‘Zal de zorg de gemeente een zorg zijn?’

De gemeente en de zorg; de mening van deskundige Luut Edel

NOORDENVELD – De gemeente en de zorg. Dat is en wordt straks een issue. Nogal een issue. Het is – zo meent kenner Luut Edel, met vijftien jaar leidinggevende ervaring in de zorg voor mensen met een verstandelijke en psychische beperking- gemakkelijk om te denken dat de zorg de gemeente een zorg zal zijn. ‘Ons parlement heeft democratisch beslist: de gemeente is voor een belangrijk gedeelte van de zorg aan zet. En ten tweede, de gemeente erkent – in meerderheid- dat de zorg mogelijk beter kan worden uitgevoerd op decentraal niveau. Dichter bij de burger dus.’

Maar daarmee, zo oordeelt Edel, zijn we wel zo ongeveer uitgepraat. Want de adder onder of zelfs boven het gras is dat het Rijk onder het mom van de ‘participatiemaatschappij’ fors bezuinigt. ‘De gemeente moet dus betere zorg voor een lagere prijs bieden. Dat kan, aldus het Rijk, door de burger, u en ik dus, een deel van die zorg te laten overnemen. U en ik zijn best in staat om uw buurt, wijk of uw buren en familie – uw en mijn maatschappij in het klein- hulp te bieden. U en ik participeren dan – voor 2012 nooit van gehoord- delen actief een deel van de zorg met uw buren en nemen die deels over. Ik ben zo’n welwillende buurman. Mijn alleenstaande vrouw of straatgenoot heeft een been gebroken en ik wil best wel, zeg drie maand tot ze weer beter is, wat klusjes en boodschappen voor haar doen. En een praatje met haar maken. Al pratende blijkt een groot eenzaamheidsprobleem en de buurvrouw stelt voor.. u voelt het al aankomen. Ik word ongewild lange termijn mantelzorger. Maar ik heb ook een werkende vrouw en twee kinderen, in de puberleeftijd. Die word ik geacht een behoorlijke opvoeding te geven. Samen met mijn vrouw. Dat wordt dus actief participeren op gezinsniveau, en dat gaat voor, vind ik althans. U ziet in deze kleine, herkenbare zaken hét probleem. Mantelzorg is bijna altijd een lange termijn vraag en de vooronderstelling dat u en ik die wel kunnen leveren, gaat gewoon niet op. Of maar zeer beperkt. De wissel die de overheid daarop trekt is bijna onfatsoenlijk. Bovendien: de al bestaande mantelzorgers/vrijwilligers in deze gemeente raken overbelast en haken deels af. Daar kan je op wachten.’

Maar er is meer. Neem het zogenaamde ‘keukentafelgesprek’. ‘Hoe verzint de overheid zo’n term’, vraagt Edel zich af. ‘Hoe kom je er op en hoe kom je er af? Alsof u en ik ongevraagd een tot dan toe onbekende gemeenteambtenaar aan uw of mijn keukentafel willen hebben die wel even uw of mijn aandeel in de zorg komt regelen. Want de buurvrouw wier been inmiddels genezen is, had uw of mijn naam genoemd. U hebt het toch drie maand gedaan, dus.. En zeg daar maar eens nee op. Het zweemt haast naar machtsmisbruik. Want de gemeente moet, alleen al vanwege haar bezuinigingsopdracht en de niks kostende burger annex mantelzorger, heeft maar te volgen. Tikkie overtrokken natuurlijk, maar zo werkt het wel. Zo wordt het Drentse vanouds vertrouwde begrip van ‘noaberschap’ misbruikt. Er is geen ander woord voor.’

De zorg zelf dan. De gemeente organiseert die zorg tot nu toe niet zelf. Ze laat dat grotendeels over aan zorginstellingen die nu vrezen voor massaal ontslag. ‘De gemeente breidt zich wel voor. Ze geeft haar ambtenaren trainingen door laten we hopen gespecialiseerde zorgmedewerkers. Stel dat dit zo is- we horen wel eens andere geluiden- dan besteedt de gemeente extra geld aan her- en bijscholingen door hoger opgeleid kader in het beste geval uit de zorginstellingen. Zij weten immers als geen ander hoe de zorg het best georganiseerd kan worden. Algemene gesprekstrainingen (voor het keukentafelgesprek) zijn nuttig, maar zijn ze ook effectief? Krijgt de zorgvrager ook wat hij of zij gewend was vanuit de zorginstelling? We spreken hier van kwetsbare mensen die gebaat zijn met zo weinig mogelijk veranderingen in de zorg. Laat staan dat derden, u en ik dus, die zorg moeten overnemen. En er is een oplossing: bij al het terecht gevreesde massale ontslag van zorgmedewerkers zou ik de gemeente willen toeroepen: maak gebruik van die anders verloren gaande deskundigheid. Sluit een contract met de persoonlijke begeleiders en de Alfa hulpen en verzeker de zorgvrager zo van optimale zorg. Niet verticaal door trainingen of op zijn minst niet als hoofdzaak, maar horizontaal door de begeleiding zo onverminderd door te kunnen laten gaan. Gebeurt dat bij de gemeente Noordenveld? Voor ons is dat een vraag. Een vraag die we zeker gaan stellen op de voorlichtingsbijeenkomsten.