen te werven en te kijken wat wij met de PGB konden bereiken, kwam er schot in de zaak. We kwamen er achter dat deze woonvorm met zes personen financieel haalbaar zou zijn. ’, vertelt Ingeborg. Uiteindelijk, na 6,5 jaar zwoegen, opende Toermalijn in 2005 haar deuren. Nu, dertien jaar later, is Toermalijn nog steeds ‘alive and kicking’. Dat komt niet in de laatste plaats door de Stichting Vanboeijen, die de zorg van Toermalijn coördineert en waarbij de medewerkers van Toermalijn in dienst zijn. In totaal bestaat het team uit zestien zeer betrokken personen. De ouders spelen een actieve rol bij de werving en de selectie. Dat wil zeggen: de ouders maken eerst uitgebreid kennis met nieuwe medewerkers en deze lopen eerst een week mee met de vaste teamleden alvorens zij bij Toermalijn aan de slag gaan. En dat voelt goed, vertelt Janna. ‘Dat is voor ons een hele geruststelling. Zo weten wij met wie we te maken hebben. En voor de bewoners is het goed dat zij steeds dezelfde vertrouwde gezichten zien. Het voelt ook goed dat de teamleden onze kinderen met net zoveel toewijding en warmte verzorgen en begeleiden als wij thuis zouden doen.’ In Toermalijn wonen mensen met een meervoudige beperking. Dat wil zeggen dat zij zeer specifieke zorg nodig hebben. Dat kan in een thuissituatie problemen opleveren. Niet alleen dient de familie zich aan te passen aan de zorg die het kind nodig heeft, ook moet het kind zich enigszins aanpassen aan het vaak drukke gezinsleven. Dat is moeilijk, zeker met een meervoudige beperking. Een grote zorginstelling biedt voor veel gezinnen soelaas, maar Janna, Marijke en Ingeborg zien dat niet per se als een goede optie. ‘Onze kinderen hebben hele specifieke zorg nodig. Bij grote zorginstellingen zie je dat er veel meer personele wijzigingen plaatsvinden en dat de zorgverleners gebonden zijn aan strikte regels’, zegt Janna. ‘Niet dat alle grote zorginstellingen per definitie slecht werk leveren, maar een grotere organisatie brengt nu eenmaal dergelijke problemen met zich mee.’ De kinderen van Janna en Ingeborg wonen al vanaf het begin in Toermalijn. De zoon van Marijke woont er sinds vijf jaar. ‘Kaj was negentien toen hij hier kwam. Een grotere organisatie had niet onze voorkeur en via via hoorden wij van deze woonvorm. Toen we hoorden dat hier plek was, zijn we gaan kijken. We waren direct verkocht en zijn de afgelopen jaren alleen maar meer overtuigd geraakt van de waarde van deze plek. Het bijzondere is dat er zoiets moois kan ontstaan uit een ouderinitiatief’, zegt Marijke. De zes bewoners, Kaj, Yacintha, Chris, Bertien, Karina en Toon hebben allemaal de beschikking over een eigen appartement, voorzien van woonruimte, slaapkamer en badkamer. De kamers zijn ingericht op de wensen van de bewoners. Bij de één houdt dat in dat er veel kleuren en spullen aanwezig zijn, terwijl de ander meer houdt van rust en kalmte. Overdag is het er rustig. De bewoners zijn dan naar dagbesteding. In het huis is altijd één medewerker aanwezig. ‘Mocht iemand ziek zijn, dan kan diegene gewoon thuisblijven’, zegt Ingeborg. Ook ’s nachts is er altijd iemand. Voor diegene is een slaapkamer gecreëerd, van waaruit de bewoners worden gemonitord. De ouders komen vaak op Toermalijn, gewoon op bezoek of bijvoorbeeld om mee te eten. Dat werkt ook de andere kant op. Zo kunnen de kinderen altijd komen logeren bij hun familie. ‘Chris vindt het bijvoorbeeld heel leuk om bij ons te slapen’, zegt Janna. ‘Voor hem is het echt een uitje. En als hij dan weer terug is bij Toermalijn, voelt dat als thuiskomen.’ Janna, Marijke en Ingeborg zien dat hun kinderen het hier fijn hebben. ‘Dat kun je wel zeggen. Kaj draaide hier eens pirouetjes in de kamer. Dat zegt genoeg’, lacht Marijke. Eén van de voordelen aan Toermalijn, is het feit dat er steeds een ‘fris iemand’ bij de groep is. ‘Als je 24 uur per dag voor iemand moet zorgen, ebt je energie langzamerhand weg. Hier komen medewerkers die diensten van vier of zes uur draaien. Zij komen telkens met nieuwe energie binnen. Dat is heel fijn’, zegt Ingeborg. Het contact met de gemeente is uitstekend, zeggen de dames. Ook met de buurt is er een goede band. ‘Eigenlijk zijn wij gewoon buren, net als de rest’, zegt Janna. ‘Vaak wordt er met het nieuwe jaar wel een bezoekje gebracht, of bezoeken de bewoners een pasgeboren kindje. Dat zijn kleine dingen, die heel waardevol blijken.’ Ook zijn er een aantal vrijwilligers uit de buurt die regelmatig bij Toermalijn de handen uit de mouwen steken. De dames gunnen eigenlijk iedere gehandicapte wel een plek als deze in Nieuw-Roden, maar in de praktijk blijkt dat lastig. ‘De overheid voert een ontmoedigingsbeleid bij dit soort initiatieven. En dat terwijl het ze juist geld kan schelen’, stelt Ingeborg. Desondanks voelt Toermalijn het vertrouwen om nog decennialang een veilige haven voor bewoners te zijn. Wat daarvoor nodig is? ‘Vaste handen, weinig overhead zoals zorgmanagement en financiële zekerheid’, zegt Ingeborg.
Toekomst
De toekomst zien de drie moeders positief in. Janna verwoordt het goed: ‘Je gunt je kind in de toekomst een plek waar ze fijn kunnen wonen. Hier hebben ze een plek met veel liefde en warmte. Als je hier bent heb je het gevoel dat deze plek van de bewoners is. En dat voelt goed.’ Toch zien de dames ook beren op de weg. ‘Tuurlijk, die zijn er altijd’, zegt Marijke. ‘Op het gebied van gezondheidszorg verandert er veel. Ook de financiën die vanuit de overheid zijn geregeld, zoals het PGB, zijn dingen die meespelen. Maar we zijn positief.’ Idealiter kunnen bewoners hier tot aan hun dood blijven wonen. ‘De werknemers hier hebben enige medische kennis. Pas wanneer een bewoner écht ernstig ziek wordt, zou dit niet meer mogelijk zijn. Maar dan gaat diegene naar het ziekenhuis, net zoals dat bij iedereen gaat.’
Toermalijn
Over de naam van het wooninitiatief is goed nagedacht, zo geven de dames aan. ‘Toermalijn is een veelkleurige edelsteen’, zegt Janna. ‘Van buiten is deze weliswaar zwart, maar van binnen heel divers. Dat staat voor de diversiteit aan karakters, zoals dat hier binnen is. Van buiten zie je niets bijzonders aan deze woning, maar eenmaal binnen is het heel gevarieerd en zie je prachtige mensen.’
Lezers die meer willen weten over het wonen bij Toermalijn, kunnen contact opnemen met het bestuur. De contactgegevens staan op de website (www.woongroeptoermalijn.nl). Omdat er in 2019 woonruimte vrij komt, maken de ouders van Toermalijn graag kennis met ouders die op zoek zijn naar een geschikte woonplek voor hun kind.
