Wit goud

Tijdens een conferentie in Frankrijk spraken we over klimaatadaptatie. Hoe bereiden we ons voor op de gevolgen van klimaatveranderingen. We hebben er allemaal mee te maken. Of we in Nederland wonen of in Zweden, in Roemenië of in Italië. Ik sprak met een Belgische en Engelse deelnemer over veranderingen in klimaat, bosbouw, over het snelle verdwijnen van planten- en diersoorten en over de rol van water. ‘Goh’ zei de Belg op gegeven moment ‘vreemd eigenlijk, jullie wonen in het laagste deel van Europa, met polders onder zeeniveau’. ‘Logisch dat jullie last hebben van teveel water maar jullie hebben óók last van verdroging en watertekorten’. Inderdaad, het klinkt best vreemd.

Enkele oorzaken zijn de hogere temperaturen, langere periodes van droogte maar ook de korte periodes met heviger regenval dan voorheen. Veranderingen in het klimaat dus. En als we het over klimaat hebben, hebben we het niet over het weer van vandaag en morgen maar over het weer over een periode van minstens dertig jaar. Die cijfers liegen niet en de oorzaak is… de mens.

Onlangs las ik in de krant: Waterbedrijf Groningen kon, afgelopen zomer, nog net aan de drinkwaterbehoefte voldoen voor de stad Groningen. De Drentsche Aa beken stonden nagenoeg droog. De beken in dit deel van Drenthe worden grotendeels gevuld met regenwater. Dus als het over een langere tijd niet regent, dan heb je watertekort. Gelukkig was en nog een reservevoorraad maar het signaal was duidelijk.

Een conferentiegenoot uit het westen van ons land vertelde over hun problemen met de drinkwatervoorziening. Door de droogte dringt zout zeewater ondergronds het land binnen en vermengt zich met de zoetwaterbel onder de grond. Men is, begreep ik, mede daarom overgeschakeld op (vervuild) water uit de grote rivieren. Ik moest er aan denken toen ik het naar chloor ruikende en smakende Franse kraanwater dronk.

Een Belgische bosbouwer zei dat enkele inheemse boomsoorten, waaronder de beuk, het moeilijker krijgen. Door de veranderende waterhuishouding krijgen ze moeite om te overleven. In België worden nu al andere boomsoorten in de bossen aangeplant om de gaten die straks vallen op te vullen. Afgelopen jaren zagen we dat de droogte al grip kreeg op de bossen. Sparren stierven massaal door de Letterzetterkever. De kever tast vooral de verzwakte bomen aan. Is de beuk het volgende klimaatslachtoffer?

Er worden al veel maatregelen getroffen om water zoveel in mogelijk vast te houden in plaats van snel af te voeren. Rechtgetrokken beken worden weer kronkelend gemaakt om de snelheid van het stromende water te vertragen. Een boom die in de beek valt laat men nu in de beek liggen. Ook dit werkt vertragend, creëert nieuwe leefgebieden voor dieren en planten en geeft water meer tijd om in de grond te zakken.

Laatst zei iemand ‘die Onlanden was een grote fout’. ‘Goede landbouwgrond prijsgeven voor lelijke natuur’. Tja, mooi of lelijk is persoonlijk, maar de noodzaak van waterberging is wel aangetoond. Noodzakelijk om (te) grote hoeveelheden water tijdelijk op te vangen maar ook om water vast te houden tijdens droogte. Nederland is groot geworden met water, maar er zal de komende jaren wel (weer) wat veranderen op gebied van waterbeheer.

Tijdens zo’n klimaatconferentie word je hard met je neus op de feiten gedrukt en bewust gemaakt van de enorme gevolgen van klimaatveranderingen. Water wordt niet voor niets ‘Het Witte Goud’ (van de toekomst) genoemd. En we kunnen allemaal helpen door verspilling tegen te gaan. Thuis vang ik regenwater op in een regenton, douche minder lang en laat de kraan niet onnodig lopen. Overigens heeft een slok Frans ‘chloor’ kraanwater me ook doen beseffen dat we in Noord Nederland erg lekker water uit de kraan krijgen. Laten we dat zo lang mogelijk zo houden, proost.

Andre Brasse Puur Natuur nr. 81 oktober 2022.