Veldwaarnemingen

Puur Natuur

Bij deze aanhef moet u niet denken dat het gaat over waarnemingen die per se buiten, in het veld zijn gedaan. Want het begrip veldwaarnemingen is, wanneer het over de natuur gaat, nogal rekbaar. Natuur is immers overal, zelfs thuis, maar dan heb je het niet over veldwaarnemingen. Dan zijn het vaak beestjes die je daar liever niet hebt. Voorbeelden zijn er te over, die kunt u zelf wel invullen. Dichtbij huis is het wat anders, daar zien we waarschijnlijk allemaal wel graag beestjes, vooral vogels.

Of u de vogel die hierboven is afgebeeld bij uw huis ziet hangt er maar van af. Het is de Ringmus (foto: Pia Zomer), een echt gezellig vogeltje dat je vooral op het platteland tegenkomt. In mijn woonplaats Roden zie je ze ook nog geregeld, vooral daar waar veel begroeiing is. Weliswaar niet zo veel als de Huismus; dat is dan ook een echte cultuurvolger die zich hier goed thuis voelt in urbaan gebied. In aantal is hij wel sterk achteruitgegaan door verlies aan broedgelegenheid en voedselaanbod. Die aantalsachteruitgang geldt trouwens tevens voor de Ringmus, zij het in mindere mate. In tegenstelling tot de Huismus zijn het mannetje en vrouwtje gelijk van uiterlijk. Kenmerkend is de kastanjebruine bovenkop, de zwarte vlek in de oorstreek en de witte halsband. In het najaar zie je ze vaak in grote groepen (op het platteland) en dan komen hier ook noordelijke populaties voor. Veel mensen zijn al begonnen met de wintervoedering van vogels, hoewel dit met het zachte weer absoluut niet noodzakelijk is. De meeste mensen doen het echter om vogels bij huis te zien en soms zit die gezellige Ringmus daar bij.

Late hommel Vorige week belde ik met een enthousiaste (afzwaaiend) voorzitter Maja Koopmans van de Volkstuinvereniging De Vrije Tijd Tuinders (Roden). Ze kwam net uit de tuin (thuis) en vertelde me dat ze toevallig ook van plan was mij te bellen. Niet zonder reden, want ze had even daarvoor nota bene nog een hommel zien vliegen die de nog steeds bloeiende grootbloemige leeuwenbekken bezocht. Uit haar beschrijving begreep ik dat het een Gewone aardhommel was en daarvan weet je dat op zo’n tijdstip, 14 december, je te maken hebt met een koningin. In het late najaar raakt immers een kolonie in verval en blijven slechts de nieuwe koninginnen in leven om in het volgende jaar nieuwe kolonies te stichten. Ik vertelde Maja dat de koningin die ze zag gewoon nog even bezig was om nectar (brandstof) te verzamelen om de winter goed door te kunnen komen. Dat dit zo laat in het jaar gebeurde is vrij uitzonderlijk, maar het was toen nog redelijk weer en bovendien zijn hommels sterk behaard en dus goed bestand tegen kou. Waar ze minder goed tegen kunnen is vochtigheid.

Lekker eten Afgelopen zondag waren er in Roden aan het Prof. Van der Leeuwplantsoen nog steeds paddenstoelen te zien. Ik zal niet alle soorten noemen, maar wel dat bij een vluchtige inspectie het er minstens 12 waren. Eén daarvan staat bekend als goed eetbaar, de Paarse schijnridderzwam. Nou heb ik hier al eens gemeld dat paddenstoelen in zo’n omgeving niet direct mijn voorkeur hebben, omdat er nogal wat honden worden uitgelaten en paddenstoelen zijn dan een mooi mikpunt om hun straal op te richten. In een andere omgeving kunnen ze wel worden geplukt en ik heb ze zelfs vaak aanbevolen als een smakelijke soort die bovendien een bloeddrukverlagende werking heeft. Bij de afsluitende bijeenkomst van de paddenstoelenwerkgroep van IVN Roden had iemand een boek bij zich waarin werd gemeld dat deze soort een giftige werking heeft, terwijl hij in mijn boeken als eetbaar wordt vermeld. Ook zou de Witte kluifzwam giftig zijn evenals de Grote parasolzwam, ook soorten die ik wel eens aanraadde. Het motto: ”Weet wat je eet” is hier dan moeilijk te hanteren. Het wordt dan eerder: ”Bezint eer ge begint”. Dat gold zeker voor de man met het boek met al die onheilspellende berichten. Zelf plukte hij een mooi maaltje van de smakelijke Gewone anijschampignon. Na verorbering ervan werden hij en zijn vrouw behoorlijk ziek. Later bleek dat de gemeente (Groningen) de berm waarin hij de paddenstoelen had verzameld met een onkruidbestrijdingsmiddel had bespoten!