Via het spoor te voet naar Westerbork om de 61 joodse Leeksters te blijven herinneren

Afbeelding
kleintje cultuur
Kleintje Cultuur: Herman Oosterman, initiatiefnemer wandelboek ‘Het spoor volgen’
LEEK – Voor zijn 80e verjaardag moest het af zijn: het boek met een wandelroute die leidt van Leek naar Westerbork. ‘Het spoor volgen’, heet het boekje dat bedoeld is als eerbetoon aan de 61 Joodse inwoners uit Leek die in de oorlog zijn afgevoerd naar kamp Westerbork. Al zijn leven lang trok Herman Oosterman zich het lot van Joodse mensen aan. De manier waarop Joden behandeld zijn, ook door de hoog geplaatste lieden van zijn eigen Katholieke kerk, raakt Oosterman. Om de 61 Joodse slachtoffers in Leek niet te vergeten, de historie levend te houden, wilde hij een wandelboek. In 10 dagen wandel je naar Westerbork, een tocht van 111 kilometer. “Er zijn totaal 102.000 Joden afgevoerd. Denkbeeldig stond er langs elke meter een Jood.”
Jarenlang was Oosterman voorzitter van de stichting 40-45 in Wildervank, de plaats waar hij opgroeide. Nam de post over van zijn vader, die ongeveer al zijn halve leven bij de stichting betrokken was. Nooit meer zal Oosterman de twee mannen op het station van Wildervank vergeten. ‘Doar stait weer train die noar Westerbeurk gait’, zei de man tegen de andere man. ‘Moar ’t binn’ toch allain Jeud’n?’, antwoordde de man. Elke keer opnieuw kan hij er kwaad om worden. De afschuwelijke geschiedenis van de Joden. Joden konden zich bekeren tot Christen in de Katholieke kerk, boden hoge priesters aan. Een schande, vindt hij het.
Toen hij in 1971 in Leek kwam wonen, wilde hij hetzelfde doen, maar dan in zijn nieuwe woonplaats.  Oosterman ontdekte dat er helemaal niets herinnerd werd op 4 en 5 mei, ondanks dat Leek een Joodse gemeenschap had. Een actie van het Jongeren Comité tegen fascisme bracht daar in 1986 verandering in. “Zij wilden een monument voor de 61 omgekomen Joden in Leek. Ik heb me onmiddellijk aangemeld. Twee jaar later stond het monument er: Monument tegen verzet, voor vrijheid.”
In januari 2014 liep Oosterman samen met zijn vrouw het Westerborkpad van Amsterdam naar Westerbork. Zoiets wilde hij ook voor Leek om de 61 Joodse slachtoffers te herdenken, besloot hij. Oosterman zocht samenwerking met de Historische Kring en nam contact op met het Herinneringskamp Westerbork. Wat ze van het initiatief vonden, wilde hij weten. En dat werd met heel veel enthousiasme ontvangen. Toen begon de immense klus pas echt. Foto’s, teksten, routes en niet te vergeten geld om het boek uit te kunnen brengen. De sponsorwandeltocht die Oosterman in oktober van vorig jaar organiseerde bracht zo’n 2000 euro op. Een sponsorloop door leerlingen van de Lindenborg 1000 euro. Samen met het geld van een aantal fondsen was de financiering rond. Op 15 juli 2017 liep Oosterman samen met een clubje mensen die aan het wandelboek mee werkten naar Herinneringskamp Westerbork. Op de dag dat 75 jaar geleden het eerste transport van Leek naar Westerbork plaatsvond. Directeur Dick Mulder nam het boekje in ontvangst. ‘Voor Herman, Ik ben jou zeer erkentelijk voor dit bijzondere project dat naar mijn idee dé wijze is om dit trieste verleden in herinnering te houden. Dick Mulder’, valt te lezen op pagina 1 van de wandelgids. Ook Ronald Leopold, directeur van de Anne Frank-stichting in Amsterdam was onder de indruk:  ‘Aan Herman, Met alle waardering voor dit initiatief, dat de herinnering aan 61 Joodse Leeksters levend houdt. Ronald Leopold.’
“Je snapt natuurlijk wel dat dit mijn dierbaarste exemplaar is hè?”, glundert Oosterman. Zijn project is voltooid. Ruim een week voor zijn 80e verjaardag. “Ik raad iedereen aan de tocht eens te wandelen. Hoewel een prachtige tocht,  is het niet zomaar een natuurwandeling. Er valt van alles te herdenken.” Opdat de 61 omgekomen Joodse Leeksters nooit vergeten worden. ‘Het Spoor volgen’ kost 13, 95 en is te verkrijgen bij Boekhandel Daan Nijman, het Infocentrum bij Landgoed Nienoord en vier boekhandels in Groningen.

UIT DE KRANT